Cơ chế chính sách để đẩy mạnh các nguồn thu khác chưa thông, nên thời gian qua, nguồn tài chính của các trường chủ yếu dựa trên học phí. Theo thống kê của Bộ GD&ĐT, với trường đại học công lập, nguồn thu từ học phí chiếm tỷ trọng trên 80% tổng nguồn thu của trường. Sức ép chi phí khiến các trường buộc phải tăng quy mô tuyển sinh, tăng học phí hằng năm.
Thực tiễn này không chỉ ảnh hưởng đến sự phát triển bền vững của nhà trường mà còn tác động trực tiếp đến người học, gây bất bình đẳng trong tiếp cận giáo dục đại học giữa người dân có thu nhập khác nhau.
Hiện các cơ quan từ Trung ương Đảng, Quốc hội, Chính phủ đã tương đối thống nhất quan điểm tự chủ không phải là tự túc, phó thác cho các trường tự lo kinh phí, tự chủ vẫn cần đầu tư. Thế nhưng đầu tư thế nào, lúc nào, cách gì, xây dựng cơ chế mở để tăng thu ra sao… cần có hành lang pháp lý đồng bộ.
Cùng với việc xem xét, sửa đổi Luật 34, tới đây cần rà soát, sửa đổi các luật khác như Luật Tài sản công, Luật Đầu tư công, Luật Ngân sách Nhà nước, Luật Lao động…. để tháo gỡ bài toán tài chính, mở đường cho tự chủ đại học phát triển thuận lợi, đúng hướng hơn.