Trước đó, trên bản tin của VTV1 có lý giải, nguyên nhân của đợt rét lịch sử này là bởi trung tâm của không khí lạnh ở vùng Siberia của Nga có cường độ rất mạnh, quy mô lớn, khí áp vùng lõi lên tới 1080 mb. Đây được xác định là mức khí áp cao ít gặp khi đợt rét hồi tháng 12 năm trước chỉ là 1060 mb, có thêm dòng dẫn ở trên cao với độ cao là 5.000m nên khí lạnh tràn sâu xuống đến miền Bắc nước ta.
Hồi cuối tháng 11, đầu tháng 12/2023 mặc dù đã lập đông được khoảng 20 ngày và đã có những đợt không khí lạnh mạnh tràn về khiến nhiệt độ miền Bắc giảm sâu, tuy vậy vẫn có thời điểm nhiệt độ miền Bắc ở ngưỡng cao, có những ngày chạm ngưỡng 30 độ C.
Nắng oi, độ ẩm không khí thấp khiến trời hanh khô khó chịu, thậm chí có thời điểm, người dân cảm giác nắng nóng như mùa hè.
Theo thống kê, nhiệt độ trung bình tháng 11/2023 ở khu vực Bắc Bộ phổ biến cao hơn trung bình nhiều năm cùng thời kỳ từ 1-1,5 độ C, có nơi xấp xỉ 2 độ C; khu vực Trung Bộ cao hơn từ 0,7-1,2 độ C; Tây Nguyên và Nam Bộ nhiệt độ phổ biến cao hơn các năm trước từ 0,5-1 độ C.
Nói về vấn đề này trên VTC News hồi cuối tháng 11/2023, bà Lê Thị Xuân Lan - nguyên Phó phòng Dự báo Đài khí tượng Thủy văn khu vực Nam Bộ cho thông thường, tháng 11, không khí lạnh chưa quá mạnh và chưa liên tục. Khi không khí lạnh suy yếu, nhiệt độ tăng lên, đây là chuyện bình thường.
Tuy nhiên, điểm bất thường của thời tiết năm nay theo bà Lan là không khí lạnh yếu đi thì nhiệt độ tăng lên rất rõ. Lý giải nguyên nhân của bất thường thời tiết này, theo nguyên Phó Trưởng phòng Dự báo Đài khí tượng Thủy văn khu vực Nam Bộ, là do biến đổi khí hậu.
Bên cạnh đó, El Nino đang ở giai đoạn cực đại. Hiện tượng này còn kéo dài tới khoảng tháng 3, tháng 4/2024, nghĩa là xuyên suốt thời kỳ chính đông.
Ông Vũ Anh Tuấn - Phó trưởng phòng Dự báo thời tiết Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia - cho biết trên báo Lao Động nguyên nhân của việc nắng nóng khi đã vào đông là do hoạt động của khối không khí lạnh liên tục được tăng cường lệch đông, kết hợp thêm với trường phân kỳ trên cao. Điều này gây nên trạng thái ít mây về đêm, kéo theo hiện tượng phát xạ nhiệt mạnh từ bề mặt trái đất, làm nhiệt độ giảm mạnh về đêm.
"Còn ban ngày, trời nắng, nhiệt độ tăng cao, có sự chênh lệch nhiệt độ giữa ngày và đêm lớn. Bên cạnh đó, quá trình giảm độ ẩm không khí vào buổi trưa làm gia tăng tình trạng hanh, khô vào ban ngày", báo này dẫn lời ông Tuấn nói.
Cũng cùng quan điểm với bà Lan, theo ông Tuấn, hình thái thời tiết nắng nóng khi đã lập đông một phần do ảnh hưởng của hiện tượng Elnino đang diễn ra.