Loạn sách tham khảo: Trách nhiệm thuộc về ai?
Quy định cấm ép buộc, vận động HS, học viên hoặc cha mẹ HS, học viên mua xuất bản phẩm tham khảo dưới bất kỳ hình thức nào được Bộ GD&ĐT ban hành từ lâu. Trong Chỉ thị về việc sử dụng SGK, sách tham khảo cũng nhấn mạnh việc các cơ sở giáo dục không được vận động HS, hoặc cha mẹ HS, học viên mua xuất bản phẩm ngoài danh mục SGK được Bộ GD&ĐT phê duyệt và các địa phương đã lựa chọn; không thực hiện việc lập danh mục, đóng gói thành bộ SGK kèm sách bài tập, sách tham khảo và các tài liệu khác ngoài danh mục SGK đã được phê duyệt, lựa chọn để HS, phụ huynh HS mua và sử dụng. Tuy nhiên, thực trạng một số cơ sở giáo dục yêu cầu HS mua những đầu sách không bắt buộc vẫn diễn ra.
“Để xảy ra chuyện này, trách nhiệm cao nhất thuộc về người đứng đầu nhà trường”. Cô Lê Thị Ngọc Dung nhấn mạnh và cho rằng: Cần có danh mục SGK tối thiểu yêu cầu HS phải có. Việc bộ phận chuyên môn nhà trường (tổ chuyên môn) thảo luận tìm thêm những đầu sách tham khảo phù hợp, hỗ trợ công tác giảng dạy và học tập của HS để giới thiệu cho HS, cha mẹ HS vẫn cần thiết; nhưng tuyệt đối không bắt buộc HS mua. HS nào có khả năng tự học, có điều kiện về kinh tế thì tự trang bị. Ngoài ra, nhà trường nên trang bị cho thư viện trường các đầu sách này để HS, giáo viên có thể mượn sử dụng khi có nhu cầu.
Đồng quan điểm, thầy Hoàng Minh, Hiệu trưởng Trường THPT Phú Bài (TP Huế), cho rằng, trách nhiệm đầu tiên là của nhà trường. “Nếu người đứng đầu nhà trường quyết liệt làm đúng các quy định, tôi tin rằng tình trạng trên không thể xảy ra”, thầy Minh nhấn mạnh.
Trước phản ánh tình trạng một số cơ sở giáo dục trong cả nước yêu cầu HS mua đầu sách không bắt buộc, ở góc nhìn cá nhân, ông Trần Tuấn Khanh nhận thấy một phần nguyên nhân nằm ở khâu tổ chức thực hiện; vì chỉ đạo, hướng dẫn của các cấp quản lý (Trung ương, tỉnh, địa phương) cơ bản kịp thời và đầy đủ. Vấn đề là người đứng đầu các cơ sở giáo dục “có biết” về các chỉ đạo, hướng dẫn này; khi biết rồi thì có nắm chắc, hiểu đúng để tổ chức thực hiện đúng quy định hay không.
Bên cạnh đó, các cấp quản lý cũng cần tăng cường công tác tuyên truyền song song với kiểm tra, giám sát, kịp thời phòng ngừa những sai sót có thể xảy ra. Ngoài ra, sở/phòng GD&ĐT cần tạo các kênh tiếp nhận thông tin, bảo vệ và khuyến khích cha mẹ HS mạnh dạn phản ánh nếu phát hiện cơ sở giáo dục yêu cầu/ép buộc mua sách tham khảo, hay đóng các khoản chi phí không bắt buộc.