Lạm dụng chất gây nghiện không phải là điều bạn nên xem nhẹ, xảy ra khi bạn sử dụng rượu, thuốc và các chất hợp pháp và bất hợp pháp khác quá nhiều hoặc sai cách.
Lạm dụng chất gây nghiện khác với nghiện. Nhiều người có vấn đề về lạm dụng chất gây nghiện có thể bỏ không tiếp tục sử dụng hoặc có thể thay đổi hành vi không lành mạnh của mình. Trong khi đó, nghiện là một căn bệnh, khiến cho người nghiện không thể ngừng sử dụng chất gây nghiện, ngay cả khi điều đó gây hại cho bản thân họ.
Những loại chất gây nghiện thường bị lạm dụng
Một số loại thuốc, cả thuốc được bác sỹ kê đơn hoặc không kê đơn, thuốc hợp pháp và bất hợp pháp đều có thể chứa những hóa chất làm thay đổi cách hoạt động của cơ thể và tâm trí. Chúng có thể mang lại cho người sử dụng cảm giác “phê” thú vị, giảm bớt căng thẳng hoặc giúp tránh được những vấn đề khó khăn trong cuộc sống.
Thuốc kê đơn và thuốc không kê đơn (OTC)
Những thuốc này có thể nguy hiểm và gây nghiện như ma túy bất hợp pháp. Bạn có thể lạm dụng thuốc trong các trường hợp sau đây:
Các loại thuốc được kê đơn thường bị lạm dụng nhất bao gồm:
Các loại thuốc không kê đơn (OTC) bị lạm dụng phổ biến nhất là thuốc ho và thuốc cảm lạnh có chứa dextromethorphan, với liều lượng cao có thể khiến bạn cảm thấy say hoặc căng thẳng.
Rượu bia
Rượu, bia và đồ uống có cồn ảnh hưởng đến mỗi người một cách khác nhau. Nhưng nếu uống quá nhiều và quá thường xuyên, nguy cơ chấn thương hoặc tai nạn sẽ tăng lên. Lái xe khi đang uống rượu cũng nguy hiểm như lái xe khi say rượu. Uống nhiều rượu cũng có thể gây ra các tổn thương gan và sức khỏe khác hoặc dẫn đến tình trạng nghiện rượu nghiêm trọng hơn.
Nam giới uống nhiều hơn 4 ly mỗi ngày hoặc hơn 14 ly trong một tuần được xếp vào uống quá nhiều. Đối với phụ nữ, uống nhiều có nghĩa là uống nhiều hơn 3 ly trong một ngày hoặc hơn 7 ly một tuần.
Một ly rượu, bia và đồ uống có cồn tiêu chuẩn được định nghĩa là:
- 350 ml bia thường;
- 148-266 ml rượu mạch nha (có nhiều cồn hơn bia);
- 150 ml rượu vang;
- 45 ml rượu chưng cất như vodka và whisky.
Heroin
Loại chất gây nghiện bất hợp pháp này là phiên bản tổng hợp từ thuốc phiện. Khi sử dụng Heroin, ban đầu mang đến cho bạn cảm giác dễ chịu. Nhưng khi hết tác dụng, mọi hoạt động của bạn trở nên chậm chạp hơn, bạn sẽ di chuyển và suy nghĩ chậm hơn, đồng thời có thể bị ớn lạnh, buồn nôn và lo lắng. Bạn có thể cảm thấy rất cần dùng thêm heroin để cảm thấy dễ chịu hơn.
Cocain
Chất gây nghiện này sẽ "tăng tốc" toàn bộ cơ thể của bạn. Khi sử dụng cocaine, bạn có thể nói chuyện, di chuyển hoặc suy nghĩ rất nhanh. Bạn có thể cảm thấy hạnh phúc và tràn đầy năng lượng. Nhưng tâm trạng của bạn rất dễ dàng chuyển hướng sang nóng nảy, giận dữ. Bạn có thể cảm thấy như có ai đó đang muốn giúp đỡ bạn, khiến bạn cáu giận và làm những điều vô nghĩa.
Sử dụng cocaine trong thời gian dài sẽ dẫn đến cảm giác thèm thuốc mạnh mẽ, đó chính là bạn đã nghiện.
Cần sa
Ngày càng có nhiều nơi trên thế giới hợp pháp hóa việc sử dụng cần sa trong y tế và phải được bác sỹ kê đơn điều trị một số căn bệnh nhất định. Một số quốc gia cũng cho phép dùng với mục đích thư giãn, giải trí. Nhưng ở hầu hết các nơi, nó vẫn là bất hợp pháp.
Cần sa có thể khiến bạn cảm thấy đờ đẫn và cười chẳng vì lý do gì. Hoặc bạn có thể cảm thấy buồn ngủ và quên đi những điều vừa xảy ra. Sử dụng cần sa nhiều, thường xuyên có thể khiến một số người “kiệt sức”, mất đi hứng thú, không muốn suy nghĩ hay hoạt động.
Tìm hiểu thêm Cần sa - Marijuana ảnh hưởng đến cơ thể chúng ta thế nào?
Thuốc lá và các sản phẩm thuốc lá
Bạn có thể không nghĩ đây là thuốc. Nhưng thuốc lá, bao gồm cả thuốc lá điện tử chứa một chất hóa học gọi là nicotine mang lại cho bạn cảm giác sảng khoái và tràn đầy năng lượng. Hiệu ứng có thể biến mất nhanh chóng và khiến bạn muốn nhiều hơn nữa. Bạn có thể lạm dụng và nghiện nicotin trong thuốc lá, giống như nghiện các loại ma túy khác.
Dấu hiệu của lạm dụng chất gây nghiện
Khi mới bắt đầu sử dụng một chất nào đó, bạn có thể nghĩ rằng mình có thể kiểm soát được lượng sử dụng. Nhưng theo thời gian, bạn có thể cần nhiều hơn nữa để có được cảm giác hoặc tác dụng tương tự. Đối với một số người, điều đó có thể dẫn đến nghiện.
Các dấu hiệu cho thấy bạn bắt đầu lạm dụng chất gây nghiện bao gồm:
Đừng chờ đợi, hãy tìm kiếm sự trợ giúp ngay bây giờ
Lạm dụng chất gây nghiện ảnh hưởng đến mọi mặt trong cuộc sống của bạn và có thể làm tổn thương bạn và những người xung quanh. Nó có thể hủy hoại các mối quan hệ và tài chính của bạn. Lạm dụng ma túy cũng có thể dẫn đến nghiện và gây ra các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng, thậm chí tử vong.
Nếu bạn thấy mình có một trong các biểu hiện của lạm dụng chất gây nghiện, đừng chần chừ mà hãy nói chuyện với bạn bè, gia đinh, và tốt nhất là nói chuyện với bác sỹ để được giúp đỡ, hỗ trợ ngay lập tức.