Gửi bình luận
Không phó mặc cho thầy, nhiều hoàng đế nước Việt còn để lại những câu chuyện trực tiếp dạy bảo con cái của mình. Như theo “Đại Việt sử ký toàn thư”, năm 1251, vua Trần Thái Tông “làm bài Minh cho các hoàng tử, dạy về trung - hiếu - hòa - tốn; ôn lương, cung - kiệm”. Năm 1274, vua Trần Thánh Tông “tự làm thơ để dạy hoàng tử và viết Di hậu lục hai quyển”.
Trần Nghệ Tông khi còn làm vua đã soạn tập sách “Hoàng huấn” 14 chương để dạy con. Sau này khi nhường ngôi cho con, làm Thái thượng hoàng, ông còn làm bài “Đế châm” 150 câu ban cho vua Trần Duệ Tông.
Trần Anh Tông cũng là vị vua nổi tiếng về việc dạy bảo con cái của nhà Trần. Theo chính sử, ông còn dạy vua con Trần Minh Tông cả chuyện ăn cơm. Chính sử chép “Thượng hoàng có lần ban bữa cho vua. Vua nhai rất kĩ. Thượng hoàng nói: Đàn ông phải ăn như rồng nuốt, cọp cắn, cần gì phải nhai kỹ”. Khi ban bữa ăn cho các vương hầu, thượng hoàng cũng bảo thế.
Chính nhờ sự giáo dục chu đáo của vua cha nên Trần Minh Tông về sau trở thành vua tốt, thời trị vì của ông được xưng tụng là Minh Tông Thịnh thế. Đại Việt sử ký toàn thư cho rằng “được răn dạy nghiêm ngặt như vậy nên tài đức từ đó mà nên. Vua đem văn minh sửa sang đạo trị nước, làm rạng rõ công nghiệp của người xưa, giữ lòng trung hậu, lo nghĩ sâu xa, trong yên ngoài phục, kỳ cương đủ bày”.
Tiếp nối vua cha, Trần Minh Tông về sau cũng là ông vua để lại nhiều mẩu chuyện đẹp về nuôi dạy con cái. Năm 1356, khi ốm nặng, thấy các hoàng tử đến chầu, vua giáo huấn “các con cứ theo việc làm của người xưa, việc nào hay thì theo, việc nào dở thì lánh”.
Vua Lê Thánh Tông nhà Hậu Lê cũng nổi tiếng về dạy dỗ con cái. Từ năm 1465, vua bắt đầu cho người vào dạy học cho thái tử Lê Tranh, dù khi đó thái tử mới chỉ 4 tuổi. Thậm chí, vua còn làm thơ để răn dạy với những câu thơ như: Thân yêu há chẳng hết lòng này/ Xiểm nịnh làm cho dạ đổi thay/ Nước sử Phàn Cơ nêu đức tốt/ Trưởng Tôn hoàng hậu có mưu hay/ Tần Vương hận chuyện lăn ra sập/ Vệ Quán âu lo khéo giả say/ Trăm miệng ồn ào tai phải điếc/ Cư Châu đâu thấy được cảnh này.
Qua bài thơ, vua Lê Thánh Tông lấy nhiều điển tích, điển cố để dạy con, trong đó, câu nào ông cũng đề cập đến chuyện trị nước của đế vương ngày xưa. Ngoài ra, để con được học tập đầy đủ, Lê Thánh Tông còn ban chiếu để tuyển chọn người tài dạy hoàng tử. Ông cũng nhiều lần quở trách quan Thị giảng không làm tốt việc dạy học.
Một vị vua cũng nổi tiếng về răn dạy con cái là Minh Mạng triều Nguyễn. Không chỉ dừng lại ở việc giáo huấn, vua Minh Mạng còn sẵn sàng trách phạt những hoàng tử lười học. Như khi vua ra lệnh tước áo mũ của hoàng tử Miên Phú, cắt lương hàng năm, giam lỏng ở nhà riêng, không cho ra ngoài một bước, không được dự vào hàng hoàng tử, chỉ được gọi tên Phú, bỏ tên Miên, bồi thường cho bị hại 200 lạng bạc khi hoàng tử Miên Phú ham chơi, trốn học, tổ chức đua ngựa ở ngoài thành khiến thường dân thiệt mạng.
