Gửi bình luận
Cách mạng công nghiệp 4.0 được dự báo sẽ thu hẹp cơ hội đối với lao động giản đơn, nhưng đồng thời mở ra cánh cửa rộng lớn cho những nhân sự có kỹ năng thực chiến và tư duy giải quyết vấn đề.
Mô hình hợp tác “win - win” (đôi bên cùng có lợi) giữa nhà trường và doanh nghiệp sẽ góp phần giải quyết bài toán nhân lực chất lượng cao, đồng thời thay đổi tư duy chọn nghề của thế hệ trẻ.
Một nghịch lý tồn tại nhiều năm qua trên thị trường lao động Việt Nam là tình trạng “thừa thầy, thiếu thợ”: Doanh nghiệp mỏi mắt tìm người làm được việc trong khi cử nhân ra trường lại loay hoay tìm chỗ đứng. Nguyên nhân sâu xa nằm ở khoảng cách giữa kiến thức hàn lâm trong nhà trường và thực tế sản xuất.
Nhận thức rõ điều này, Trường Cao đẳng Kỹ thuật Cao Thắng (TPHCM) xác định mục tiêu đào tạo không chỉ dừng lại ở việc cung cấp kiến thức, rèn kỹ năng, mà còn đề cao định hướng nghề nghiệp thông qua sự gắn kết chặt chẽ với doanh nghiệp.
Theo TS Lê Đình Kha - Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Kỹ thuật Cao Thắng, mô hình hợp tác tại nhà trường được xây dựng bài bản theo ba cấp độ: Tiếp cận, hợp tác và duy trì phát triển bền vững. Điểm mấu chốt tạo nên sự khác biệt chính là vai trò của các ban cố vấn công nghiệp (IAB). Thay vì tự biên soạn chương trình theo tư duy chủ quan, nhà trường mời chính các đại diện đến từ doanh nghiệp sử dụng lao động tham gia ban cố vấn.
Mỗi năm một lần, các chuyên gia này trực tiếp góp ý về mục tiêu đào tạo, chuẩn đầu ra và cơ sở vật chất. Nhờ đó, giáo trình luôn được cập nhật những công nghệ mới nhất, giúp sinh viên tốt nghiệp có thể bắt nhịp ngay với guồng quay sản xuất mà không cần thời gian đào tạo lại - lợi ích lớn giúp doanh nghiệp tiết kiệm chi phí và nguồn lực.
Minh chứng rõ nét cho sự thành công của mô hình này là mối quan hệ hợp tác chiến lược với Công ty TNHH Thang máy Schindler Việt Nam. Thông qua chương trình liên kết đào tạo, Schindler không chỉ tài trợ toàn bộ học phí, mà còn cam kết việc làm cho sinh viên. Đến nay, đã có 10 khóa học sinh viên tốt nghiệp từ chương trình này, trở thành nguồn nhân lực nòng cốt cho Jardine Schindler Việt Nam và các đối tác.
Không chỉ dừng lại ở các ngành cơ khí, điện tử truyền thống, trước làn sóng đầu tư vào công nghệ bán dẫn theo chủ trương của Chính phủ, nhà trường đã nhanh chóng bắt nhịp. Tháng 8/2024, Trường Cao đẳng Kỹ thuật Cao Thắng tổ chức hội thảo chuyên sâu về đào tạo nhân lực vi mạch bán dẫn, quy tụ các chuyên gia đầu ngành và đại diện từ Intel cùng các trường đại học danh tiếng.
Đánh giá về hướng đi này, TS Nguyễn Quang Tiệp - Viện trưởng Viện Nghiên cứu Đào tạo Kinh tế Quốc tế, cho rằng ngành vi mạch bán dẫn sẽ trở thành lĩnh vực thu hút doanh nghiệp mạnh mẽ trong vòng 5 - 10 năm tới.
Tuy nhiên, do đặc thù thời gian đào tạo của các trường nghề thường ngắn gọn, tập trung vào thực hành, các cơ sở giáo dục nghề nghiệp cần tổ chức hội thảo, khảo sát và lấy ý kiến chuyên gia để xây dựng chương trình đào tạo phù hợp nhất. Cách làm của các trường nghề khi chủ động kết nối với các doanh nghiệp công nghệ lớn để xây dựng chương trình ngay từ đầu là một hướng đi đúng đắn và thực tế.
