Ngoài việc nâng cao chất lượng giáo dục, các trường học ở Sơn La còn chú trọng đến gìn giữ bản sắc văn hoá của học sinh người dân tộc thiểu số.
Song song với việc trang bị kiến thức, các trường học trên địa bàn thị xã Mộc Châu (Sơn La) luôn chú trọng giáo dục văn hóa truyền thống. Qua đó lồng ghép vào bài giảng, hoạt động ngoại khóa, giúp học sinh hiểu và trân trọng giá trị văn hóa của dân tộc mình, góp phần gìn giữ, phát huy truyền thống tốt đẹp trong môi trường học đường.
Là ngôi trường hầu hết là học sinh dân tộc thiểu số, Trường PTDT Nội trú THCS và THPT thị xã Mộc Châu luôn chú trọng gìn giữ và phát huy bản sắc văn hóa ngay trong hoạt động hằng ngày. Mỗi sáng thứ hai đầu tuần, các ngày lễ hay sự kiện quan trọng, học sinh đều khoác lên mình bộ trang phục truyền thống của dân tộc mình, tạo nên một bức tranh văn hóa đa sắc màu.
Bên cạnh đó, nhà trường còn thành lập Câu lạc bộ khèn Mông và đội múa dân tộc, tổ chức nhiều hoạt động trải nghiệm để thu hút học sinh tham gia. Những hoạt động này, không chỉ giúp các em phát triển năng khiếu mà còn khơi dậy niềm tự hào về văn hóa truyền thống.
Em Tráng A Páo, học sinh lớp 8B, Câu lạc bộ khèn Mông, trường PTDT Nội trú THCS và THPT thị xã Mộc Châu cho hay: Em tham gia câu lạc bộ để rèn luyện kỹ năng biểu diễn, hiểu hơn về ý nghĩa của khèn Mông trong đời sống văn hóa dân tộc mình. Qua các hoạt động ngoại khóa, em có cơ hội giao lưu, học hỏi thêm về bản sắc dân tộc khác. Em thấy rất vui.
Bên cạnh đó, công tác tuyên truyền về văn hóa truyền thống cũng được nhà trường thực hiện thông qua các buổi sinh hoạt chào cờ, hoạt động ngoại khóa, giúp học sinh nâng cao nhận thức gìn giữ những nét đẹp văn hóa của dân tộc. Nhà trường còn xây dựng phòng truyền thống gắn với lịch sử, đặc trưng văn hóa địa phương, tạo không gian học tập sinh động và trực quan.
Cô Lê Thùy Dương, Phó Hiệu trưởng Trường PTDT Nội trú THCS và THPT thị xã Mộc Châu, cho biết: Để gìn giữ nét đẹp văn hoá, nhà trường luôn chú trọng giáo dục truyền thống cho học sinh. Các nội dung về lễ hội, phong tục, trò chơi dân gian, dân ca, dân vũ được lồng ghép vào các môn học.
Theo cô Dương, học sinh được khuyến khích giao tiếp bằng tiếng nói, chữ viết của dân tộc mình để giữ gìn bản sắc văn hóa. Đặc biệt, vào các dịp lễ, nhà trường còn tổ chức thi trò chơi dân gian, giúp học sinh vừa gìn giữ truyền thống, vừa gắn kết với nhau trong môi trường học tập.
Tại Trường THCS 8/4, phường Thảo Nguyên, thị xã Mộc Châu, việc gìn giữ và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc cũng được chú trọng thông qua các hoạt động thực tiễn. Nhà trường tổ chức Hội thi tìm hiểu phong trào “xây dựng nét đẹp văn hóa con người Mộc Châu”.
Em Lò Nguyễn Linh Đan, học sinh lớp 8A5 cho biết: Nhờ tham gia các chương trình ngoại khóa và hội thi, em không chỉ rèn luyện kỹ năng giao tiếp, ứng xử mà còn hiểu hơn về văn hóa dân tộc mình. Em rất tự hào về nét đẹp phong tục tập quán của dân tộc mình.
Hiện, thị xã Mộc Châu có 49 đơn vị trường học, với hơn 34.400 học sinh. Thực hiện Đề án “bảo tồn, phát huy bản sắc văn hóa truyền thống tốt đẹp của các dân tộc” gắn với các hoạt động giáo dục, ngành GĐ&ĐT thị xã đã thực hiện nhiều giải pháp đồng bộ.
Trong đó, trọng tâm là thành lập các câu lạc bộ bảo tồn văn hóa dân tộc trong trường học, xây dựng không gian văn hóa, lồng ghép nội dung giáo dục truyền thống vào “góc cộng đồng” trong thư viện hoặc lớp học.
Ông Vương Văn Học, Phó Trưởng phòng GD&ĐT thị xã Mộc Châu cho biết: Giáo dục tình yêu, lòng tự tôn, tự hào với bản sắc văn hóa các dân tộc cho học sinh được các trường học trên địa bàn quan tâm thực hiện. Nội dung các hoạt động giáo dục giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc được tổ chức thiết thực, phù hợp với đặc điểm tâm sinh lý lứa tuổi học sinh và điều kiện thực tế của trường.
Theo ông Học, một số trường học còn sáng tạo thiết kế khu vực trưng bày hiện vật gồm những sản phẩm văn hoá dân tộc đặc trưng của đồng bào các dân tộc để học sinh tham quan, tìm hiểu và sử dụng trong dịp lễ hội.
PGS. TS Nguyễn Huy Hoàng, Giám đốc Sở GD&ĐT tỉnh Sơn La thông tin: Để giúp học sinh thêm yêu quý và tự hào về nét đẹp văn hóa của dân tộc mình, nhiều năm qua, Sở đã chỉ đạo các phòng giáo dục và các cở sở giáo dục duy trì việc học sinh mặc trang phục truyền thống hai ngày/tuần; vào những ngày kỷ niệm, ngày lễ lớn và đây được xem là tiêu chí đánh giá công tác thi đua giữa các lớp.
Theo ông Hoàng, việc trang bị kiến thức gắn công tác giáo dục, gìn giữ, bảo tồn bản sắc văn hóa các dân tộc ngay từ khi còn ngồi trên ghế nhà trường, sẽ giúp học sinh nâng cao nhận thức, tự hào và trân trọng những nét đẹp văn hóa truyền thống. Từ đó, tạo động lực thôi thúc các em không ngừng học tập, có trách nhiệm bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa dân tộc.