Chọn một bộ SGK thống nhất: “Phương án nào cũng có được và mất”

Tối 26/12, Bộ GD&ĐT công bố chọn bộ “Kết nối tri thức với cuộc sống” (sách Kết nối) của Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam làm bộ SGK sử dụng thống nhất trên toàn quốc kể từ năm học 2026-2027. Đây cũng là bộ sách có quy mô sử dụng lớn nhất hiện nay.

Nêu quan điểm về quyết định của Bộ GD&ĐT, PGS.TS Lê Quang Hưng (Trường Đại học Sư phạm Hà Nội) nhận định, trước yêu cầu phải có một bộ SGK dùng thống nhất vào năm học tới, phương án khả dĩ nhất là phải chọn trong các bộ sách hiện hành. Bởi việc soạn một bộ mới là bất khả thi.

Về nguyên tắc, cả ba bộ sách Kết nối, Cánh diều và Chân trời sáng tạo đều có quyền tồn tại bình đẳng khi chất lượng đã được các hội đồng thẩm định quốc gia phê duyệt. Trước khi Bộ đưa ra quyết định, nhiều phương án khác nhau đã được đề xuất như chọn mỗi bộ vài cuốn tốt nhất, hoặc mỗi cấp học chọn một bộ. Nhưng theo PGS.TS Lê Quang Hưng, các phương án đều có điểm hợp lý và điểm bất cập.

“Phương án nào cũng có mặt được và mặt mất. Chọn bộ sách nào cũng sẽ có những điểm chưa hoàn toàn hợp lý, gây ra phản ứng, thắc mắc dư luận xã hội ở các mức độ khác nhau.

Tuy nhiên, bộ sách được chọn sẽ phải thuận lợi trong việc quản lý sau này như chỉnh sửa, nâng cấp sách, tập huấn giáo viên, tiến tới phát SGK miễn phí.

Có lẽ vì vậy, chọn một bộ sách có 100% vốn nhà nước sẽ là khả dĩ nhất. Bộ Kết nối cũng là bộ duy nhất có đầy đủ các đầu sách của các môn, các hoạt động giáo dục trong Chương trình Giáo dục phổ thông 2018”, PGS.TS Lê Quang Hưng phân tích.

Ở góc độ giảng dạy, Thạc sĩ Hồ Tấn Nguyên Minh, Tổ trưởng Ngữ văn, Trường THPT chuyên Lương Văn Chánh, Đắk Lắk (Phú Yên cũ), cũng cho rằng đây là phương án khả dĩ nhất trong điều kiện hiện tại.

“Lẽ dĩ nhiên, nếu có điều kiện về thời gian, kinh phí… thì việc tổ chức biên soạn một bộ sách mới trên cơ sở tổng hợp tinh hoa của cả 3 bộ sách hiện hành thì sẽ tốt hơn.

Tuy nhiên, nếu làm vậy sẽ không thể kịp tiến độ theo yêu cầu. Hơn nữa sẽ rất tốn kém kinh phí để biên soạn bộ sách mới trong khi lại lãng phí những bộ sách hiện hành”, ông Nguyên Minh nêu quan điểm.

Ông Nguyên Minh cũng nhận định, việc Bộ GD&ĐT quyết định chọn bộ sách Kết nối là sự cân nhắc kĩ lưỡng trên nhiều phương diện, từ chất lượng, quy mô sử dụng trong toàn quốc trong những năm trở lại đây, đánh giá của chuyên gia, nhận xét của hội đồng thẩm định, khả năng cung ứng của nhà xuất bản…

Cũng theo ông Nguyên Minh, việc đổi sang SGK Kết nối sẽ không gây ảnh hưởng, khó khăn gì đáng kể với những trường đang dạy bộ sách Cánh diều hay Chân trời sáng tạo.

“Tất cả các bộ SGK hiện hành đều triển khai theo chương trình của Bộ. Nếu sử dụng bộ sách khác thì yêu cầu cần đạt với học sinh vẫn vậy, kiểm tra, thi vẫn vậy. Giáo viên chỉ cần nghiên cứu SGK Kết nối và được tập huấn thêm là có thể sử dụng tốt và đạt hiệu quả cao”, ông Nguyên Minh khẳng định.

Ở góc độ quản lý, ông Lê Đình Thuần - Phó Giám đốc Sở GD&ĐT Khánh Hoà - đánh giá quyết định của Bộ GD&ĐT có nhiều thuận lợi cho địa phương.

Hiện nay cấp tiểu học của tỉnh Khánh Hòa đã triển khai đồng bộ bộ sách Kết nối. Ở cấp trung học cơ sở và trung học phổ thông, đa số các trường cũng đang sử dụng bộ sách này. Vì vậy, khi thực hiện thống nhất theo quyết định của Bộ, địa phương không phải điều chỉnh lớn về lựa chọn SGK, hạn chế xáo trộn, giảm áp lực về kinh phí và công tác bồi dưỡng giáo viên.

Tuy nhiên, ông Lê Đình Thuần nhận định việc thống nhất sử dụng một bộ SGK trên toàn quốc sẽ đặt ra một số vướng mắc nhất định.

Theo đó, một số nội dung, ngữ liệu hoặc yêu cầu tổ chức hoạt động học tập trong SGK có thể chưa thật sự phù hợp với tất cả đối tượng học sinh tại một tỉnh có sự đa dạng văn hoá, kinh tế - xã hội như Khánh Hoà sau sáp nhập.

Ngoài ra, các cơ sở giáo dục chưa sử dụng bộ sách Kết nối trước đây sẽ gặp khó khăn trong tiếp cận ngữ liệu, nội dung, ảnh hưởng nhất định đến việc triển khai đầy đủ yêu cầu của sách.

Bày tỏ kỳ vọng vào một bộ SGK thống nhất từ năm học 2026-2027, Thạc sĩ Hồ Tấn Nguyên Minh mong muốn ban biên soạn sẽ không ngừng lắng nghe những phản hồi, phản biện từ xã hội, các chuyên gia, giáo viên, học sinh… để tiếp tục chỉnh sửa, hoàn thiện bộ sách.

Bên cạnh đó, việc triển khai dùng bộ SGK mới cần linh hoạt, cởi mở để giáo viên và học sinh phát huy sáng tạo trong dạy và học.