Sự chuyển mình mạnh mẽ của giáo dục nghề nghiệp đang dần thay đổi định kiến xã hội về việc chọn trường nghề hay đại học. Giá trị thực tế, cơ hội việc làm và môi trường cọ xát quốc tế là những gì người học hiện đại đang hướng tới.
Là một trong những đại diện sinh viên Việt Nam mang đến đề tài ấn tượng tại sân chơi công nghệ quốc tế, Trần Ngọc Minh Long (20 tuổi, quê Vĩnh Long) - sinh viên năm cuối chuyên ngành Điện - Điện tử, Trường Cao đẳng Kỹ thuật Cao Thắng, cùng nhóm nghiên cứu đã giới thiệu hệ thống giám sát trong khu vực công nghiệp, tích hợp tính năng kiểm tra nồng độ cồn và dấu vân tay - giải pháp thiết thực cho an toàn lao động tại các nhà máy.
Dự án này không chỉ là bài tập trên lớp, mà là kết quả của quá trình hình thành trong môi trường khuyến khích sáng tạo, nơi sinh viên liên tục được tham gia các cuộc thi học thuật do doanh nghiệp tài trợ như Minicar Racing, Robotics hay FunnyLED.
“Việc nhà trường phối hợp với đối tác Nhật Bản tạo ra sân chơi này là điều kiện tốt để sinh viên được giao lưu với bạn bè quốc tế. Em hoàn toàn không hối hận khi chọn học trường nghề thay vì đại học. Em nghĩ khi bản thân chọn đúng môi trường phù hợp để học thật, làm thật thì ai cũng có thể phát triển”, Long bộc bạch.
Nhận thức của Long có thể xem là lời giải đáp cho những băn khoăn của nhiều học sinh đang đứng trước ngưỡng cửa lựa chọn nghề nghiệp. Em Nguyễn Hoàng Nam - học sinh lớp 12 tại một trường THPT ở TPHCM, chia sẻ khi mùa tuyển sinh đang đến gần, gia đình vẫn muốn em thi vào một trường đại học tốp đầu để “nở mày nở mặt” với dòng họ.
Tuy nhiên, Nam chứng kiến nhiều anh chị khóa trước tốt nghiệp đại học vẫn thất nghiệp hoặc phải làm trái ngành do thiếu kỹ năng. “Em thích máy móc, thích được thực hành nhiều hơn là ngồi nghe lý thuyết, nên đang phân vân. Nhìn vào tỷ lệ có việc làm và mức lương của các anh chị trường nghề, em thực sự bị dao động nhưng chưa đủ dũng cảm để thuyết phục gia đình”, Nam tâm sự.
TS Nguyễn Quang Tiệp cho rằng, sự phân vân của những người trẻ như Nam là hoàn toàn có cơ sở khi xã hội vẫn còn nhiều người trọng bằng cấp. Tuy nhiên, tại nhiều ngày hội việc làm cho khối cao đẳng nghề, doanh nghiệp đưa ra nhu cầu tuyển dụng vượt xa con số sinh viên tốt nghiệp. Điều đó khẳng định doanh nghiệp không thiếu việc, họ chỉ thiếu người làm được việc.
Bên cạnh kiến thức chuyên môn, môi trường đào tạo gắn kết với doanh nghiệp còn rèn giũa cho sinh viên những yếu tố mà giảng đường truyền thống thường bỏ ngỏ như tác phong công nghiệp, kỷ luật và ý thức an toàn lao động. Chính những kỹ năng mềm này khiến sinh viên các trường nghề được nhà tuyển dụng săn đón và đánh giá cao ngay khi vừa rời ghế nhà trường.
Theo TS Nguyễn Quang Tiệp, việc gắn kết giữa nhà trường và doanh nghiệp còn nhiều khó khăn khi kế hoạch tuyển dụng của doanh nghiệp thường gấp gáp, trong khi nhiều đơn vị quá bận rộn để tham gia sâu vào công tác đào tạo.
Để mô hình này phát triển bền vững, cần có sự chung tay mạnh mẽ hơn từ phía Nhà nước thông qua các cơ chế hỗ trợ, tuyên truyền nhằm thay đổi nhận thức xã hội, tránh lãng phí nguồn lực do tâm lý nặng về bằng cấp. Sự gắn kết chặt chẽ giữa tri thức hàn lâm và thực tiễn sản xuất - kinh doanh sẽ tạo nên một hệ sinh thái đổi mới sáng tạo bền vững.
