Hiệu quả kép của lớp học xóa mù chữ tại các xã vùng cao ở Tuyên Quang

“Ánh sáng” từ những lớp học xóa mù chữ

Khi màn đêm buông xuống, gác lại những lo toan thường nhật, nhiều ông bố, bà mẹ ở thôn Sà Phìn A, xã Sà Phìn, tỉnh Tuyên Quang lại gọi nhau đi học chữ. Không giống những lớp học thông thường, ở đây, học viên là những người dân tộc Mông đã qua tuổi đi học, thậm chí có người đã hơn 50 tuổi, đã lên chức ông bà vẫn hằng ngày theo đuổi con chữ.

Lớp học chữ của xã Sà Phìn với 24 học viên thuộc nhiều lứa tuổi được mở từ đầu năm 2025, đến nay các học viên hầu như đã biết đọc biết viết.

Một trong những khó khăn nhất trong việc tổ chức và duy trì lớp học xóa mù là việc vận động người dân đến lớp và duy trì sĩ số. Người dân lâu nay vốn không nghĩ đến việc đi học nên khi vận động rất khó khăn. Cán bộ thôn, giáo viên phải mất rất nhiều thời gian, đến nhiều lần mới vận động được họ tham gia lớp học.

Thầy giáo Vàng Mí Cay, giáo viên trường PTDT Bán trú Tiểu học và THCS Sà Phìn cho biết: Đề vận động các học viên đến lớp, các thầy cô cùng lãnh đạo chính quyền địa phương đã phải đến từng người, từng nhà để thuyết phục. Sau 8 tháng học tập các học viên đã có thể đọc hiểu và viết cơ bản. Đây thực sự là niềm vui của người thầy giáo như tôi.

Chị Vàng Thị Dính, thôn Sà Phìn A, xã Sà Phìn cho biết trước đây do hoàn cảnh khó khăn không có điều kiện để đi học, không biết chữ nên làm gì cũng khó khăn, đi đâu cũng ngại. Nên sau khi xã thông báo mở lớp dù bận bịu với công việc nhưng cũng cố gắng thu xếp để đi học.

Lớp học xoá mù chữ tại thôn Đoàn Kết, xã Hồ Thầu, tỉnh Tuyên Quang cũng được mở từ đầu năm 2025 với 22 học viên người dân tộc Dao. Học viên của lớp đa phần là người lớn tuổi, có người đã lên chức ông, chức bà, nhưng vì nhiều lí do khác nhau, đến nay mới được học cái chữ. Tất cả đem theo niềm hy vọng những “con chữ” sẽ nâng cao dân trí, giúp họ áp dụng những kiến thức vào sản xuất để xóa đói, giảm nghèo.

Năm nay đã gần 55 tuổi, vợ chồng ông Triệu Chàn Phin (thôn Đoàn Kết) vẫn đều đặn mang theo sách bút đến lớp học xóa mù chữ. Ông Phin chia sẻ: "Học trên lớp chưa đủ, về nhà hai vợ chồng tôi vẫn ôn lại bài. Chỗ nào không hiểu, không biết, tôi lại hỏi con, hỏi cháu". Sau thời gian kiên trì học tập, ông Phin đã có thể tự gọi điện, nhắn tin cho con cái ở xa.

Để nâng cao hiệu quả lớp học xoá mù chữ, các trường học cũng đã chủ động phân công giáo viên dạy xóa mù chữ biết tiếng dân tộc, linh động về thời gian, kết hợp nhiều hình thức giảng dạy để học viên dễ tiếp thu, bố trí thời gian dạy theo nhóm, lớp. Linh hoạt thay đổi cách bố trí lớp học, không gian lớp học, sử dụng những đồ dùng học tập bằng những sản phẩm nông nghiệp tại địa phương để dạy môn toán ở giai đoạn 1 và sử dụng song ngữ (cả tiếng phổ thông và tiếng dân tộc) để giảng dạy giúp người học cảm thấy gần gũi, dễ hiểu, dễ nhớ.

Hiệu quả kép

Tại những lớp học xoá mù chữ, những bàn tay cứng cáp thường ngày quen với cái cuốc, cái cày nay cầm bút cũng dần mềm mại với những nét chữ rõ ràng, ngay ngắn. Hạnh phúc của các học viên không chỉ là tự tay viết được những dòng chữ, làm những bài toán mà còn hơn thế, khi về nhà họ có thể cùng các con học bài, trả lời những câu hỏi của con.

Nếu như một năm trước đây, việc biết đọc biết viết, biết ký tên đối với chị Sùng Thị Chơ, thôn Sà Phìn, xã Sà Phìn là một điều hết sức xa lạ. Sau khi tham gia lớp xoá mù chữ, giờ đây chị Chơ có thể tự tay ghi chép, đọc sách báo, hiểu được các hướng dẫn kỹ thuật. Không còn mặc cảm vì không biết chữ, chị giờ đây rất tự tin khi ra xã, xuống tỉnh.

“Biết chữ em có thể đọc được, hiểu được những tài liệu của cán bộ nông nghiệp đến bản tuyên truyền hướng dẫn bà con phát triển sản xuất để áp dụng vào phát triển kinh tế gia đình. Em cảm ơn Đảng, Nhà nước và các thầy cô giáo nhiều lắm”, chị Sùng Thị Chơ bộc bạch.

Ông Triệu Trù Cấu, trưởng thôn Đoàn Kết, xã Thồ Thầu nhận định: Thấy được những lợi ích từ việc đưa “con chữ” đến với bà con, thôn sẽ tiếp tục rà soát cùng các thầy cô vận động bà con ở xã mở thêm lớp xoá mù để người dân trong thôn hiểu biết hơn, đời sống được nâng cao hơn.

Có thể thấy rõ hiệu quả kép từ những lớp học xoá mù chữ cho bà con các địa phương vùng cao của tỉnh Tuyên Quang. Việc biết chữ không chỉ để đọc, để viết mà còn để có thể học tập để áp dụng khoa học kỹ thuật vào lao động, sản xuất của bà con.

Theo các học viên chia sẻ, người dân trong thôn làm ra nông sản nhưng không biết tiếng phổ thông, khi đi bán rất bất lợi, luôn bị ép giá. Vì vậy khi nghe tin có lớp học xóa mù chữ, được cấp ủy, chính quyền địa phương cùng các thầy, cô giáo đến nhà vận động, trước hết là giúp biết chữ, sau nữa là giúp ích cho kinh tế cho gia đình mọi người đều đồng tình đi học.

Chính từ sự quan tâm chỉ đạo sát sao của cấp ủy, chính quyền, đội ngũ các thầy cô giáo trong việc tổ chức, triển khai đầy đủ, kịp thời các nhiệm vụ về công tác xóa mù chữ. Qua những lớp học đặc biệt mà thầy cô miệt mài gieo chữ đã và đang giúp nhiều người dân đọc thông, viết thạo, tự tin hơn trong cuộc sống, tự mình giải quyết các thủ tục hành chính khi có nhu cầu và tích cực triển khai thực hiện các định hướng phát triển kinh tế mới. Qua đó, góp phần nâng cao trình độ dân trí cho người dân, nhất là đối với đồng bào dân tộc thiểu số vùng sâu, vùng xa, tạo đà cho công cuộc phát triển kinh tế, xã hội.