Giáo dục kỹ năng số và an toàn số cho học sinh trong thời đại trí tuệ nhân tạo (AI) là chủ đề của hội thảo diễn ra tại Hà Nội, sáng 12/3.
Hội thảo do Viện Khoa học Giáo dục Việt Nam phối hợp với Tập đoàn Meta và Trung tâm công nghệ thông tin – truyền thông Vietnet tổ chức.
Phát biểu khai mạc, GS.TS Lê Anh Vinh – Viện trưởng Viện Khoa học Giáo dục Việt Nam nhấn mạnh, Giáo dục kỹ năng số và an toàn số cho học sinh là chủ đề được quan tâm.
Lĩnh vực giáo dục, đào tạo được dự báo có ảnh hưởng lớn bởi AI. Do đó, trong thời đại AI, cần tiếp tiếp cận trên phương diện đào tạo nguồn lực. Theo đó, cần nâng cao kỹ năng số, an toàn số cho thầy, cô giáo để làm tốt hơn nhiệm vụ giảng dạy và quản lý. Còn học sinh sẽ học tốt hơn nhờ AI.
AI giúp việc dạy – học tốt hơn, giúp chúng ta “chạm vào lõi” của giáo dục. GS.TS Lê Anh Vinh cho rằng, nếu tiếp cận theo hướng này thì công nghệ sẽ gợi mở nhiều vấn đề, mang lại giá trị tích cực cho giáo dục, đào tạo.
Hội thảo nhằm mở ra diễn đàn để trao đổi, thảo luận về những giải pháp, hướng nghiên cứu mới trong bối cảnh AI đang ngày càng phát triển mạnh mẽ. Từ đó, giúp ngày càng nâng cao nhận thức về vấn đề đảm bảo an toàn trên môi trường số, phát triển kỹ năng số và nâng cao năng lực số cho học sinh phổ thông ở Việt Nam.
“Với vai trò là những người làm giáo dục, chúng ta cần nhìn nhận rằng, việc dạy học kỹ năng số không chỉ đơn thuần là hướng dẫn học sinh cách sử dụng công nghệ, mà quan trọng hơn là giúp học sinh phát triển tư duy phản biện, nhận biết các rủi ro, để hình thành, phát triển thói quen sử dụng công nghệ an toàn và có kĩ năng sử dụng công nghệ một cách tích cực” - GS.TS Lê Anh Vinh nhấn mạnh.
Để làm được điều đó, Viện trưởng Viện Khoa học Giáo dục Việt Nam cho rằng, chúng ta cần đặt ra những mục tiêu, giải pháp rõ ràng và đồng bộ như: đẩy mạnh việc tích hợp giáo dục kỹ năng số vào chương trình giáo dục của nhà trường; tăng cường sự phối hợp giữa nhà trường, gia đình và các tổ chức xã hội; ban hành các chính sách để xây dựng môi trường số an toàn, lành mạnh và tích cực cho mọi người.
Đề cập đến giáo dục an toàn số trong nhà trường, ông Đỗ Đức Lân – Phó Trưởng Phòng Quản lý khoa học, đào tạo và hợp tác quốc tế (Viện Khoa học Giáo dục Việt Nam) gợi mở, có thể tích hợp nội dung an toàn số vào trong các môn học theo Chương trình giáo dục phổ thông 2018. Ngoài ra, có thể tổ chức hoạt động học tập theo dự án; tổ chức hoạt động trải nghiệm thông qua câu lạc bộ, tham quan, cuộc thi…
Ông Đỗ Đức Lân khuyến nghị, cần xây dựng văn bản, khung pháp lý quốc gia, trong ngành giáo dục về an toàn số; đồng thời xây dựng các sáng kiến quốc gia nâng cao năng lực an toàn Internet cho học sinh, thầy cô, cha mẹ, học sinh. Mặt khác cần huy động sự tham gia, chung tay của toàn xã hội.
Chia sẻ tại Hội thảo, ông Ruici – Giám đốc Chương trình Chính sách công, Khu vực Châu Á Thái Bình Dương, Tập đoàn Meta cho hay, vợ ông là giáo viên và thường dùng AI để tương tác với học trò khi ở nhà.
Với tiềm năng to lớn, AI giúp giáo viên, học sinh trong dạy – học và hỗ trợ chúng ta trong nhiều công việc hàng ngày. Tuy nhiên, ông Ruici cho rằng, cần hiện thực hóa khung năng lực số cho giáo viên, học sinh.
“Tư duy thời đại số thể hiện cam kết của chúng tôi để có một chương trình toàn cầu, cung cấp tài nguyên và các chương trình đào tạo, nhằm xây dựng cộng đồng công dân số có trách nhiệm” - ông Ruici nhấn mạnh.
Giám đốc Chương trình Chính sách công, Khu vực Châu Á Thái Bình Dương cho biết, trong giai đoạn 2018 – 2024, Tập đoàn Meta đã phối hợp tổ chức tập huấn về kỹ năng, an toàn và tư duy thời đại số cho 906 nghìn học sinh; trên 70 nghìn giáo viên được tham gia chương trình, hơn 600 trường tổ chức tập huấn, hơn 12 nghìn phụ huynh được tập huấn.
Trong khuôn khổ của hội thảo đã diễn ra Toạ đàm “Giáo dục An toàn số, Kĩ năng số trong thời đại trí tuệ nhân tạo”. Đại diện các đơn vị nghiên cứu cùng với lãnh đạo Vụ, Cục thuộc Bộ GD&ĐT và các chuyên gia, diễn giả đã cùng thảo luận, trao đổi về các giải pháp nâng cao hiệu quả giáo dục an toàn số trong bối cảnh trí tuệ nhân tạo ngày càng phát triển mạnh mẽ.
Các chuyên gia cho rằng, sự phổ biến của việc ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong giáo dục thời gian qua đã mở ra nhiều cơ hội mới, nhưng cũng đặt ra nhiều thách thức như: nguy cơ lan truyền tin giả, xâm phạm dữ liệu cá nhân, thao túng thông tin và gia tăng tình trạng phụ thuộc vào công nghệ.
Trong giai đoạn 2021 – 2024, Viện Khoa học Giáo dục Việt Nam cùng với Tập đoàn Meta và Trung tâm công nghệ thông tin – truyền thông Vietnet đã phối hợp triển khai các chương trình hợp tác, bao gồm việc nghiên cứu thực trạng giáo dục kỹ năng số trong nhà trường phổ thông Việt Nam, xây dựng tài liệu và tổ chức tập huấn giáo viên về hướng dẫn triển khai dạy học kỹ năng số cho học sinh cấp trung học cơ sở - trung học phổ thông tại các tỉnh Tuyên Quang, Quảng Ngãi, Trà Vinh, Kon Tum. Các hoạt động của chương trình đã giúp hàng nghìn giáo viên và học sinh nâng cao hiểu biết về bảo mật thông tin, nhận diện các rủi ro trực tuyến và sử dụng công nghệ một cách an toàn, có trách nhiệm.