Đề xuất nghỉ việc 3 tháng được rút BHXH 1 lần

Trong dự thảo Luật BHXH (sửa đổi), Bộ LĐ-TB&XH đề xuất hai phương án về BHXH một lần với quy định sau 12 tháng không tham gia BHXH mới được rút. Tuy nhiên, nhiều ý kiến cho rằng nên bỏ quy định này vì người lao động (NLĐ) chỉ được rút 50% nên vẫn trong diện bao phủ BHXH, khi về già vẫn có trợ cấp để trang trải cuộc sống.

Chờ 12 tháng vẫn khó ngăn rút BHXH một lần

Theo đại diện Sở LĐ-TB&XH TP Đà Nẵng, nhiều NLĐ sau khi nghỉ việc rất cần tiền để trang trải các nhu cầu cấp bách. Việc giải quyết cho NLĐ nhận BHXH một lần kịp thời sẽ giúp họ có tiền giải quyết những khó khăn trước mắt, đồng thời hạn chế được tình trạng thu gom, thế chấp sổ BHXH.

Người lao động đang tìm việc làm. Ảnh: V.LONG

Theo ông Lê Đình Quảng, Phó Trưởng ban Chính sách - Pháp luật (Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam), phương án thứ hai mà dự thảo luật đề xuất vẫn cho phép NLĐ hưởng BHXH một lần. Mục đích là trước mắt đáp ứng nhu cầu của bản thân, gia đình, phần còn lại vẫn được bảo lưu để có thể tiếp tục tham gia BHXH khi tìm được công việc mới, được cộng nối để hưởng chế độ khi đủ tuổi hưu.

Tuy nhiên, ông Quảng cũng băn khoăn về quy định sau 12 tháng không tham gia BHXH mới có thể rút BHXH một lần, đồng thời đề xuất cơ quan soạn thảo nên cân đối thời gian quy định rút BHXH một lần xuống còn ba tháng. Lý do, sau khi mất việc, NLĐ có thể hưởng bảo hiểm thất nghiệp nhưng nếu sau đó vẫn không tìm được việc mới và không có nguồn tài chính nào khác, NLĐ có thể rút BHXH một lần để kịp thời giải quyết các khó khăn.

Giai đoạn 2016-2021, hơn 4,25 triệu NLĐ tham gia BHXH và 4,06 triệu người rút BHXH một lần. Như vậy, bình quân mỗi năm, gần 700.000 người rút BHXH một lần với số lượng năm sau cao hơn năm trước, tốc độ tăng trung bình 11%.

“Vừa qua, có tình trạng nhiều công nhân mất việc làm nhưng chưa đến thời điểm nhận BHXH, phải đi vay tín dụng đen. Đành rằng chúng ta đưa ra rào cản để giảm rút BHXH một lần nhưng cần lưu ý xem xét quy định này sao cho phù hợp...” - ông Quảng nói.

Phó trưởng Ban Chính sách - Pháp luật cũng cho rằng việc rút BHXH một lần tăng cao thời gian vừa qua ảnh hưởng rất lớn đến quyền lợi trước mắt của NLĐ cũng như chính sách an sinh xã hội lâu dài. Tuy nhiên, cần phải hiểu rút BHXH một lần là việc “cực chẳng đã” của NLĐ, nếu có việc làm, có thu nhập, chắc chắn không ai rút BHXH một lần.

Cần nhiều giải pháp căn cơ, lâu dài

Đại diện Vụ BHXH (Bộ LĐ-TB&XH) cho biết cơ quan soạn thảo sẽ tiếp thu các ý kiến để hoàn chỉnh dự luật trước khi trình Chính phủ, Quốc hội cho ý kiến.

Cạnh đó, vụ cũng bác quan điểm cho rằng việc đưa ra quy định trên là để tránh nỗi lo mất khả năng cân đối Quỹ BHXH. Quỹ đang hoạt động trên nguyên tắc đóng - hưởng, kèm theo đó là các hỗ trợ của Nhà nước. Nếu chỉ xét về mặt tài chính thì NLĐ càng nhận BHXH một lần nhiều, quỹ càng có lợi. Lý do là NLĐ có thời gian đóng và mức đóng như nhau, nếu trả tiền cho người hưởng BHXH một lần và người hưởng lương hưu nhiều năm thì rõ ràng số tiền trả cho người hưởng lương hưu cao hơn gấp 4-5 lần…

“Tuy nhiên, chính sách chung của Nhà nước là hướng đến đảm bảo an sinh về già cho NLĐ. Do đó, bao giờ Nhà nước cũng khuyến khích NLĐ bảo lưu, tích lũy thời gian đóng để khi về già có lương hưu” - Vụ BHXH nhấn mạnh.

Ngoài hai phương án trực tiếp để NLĐ cân nhắc chọn BHXH một lần nêu trên, Bộ LĐ-TB&XH cũng đưa ra các chính sách mang tính gián tiếp khuyến khích NLĐ ở lại hệ thống BHXH, như giảm năm đóng BHXH từ 20 năm xuống 15 năm, tiến tới 10 năm. Hoặc NLĐ đủ tuổi nhưng chưa đủ năm tham gia BHXH để hưởng lương hưu có thể chọn hưởng trợ cấp hằng tháng từ Quỹ BHXH cho thời gian trước khi đủ tuổi hưởng trợ cấp hưu trí xã hội. Trong thời gian này, NLĐ được hưởng bảo hiểm y tế do ngân sách nhà nước đảm bảo.

Cũng theo Vụ BHXH, có nhiều nguyên nhân dẫn tới việc người nhận BHXH một lần tăng. Để hạn chế tình trạng này, cần phải thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp. Do đó, trong quá trình sửa Luật Việc làm tới đây, Bộ LĐ-TB&XH sẽ đề xuất một số chính sách cụ thể, như chính sách về giới thiệu việc làm, đào tạo việc làm mới cho NLĐ… “Khi các chính sách được liên kết đồng bộ sẽ hỗ trợ NLĐ quay lại thị trường lao động, chắc chắn không ai rút BHXH một lần” - đại diện Vụ BHXH khẳng định.