Theo chia sẻ của bà Hà Thị Hải Yến - Hiệu trưởng Trường THPT DTNT tỉnh Tuyên Quang, các phụ huynh là người dân tộc còn thụ động, nhiều hạn chế trong nhìn nhận vấn đề hướng nghiệp nghề nên rất lúng túng, khó khăn trong việc hoạch định tương lai cho con em mình. Vì vậy, ngoài việc định hướng nghề nghiệp, nhà trường còn định hướng cho các em học nghề phù hợp với hoàn cảnh, điều kiện kinh tế gia đình, nhu cầu việc làm của địa phương.
Hiện nay, các trường cao đẳng nghề được Nhà nước hỗ trợ về học phí, chỗ ở và nhiều trường có cam kết đầu ra, giải quyết việc làm cho người học sau khi tốt nghiệp. Đây là những yếu tố thuận lợi, là cơ hội mở cho những học sinh có năng lực học vừa phải, gia đình điều kiện kinh tế khó khăn có thể lựa chọn hướng học nghề”.
Bà Hải Yến cho biết thêm, khi học sinh hiểu được năng lực, có hướng đi cụ thể cho bản thân, các em sẽ giảm được áp lực trong thời gian học phổ thông.
“Đại học không phải con đường duy nhất để các em phát triển và tìm kiếm tương lai. Thay vào đó, nếu tìm được môi trường phù hợp khi chọn học nghề hay học cao đẳng, được khai mở và định hướng rõ ràng, các em sẽ được khơi dậy đam mê, hứng thú và sức sáng tạo riêng. Ngược lại, nếu học đại học nhưng không theo kịp chương trình, các em sẽ cảm thấy áp lực, dẫn đến chán nản, kết quả học tập không như mong muốn và cơ hội việc làm sau khi ra trường thu hẹp”, bà Yến phân tích.
Nhiều năm qua, để học sinh có hướng đi phù hợp với năng lực, ngay từ khi đón lứa học sinh vào lớp 10, Trường THPT DTNT tỉnh Tuyên Quang đã tổ chức xây dựng kế hoạch hướng nghiệp sát với năng lực học trò.
Đặc biệt, trong Chương trình GDPT 2018, nội dung hướng nghiệp triển khai ngay từ lớp 10 nên nhà trường đã căn cứ vào thực tế để xây dựng chuyên đề cho học sinh như tìm hiểu nghề nghiệp (4 tiết); tìm hiểu bản thân phù hợp với nghề nào (3 tiết); lập kế hoạch học tập rèn luyện theo định hướng nghề nghiệp (4 tiết).
“Nhờ vậy mà 5 năm gần đây, nhà trường có khoảng 10 - 15% học sinh tốt nghiệp đi học nghề. Xu hướng này đang dần tăng. Cụ thể, năm học 2022 - 2023 chúng tôi có 12% học sinh nghề, trước đó năm học 2021 - 2022 chúng tôi có 10%. Đây là tín hiệu mừng, thể hiện được quá trình phân luồng, hướng nghiệp cho học sinh sau khi tốt nghiệp đang dần có hiệu quả thiết thực”, bà Hải Yến cho biết.
Mặc dù hoạt động hướng nghiệp đã có chuyển biến tích cực nhưng thầy Hiệu trưởng Phan Trường Giang cũng chỉ ra một số khó khăn mà Trường PTDTNT THCS – THPT Lâm Bình nói riêng và nhiều trường PTDTNT, DTBT phải đối mặt.
Đơn cử, hiện tỉ lệ học sinh sau khi tốt nghiệp THPT lựa chọn đi làm tại các khu công nghiệp khá cao nên ít nhiều ảnh hưởng đến tâm lý và lựa chọn của các khoá sau. Bên cạnh đó, vì điều kiện kinh tế khó khăn nên để giải bài toán “cơm áo, gạo tiền” trước mắt nên một số gia đình muốn con đi làm ngay sau khi tốt nghiệp thay vì học lên cao, do đó cũng ít nhiều cản trở công tác hướng nghiệp cho học sinh”.