Gửi bình luận
Cũng làm việc trong khối đơn vị sự nghiệp Nhà nước, TS Hà Văn Hiếu đồng quan điểm với PGS.TS Võ Hoàng Hưng khi cho rằng, vấn đề thu nhập, đãi ngộ là quan trọng để thu hút nhân tài, nhưng không phải là duy nhất.
Theo đó, cơ chế làm việc cũng cần thay đổi để thu hút, giữ chân đội ngũ chuyên gia, nhà khoa học. “Môi trường thuận lợi để mọi người thỏa sức làm việc, cống hiến sẽ quan trọng hơn. Đặc biệt với đội ngũ học từ nước ngoài về, cần có chính sách riêng để họ phát triển hoạt động nghiên cứu khoa học”, TS Hà Văn Hiếu nói.
 |
| GS.TS Phạm Văn Hùng, giảng viên Trường ĐH Quốc tế, ĐH Quốc gia TPHCM - người từng lọt tốp 100.000 nhà khoa học có tầm ảnh hưởng nhất thế giới năm 2021. |
Trong một báo cáo đầu năm 2023, Sở Nội vụ TPHCM cho biết suốt 5 năm qua (tính từ 2018), thành phố không tuyển được sinh viên xuất sắc, cán bộ khoa học trẻ nào về làm việc trong các cơ quan Nhà nước.
Năm 2014, TPHCM đưa ra Quyết định 5715 áp dụng trong 5 năm với chủ trương trải thảm đỏ mời nhân tài về làm việc cho các lĩnh vực trọng điểm. Khi đó, chuyên gia, nhà khoa học được hưởng thu nhập thỏa thuận không quá 150 triệu đồng/tháng; chia lợi nhuận trên sản phẩm nghiên cứu; hỗ trợ kinh phí dự hội thảo với các ưu đãi về thuế, nhà ở, chi phí xuất nhập cảnh. Suốt thời gian thực hiện chính sách trên, thành phố thu hút được 19 nhà khoa học về làm việc.
Đến năm 2019, chương trình chuyển sang giai đoạn chính thức bằng quyết định 17 của UBND TPHCM với nhiều chính sách thay đổi. Lúc này, các chuyên gia, nhà khoa học, người có tài năng đặc biệt nhận được các đãi ngộ như trợ cấp ban đầu 100 triệu đồng, hưởng 1% kinh phí dành cho đề tài nghiên cứu khoa học dùng ngân sách Nhà nước, tối đa 1 tỷ đồng; hỗ trợ nhà ở, phương tiện nhưng thu nhập theo hệ số lương Nhà nước.
Tuy nhiên, đề án áp dụng chính thức không giữ chân được nhân tài khi 14 trong tổng số 19 chuyên gia tham gia trước đó đã rời đi.
Thu nhập, đãi ngộ, môi trường làm việc… là các yếu tố được nhiều chuyên gia, nhà quản lý chỉ ra khi nhìn nhận thực trạng trên. GS Trương Nguyện Thành, nguyên giảng viên ĐH Utah (Mỹ) bổ sung thêm, rằng TPHCM chưa tạo được “hệ sinh thái” để chuyên gia, nhà khoa học yên tâm làm việc và cống hiến lâu dài.
Hệ sinh thái này bao gồm: Đãi ngộ, phúc lợi, cơ chế trao quyền và đánh giá nhà khoa học.
 |
| GS Trương Nguyện Thành, nguyên giảng viên ĐH Utah (Mỹ). |
Theo ông Trương Nguyện Thành, ngoài khoản thu nhập cho chuyên gia, nhà khoa học, TPHCM cần tạo điều kiện học tập, làm việc cho vợ hoặc chồng, con cái của họ. Khi đời sống gia đình riêng ổn thỏa, họ mới có đủ thời gian, tâm trí dốc sức làm việc.
Ngoài ra, các yếu tố phúc lợi xã hội, chăm sóc sức khỏe cho đội ngũ chuyên gia, nhà khoa học và gia đình cũng cần quan tâm. Đây vốn là những ưu đãi họ được hưởng ở chế độ rất cao nếu làm việc tại các nước tiên tiến.
Trong hoạt động chuyên môn, thành phố cần tạo một cơ chế phân quyền và đánh giá công việc phù hợp với đặc thù của đội ngũ này.
Từng làm việc với TPHCM trong vai trò chuyên gia xây dựng đề án thành lập Viện Khoa học và Công nghệ tính toán và sau đó điều hành viện này gần 20 năm trước, GS Trương Nguyện Thành đánh giá việc phân quyền trong trong khối công lập vẫn “chưa rõ ràng”.
“Điều này khiến mọi việc bị nhập nhằng, nhà khoa học không rõ ở chức vụ, vị trí của họ có quyền gì, lợi ích gì và trách nhiệm ra sao”, ông nói.
Theo GS Trương Nguyện Thành, với những chuyên gia, nhà khoa học được bổ nhiệm các vị trí đứng đầu đơn vị, cần trao quyền cho họ nhiều hơn.
Có như vậy, họ mới có “đất” sáng tạo, đột phá và mang lại hiệu quả khác biệt. “Tóm lại, dùng người là phải tin, không tin thì không dùng. Phải tạo môi trường để người giỏi phát huy hết tài năng”, GS Trương Nguyện Thành nhấn mạnh.
Đánh giá cán bộ cũng là một trong các yếu tố quyết định nhằm phát triển động lực cho khối công lập. Đây là quan điểm GS.TS Trần Ngọc Anh, giảng viên ĐH Indiana (Mỹ) tại tọa đàm về Nghị quyết 54/2017/QH do ĐH Quốc gia TPHCM tổ chức vào tháng 7/2022. Theo ông, chỉ khi nào việc đánh giá cán bộ một cách thực chất mới tạo được động lực làm việc.
“Để khuyến khích nhân tài tham gia bộ máy chính quyền, HĐND TPHCM còn được quyết định về nguyên tắc, tiêu chuẩn, điều kiện, quy trình, mức thu nhập và các chính sách khác để tuyển dụng công chức, viên chức từ nguồn sinh viên tốt nghiệp xuất sắc, người có trình độ cao phù hợp với nhu cầu tuyển dụng của thành phố.
HĐND TPHCM cũng được trao thẩm quyền quy định các nội dung như: Tiền lương, tiền công, chế độ phúc lợi và chính sách ưu đãi khác đối với các chức danh lãnh đạo; Thù lao thực hiện nhiệm vụ khoa học và công nghệ”.
