Chọn nghề “hot” cho riêng mình
Theo TS Trần Đình Lý - Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Nông Lâm TPHCM, việc xác định được nhóm ngành nghề có phù hợp với năng lực sở trường của mình không hết sức quan trọng. Bởi các ngành nghề có thể là “hot” trong xã hội, được nhiều người lựa chọn theo học, nhưng đối với một số học sinh lại không phù hợp với năng lực, sở trường.
Tiêu chí về thị trường lao động của nhóm ngành nghề là yếu tố quan trọng học sinh cần tham khảo. Tuy nhiên, nhiều em chăm chú vào độ “hot” của ngành nghề mà quên mất điều quan trọng là năng lực sở trường có phù hợp hay không. Chọn sai ngành nghề, các em có thể trở thành tân sinh viên nhưng chưa chắc đã học tốt, không có đam mê học tập. Hoặc nếu các em tốt nghiệp ra trường cũng chưa chắc đã gắn bó với công việc, với nghề.
Lấy ví dụ về một sinh viên đã lựa chọn ngành Kế toán theo trào lưu của thị trường, tốt nghiệp loại giỏi nhưng sau thời gian làm việc tại doanh nghiệp, em cảm thấy không phù hợp và mong muốn được theo học ngành nghề khác, TS Trần Đình Lý khẳng định: Ngành nghề có “hot” với mình không mới quan trọng, chứ không có ngành nào, nghề nào “hot” với tất cả thí sinh.
Dưới góc nhìn của chuyên gia tư vấn hướng nghiệp, PGS.TS Trần Thành Nam - Chủ nhiệm khoa Các Khoa học giáo dục, Trường Đại học Giáo dục, Đại học Quốc gia Hà Nội cho rằng: Chúng ta không biết được tương lai từ 5 - 10 năm tới như thế nào. Nhiều nghề nghiệp có thể mất đi, bị thay thế bởi robot và không ít ngành nghề mới sẽ xuất hiện.
Do đó, học sinh cần đối diện và thích ứng với sự thay đổi bằng việc có kế hoạch, định hướng tương lai nghề nghiệp. Khi chọn trường, các em phải hướng tới thị trường lao động 5 - 7 năm tới.
PGS.TS Trần Thành Nam đưa ra 5 nguyên tắc chọn nghề: Chỉ nên chọn nghề phù hợp với sở thích; Không chọn nghề không đủ điều kiện đáp ứng; Chỉ chọn khi đã hiểu biết đầy đủ về nghề; Không chọn nghề mà xã hội không còn nhu cầu; Chọn nghề đáp ứng được những giá trị mà bản thân coi là quan trọng.
Khi áp dụng các nguyên tắc này, học sinh cần dựa trên những số liệu khách quan hoặc mô hình khoa học thực chứng, thay vì theo cảm tính. Ngoài ra, để chọn đúng, các em cũng nên biết thị trường lao động đang cần những nhân lực có trình độ như thế nào. Khi đã biết thiên hướng bản thân, chọn được ngành, học sinh mới bắt đầu chọn trường và cân nhắc các tiêu chí khác như mức độ uy tín, cơ sở vật chất, học phí, khu vực địa lý, điều kiện tuyển sinh và mô hình đào tạo của trường.