Bổ sung quy định về phát triển đô thị công nghệ cao trong dự thảo Luật Công nghệ cao (sửa đổi)

Dự thảo Luật được thiết kế với 6 nhóm chính sách lớn, gồm: Hoàn thiện khái niệm, tiêu chí công nghệ cao; thiết kế lại hệ thống ưu đãi, hỗ trợ đầu tư; khuyến khích phát triển hệ sinh thái công nghệ cao; bổ sung quy định về khu và đô thị công nghệ cao; hoàn thiện cơ chế quản lý, giám sát; yêu cầu chuyển đổi số toàn diện trong hoạt động công nghệ cao.

Theo Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng, dự thảo Luật hoàn thiện khái niệm và tiêu chí về công nghệ cao đảm bảo tính hiệu quả và cập nhật so với xu hướng công nghệ trên thế giới, phù hợp với bối cảnh, mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội, an ninh quốc phòng của Việt Nam.

Định nghĩa công nghệ cao được sửa theo hướng nhấn mạnh tính đột phá, lan tỏa và vai trò nền tảng của các ngành sản xuất, dịch vụ hiện đại. Sản phẩm công nghệ cao không chỉ là sản phẩm mà còn bao gồm dịch vụ được tạo ra từ công nghệ cao.

Dự thảo cũng bổ sung một chương riêng về phát triển công nghệ chiến lược, quy định từ nghiên cứu, thử nghiệm, ứng dụng, thương mại hóa, chuyển giao đến thu hút và phát triển nhân lực chất lượng cao.

Đáng chú ý, dự thảo bổ sung quy định về phát triển đô thị công nghệ cao (tech city, smart tech zone) là nơi có khu công nghệ cao làm hạt nhân, được quy hoạch, đầu tư hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội đồng bộ, cơ chế quản trị hiện đại nhằm bảo đảm điều kiện sống, làm việc và sáng tạo hiện đại, bền vững để phát triển hệ sinh thái công nghệ cao.

Cùng với đó, dự thảo quy định chuyển đổi số toàn diện hoạt động công nghệ cao, bao gồm số hóa dữ liệu, hạ tầng, chính sách liên quan để vận hành trên nền tảng số và hệ thống quản trị thông minh.

Dự thảo cũng bổ sung các quy định khuyến khích doanh nghiệp trong nước, doanh nghiệp nhỏ và vừa, doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo tham gia đầu tư, nghiên cứu và thương mại hóa công nghệ cao. Các viện nghiên cứu, trường đại học có hoạt động R&D sẽ được khuyến khích phát triển doanh nghiệp công nghệ cao, thúc đẩy thương mại hóa kết quả nghiên cứu.

Trình bày báo cáo thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Nguyễn Thanh Hải đánh giá cao việc dự thảo cụ thể hóa nhiều chính sách hỗ trợ phát triển công nghệ cao, song đề nghị làm rõ hơn nguồn lực thực hiện và cơ chế phối hợp giữa các cơ quan.

Ủy ban cũng cho rằng cần quy định chỉ áp dụng các ưu đãi trong hoạt động sản xuất công nghệ cao trong thời gian doanh nghiệp đáp ứng các tiêu chí theo quy định. Đối với các dự án công nghệ cao tại vùng dân tộc thiểu số, biên giới, hải đảo,... nghiên cứu bổ sung chính sách miễn giảm thuế thu nhập doanh nghiệp, hỗ trợ vay vốn lãi suất 0% cho đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng số, ưu tiên cấp đất cho khu công nghệ cao.

Về tiêu chí công nghệ cao và công nghệ chiến lược, Ủy ban đề nghị bổ sung các tiêu chí định lượng như giá trị gia tăng, bằng sáng chế, tiêu chuẩn hạ tầng, trình độ nhân lực; đồng thời xây dựng Danh mục công nghệ cao ưu tiên đầu tư, làm căn cứ hỗ trợ và khuyến khích phát triển.

Liên quan nghiên cứu và phát triển công nghệ, cần bổ sung ưu đãi cho hoạt động nghiên cứu công nghệ lõi, công nghệ mở, được tài trợ từ Quỹ phát triển khoa học và công nghệ, đồng thời tránh chồng chéo với các quy định bố trí ngân sách trong Luật Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo.

Đối với khu công nghệ cao, Ủy ban lưu ý dự thảo đã bỏ quy định cho phép sản xuất đại trà, chỉ cho thử nghiệm. Quy định này có thể ảnh hưởng tới doanh nghiệp đang sản xuất trong khu công nghệ cao, do đó cần giải trình rõ lý do thay đổi và hướng xử lý chuyển tiếp.

Với đô thị công nghệ cao, đây là mô hình mới tại Việt Nam, nhưng đã có tại một số nước trên thế giới với quy mô, hình thức, cách thức quản lý khá đa dạng.

Để đảm bảo tính khả thi, phù hợp và tránh trục lợi chính sách, Ủy ban đề nghị xem xét bổ sung quy định về tỉ lệ phần trăm diện tích giữa đô thị và khu công nghệ cao của dự án; việc sở hữu nhà ở trong đô thị công nghệ cao của các chuyên gia, nhà khoa học, người lao động,... hay chỉ sử dụng theo chế độ nhà ở công vụ...

Ủy ban cũng đề nghị giữ lại quy định về khu nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao bởi nội dung này đã được nêu trong Nghị quyết số 19-NQ/TW năm 2022, cũng như phù hợp với Luật Đất đai 2024 và các luật có liên quan.