Gửi bình luận
Tài xế và thợ sửa chữa đang thay lốp xe trên cao tốc Mai Sơn - quốc lộ 45 thì bị xe tải tông trúng ngày 8/8/2023. Ảnh: Lam Sơn
TS Chu Công Minh, chuyên ngành cầu đường thuộc Đại học Bách khoa TP HCM, phân tích tuyến Trung Lương - Mỹ Thuận, Cam Lộ - La Sơn được thiết kế các điểm dừng, nhưng không thay thế được tác dụng của làn dừng khẩn cấp, nhất là khi lưu lượng xe trên tuyến tăng nhanh. "Khi ôtô bị sự cố nhưng xa điểm dừng, xe phía sau dễ gặp tai nạn bởi đối mặt tình huống đột ngột, khó xử lý", ông nói.
Không có trạm dừng nghỉ
Hiện 8 dự án cao tốc Bắc Nam giai đoạn một, cao tốc Trung Lương - Mỹ Thuận, Mỹ Thuận - Cần Thơ đã hoàn thành, đều chưa có trạm dừng nghỉ, trạm xăng dầu gây khó khăn cho cả tài xế và hành khách. Nhiều người đi trên cao tốc phải vệ sinh ngay bên đường, tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn. Trong khi đó, Tiêu chuẩn quốc gia 5729:2012 khuyến cáo mỗi 50-60 km cao tốc nên có điểm dừng nghỉ, trạm xăng để lái xe kiểm tra phương tiện, nghỉ ngơi, tiếp xăng dầu.
Theo PGS.TS Trần Chủng, Chủ tịch Hiệp hội các nhà đầu tư công trình giao thông, khi lưu thông trên cao tốc cần tính đến các yếu tố đảm bảo sức khỏe cho lái xe, hành khách. Ngành giao thông đã quy định lái xe 4 giờ là phải nghỉ ngơi thì phải có điểm dừng nghỉ cho lái xe. Ngoài ra, trạm dừng nghỉ còn phục vụ kỹ thuật, cung cấp xăng, thay lốp để đảm bảo an toàn cho phương tiện.
Lý giải nguyên nhân cao tốc không có trạm dừng nghỉ, đại diện Bộ Giao thông Vận tải cho biết quy định pháp luật giai đoạn trước về đầu tư, kinh doanh trạm dừng nghỉ chưa đầy đủ. Trạm không phải là cấu phần của cao tốc mà là dự án riêng và không bắt buộc phải có ngay khi tuyến đường vận hành. Việc huy động xã hội hóa xây dựng trạm đang gặp khó khăn.
Để đẩy nhanh tiến độ xây dựng trạm nghỉ, Bộ Giao thông Vận tải đã giao nhiệm vụ cho các Ban quản lý dự án, tư vấn, phối hợp với địa phương xây dựng hồ sơ kêu gọi đầu tư 8 trạm dừng nghỉ tại các dự án Mai Sơn - quốc lộ 45, Nghi Sơn - Diễn Châu, Diễn Châu - Bãi Vọt, Nha Trang - Cam Lâm, Cam Lâm - Vĩnh Hảo, Vĩnh Hảo - Phan Thiết và Phan Thiết - Dầu Giây. Các đoạn này đã khánh thành và sắp thông xe.
Không có camera giám sát
Các dự án cao tốc phân kỳ đều chưa được đầu tư trung tâm điều hành giao thông, hệ thống camera giám sát vi phạm của tài xế, gây hạn chế trong xử lý. Theo đại diện Ban Quản lý dự án đường Hồ Chí Minh, việc giám sát và xử phạt hiện nay phụ thuộc hoàn toàn vào cảnh sát giao thông. Do nguyên nhân này mà nhiều tài xế dễ chạy ẩu, lấn làn khi vắng bóng lực lượng kiểm soát.
PGS Trần Chủng nhận xét dù quy hoạch là cao tốc, các dự án được phân kỳ đầu tư giai đoạn một đều chưa đạt tiêu chuẩn cao tốc vì thiếu dải phân cách giữa, làn dừng khẩn cấp, trạm dừng nghỉ, camera giám sát. Trong khi đó, một số tuyến có lưu lượng xe tăng nhanh, vượt công suất dự báo, cần thiết mở rộng ngay.
Đề cập các bất cập nêu trên, đại diện Bộ Giao thông Vận tải giải thích theo quy hoạch đến năm 2030, Việt Nam có khoảng 5.000 km cao tốc và cần nguồn vốn 813.000 tỷ đồng. Thực tế, giai đoạn 2010-2020 ngân sách mới bố trí 395.000 tỷ đồng, kế hoạch đầu tư công trung hạn 2021-2025 thêm khoảng 178.000 tỷ đồng.
Do ngân sách và nguồn lực xã hội hóa hạn chế nên 11 tuyến cao tốc được xây dựng giai đoạn 2017-2020 đều được phân kỳ đầu tư, phù hợp với nhu cầu vận tải trong giai đoạn lưu lượng xe chưa lớn, khoảng 5.000-6.000 xe mỗi ngày. Giai đoạn đầu, chủ đầu tư phải xây hai hoặc bốn làn xe hạn chế, đến khi có nguồn vốn sẽ tiếp tục đầu tư mở rộng, hoàn thiện. Đoạn cao tốc như Cam Lộ - La Sơn từng được Bộ Giao thông Vận tải đề xuất đầu tư bốn làn xe song do nguồn vốn hạn chế, các cơ quan có thẩm quyền đã quyết định quy mô hai làn.
Bộ Giao thông Vận tải cũng đánh giá việc phân kỳ đầu tư hai làn xe, không bố trí dải phân cách giữa tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn. Đường có dải dừng xe khẩn cấp không liên tục vẫn có nguy cơ ùn tắc trong trường hợp xảy ra sự cố; tốc độ khai thác giai đoạn phân kỳ đầu tư chưa cao, khoảng 80-90 km/h.
Để xử lý bất cập, trước mắt Cục Đường bộ Việt Nam, Ban quản lý dự án đang rà soát các cao tốc phân kỳ để bổ sung hạng mục an toàn. Ngoài ra, theo chỉ đạo của Thủ tướng không đầu tư cao tốc hai làn xe, Bộ Giao thông Vận tải và các địa phương đang rà soát, huy động nguồn lực để khẩn trương đầu tư mở rộng 12 đoạn, tuyến cao tốc được phân kỳ đang khai thác.
