Sinh viên Trường ĐH Khoa học và Công nghệ Hà Nội. Ảnh: NTCC |
Ngoài các trường thuộc Đại học Quốc gia TPHCM, trong năm học 2023 - 2024, khoảng 10 trường đại học thông báo mở chuyên ngành, ngành liên quan đến công nghiệp vi mạch bán dẫn, đón đầu nhu cầu nhân lực như: Đại học Bách khoa Hà Nội, Trường Đại học Công nghệ thông tin và Truyền thông Việt – Hàn (Đại học Đà Nẵng), Trường Đại học Bách khoa (Đại học Đà Nẵng), Trường Đại học Cần Thơ, Trường Đại học Quốc tế Sài Gòn (SIU)…
ĐH Bách khoa Hà Nội hiện có 2 chuyên ngành đào tạo trực tiếp và 7 ngành đào tạo gần về thiết kế, sản xuất, đóng gói và kiểm thử, hỗ trợ ứng dụng chip bán dẫn, với hơn 3.300 sinh viên. PGS.TS Nguyễn Đức Minh – Trưởng khoa Điện tử, phụ trách phòng thí nghiệm Thiết kế vi mạch cho hay, từ năm học 2023 – 2024, đơn vị bắt đầu mở chương trình đào tạo kỹ thuật vi điện tử và công nghệ nano.
Dự kiến, đây là chương trình đào tạo đầu tiên của ĐH Bách khoa Hà Nội trang bị cho người học đầy đủ kiến thức, kỹ năng của quy trình sản xuất vi điện tử từ thiết kế, chế tạo, đóng gói đến kiểm chuẩn, phát triển các thiết bị điện tử sử dụng công nghệ nano.
Với kinh nghiệm giảng dạy, đào tạo một số ngành gần như: Khoa học Vật liệu tiên tiến & Công nghệ nano, Vật lý kỹ thuật và Điện tử; từ năm học 2024 - 2025, Trường ĐH Khoa học và Công nghệ Hà Nội triển khai chương trình đào tạo công nghệ vi mạch bán dẫn.
PGS.TS Nguyễn Văn Quỳnh - đồng Trưởng khoa Khoa học Vật liệu tiên tiến và Công nghệ nano nhấn mạnh, chương trình trang bị cho người học khối kiến thức và kỹ năng chuyên môn liên quan đến thiết kế, chế tạo, đóng gói, kiểm thử các vi mạch bán dẫn tích hợp, nhằm cung cấp nguồn nhân lực chuyên môn cao, đón đầu xu hướng phát triển của ngành công nghiệp nhiều tiềm năng này.
Khoa Khoa học Vật liệu tiên tiến và Công nghệ nano được đầu tư cơ sở vật chất, hệ thống phòng thí nghiệm đồng bộ từ thiết kế, chế tạo đến kiểm tra đo đạc, đánh giá đặc tính của vật liệu hiện đại như: Các phòng thí nghiệm chế tạo vật liệu bằng phương pháp bốc bay vật liệu màng mỏng, hệ quang khắc bằng chùm tia UV, hệ hàn dán tự động, tay robot gắp linh kiện, kiểm tra mạch và điều khiển hoàn toàn đảm bảo và phù hợp với ngành đào tạo về công nghệ vi mạch bán dẫn...
Bên cạnh đó, Trường ĐH Khoa học và Công nghệ Hà Nội nhận được sự quan tâm, hỗ trợ mạnh mẽ từ Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam về cơ sở hạ tầng, thiết bị máy móc nghiên cứu trong lĩnh vực bán dẫn (hệ thống phòng sạch tại Viện Khoa học Vật liệu; máy đo đạc đánh giá đặc tính chất điện – quang tại Viện Vật lý).
Hơn thế nữa, các chương trình đào tạo còn nhận được sự tham gia tích cực và sâu rộng của giáo sư, giảng viên, chuyên gia người Pháp đến từ các trường đại học trong và ngoài nước.
Ngoài ra, nhà trường còn có đội ngũ chuyên gia, nhà khoa học đến từ các viện chuyên ngành thuộc Viện Hàn lâm. Vì vậy, nội dung chương trình đào tạo luôn được đảm bảo cập nhật các tri thức khoa học mới nhất. Công tác giảng dạy đảm bảo đạt chuẩn quốc tế. “Đây là những cơ sở vững chắc đảm bảo chất lượng đào tạo về khoa học công nghệ tại nhà trường”, PGS.TS Nguyễn Văn Quỳnh khẳng định.
Tốc độ tăng trưởng của ngành công nghiệp bán dẫn trong giai đoạn 2003 - 2023 là 10%/năm, PGS.TS Nguyễn Đức Minh cho hay. Để đạt tốc độ 25%/năm, chuyên gia này đề xuất một số việc cần làm là: Xây dựng đội ngũ giảng viên, cơ sở vật chất (phần mềm, máy móc thiết bị kiểm thử, chế tạo thử), chương trình và học liệu số (bài giảng, bài thí nghiệm); Khuyến khích người học: Ưu đãi tín dụng, học phí, học bổng (trong và ngoài nước), thuế, vốn, chi phí, tín dụng doanh nghiệp trong hợp tác đào tạo, tuyển dụng, nghiên cứu…
Từ phía Bộ GD&ĐT, PGS.TS Nguyễn Thu Thủy – Vụ trưởng Vụ Giáo dục Đại học (Bộ GD&ĐT) đề xuất 3 nhóm chính sách: Hỗ trợ, khuyến khích người học để nâng cao số và chất lượng tuyển sinh đầu vào (bao gồm cả tuyển sinh học theo các chương trình đào tạo chuyên sâu, chuyển đổi) như: Chính sách học bổng, miễn giảm học phí, tín dụng ưu đãi… nhất là để thu hút ít nhất 1 nghìn người theo học sau đại học. Hiện, tỷ lệ học sau đại học các ngành này chỉ khoảng 4%.
Tiếp đó là nhóm chính sách hỗ trợ, đầu tư đột phá để tăng cường năng lực đào tạo và nghiên cứu; trước hết là năng lực đội ngũ giảng viên, trang thiết bị thí nghiệm và công cụ phần mềm thực hành, thí nghiệm và mô phỏng. Nhà nước cần có chính sách khuyến khích, thúc đẩy hợp tác đại học - viện nghiên cứu - doanh nghiệp, trong và ngoài nước, nhất là các trường đại học, doanh nghiệp đối tác của Hoa Kỳ có tiềm năng đầu tư tại Việt Nam.
PGS.TS Nguyễn Thu Thủy cho hay, theo dự báo của một số chuyên gia kinh tế (ĐH Fulbright), 5 năm tới cần khoảng 20 nghìn và 10 năm tới khoảng 50 nghìn nhân sự từ trình độ đại học trở lên. Hiện, số nhân lực thiết kế vi mạch có khoảng 5 nghìn người.
Theo chuyên gia đến từ các trường đại học kỹ thuật, nhu cầu đào tạo trong một vài năm tới khoảng 3 nghìn người/năm; trong đó số tốt nghiệp sau đại học chiếm ít nhất 30% (bao gồm cả kỹ sư bậc 7, thạc sĩ, tiến sĩ).