Gửi bình luận
Sau khi băng hà, Lê Trang Tông và Lê Trung Tông đã chọn Vạn Lại làm nơi an nghỉ.
 |
| Năm 2021, nơi đây đã được cơ quan chức năng thăm dò, khai quật. |
Mặc dù chỉ là kinh đô thời loạn, tại Vạn Lại - Yên Trường, nhà Lê đã tổ chức 7 khóa thi, tìm ra nhiều hiền tài giúp nước cuối thế kỷ 16, đầu thế kỷ 17. Trong đó, nổi bật có các tiến sĩ Phùng Khắc Khoan, Nguyễn Thực, Lê Trạc Tú... Tại Văn miếu Quốc Tử Giám Hà Nội hiện có 82 bia tiến sĩ, trong đó 7 bia ghi các tiến sĩ từng đỗ khoa thi ở Vạn Lại.
Theo nhà nghiên cứu Hoàng Hùng, Chủ tịch Hội Khoa học Lịch sử Thọ Xuân - Yên Định, dù chỉ tồn tại gần 50 năm nhưng kinh đô Vạn Lại - Yên Trường có giá trị rất lớn về lịch sử.
Tuy nhiên, ghi nhận thực tế cho thấy nơi từng đặt hành điện của nhà vua, cỏ cây um tùm, xen kẽ những cánh rừng cao su. Khảo sát kỹ hơn mới thấy được một vài phế tích là đôi linh vật voi, ngựa làm bằng đá xanh đứng chơ vơ nơi thềm điện xưa.
Tất cả điện miếu, lăng tẩm, hành cung xưa kia đã biến mất bởi thời gian. Những chứng tích khác như giếng mắt rồng, đàn tế Nam Giao, trường thi... hơn 500 năm trước bị cây cỏ bao quanh hoặc mọc lên các công trình nhà ở, trường học…
 |
| Hiện vật có được sau khi khai quật khảo cổ ở kinh đô Vạn Lại -Yên Trường lần thứ nhất năm 2021. |
Quanh khu vực này vẫn còn những mảnh gạch ngói, bình gốm vỡ lẫn trong đất đá, bụi cây; trong khu dân cư thì sót lại những bức tượng, chân đế bằng đá xanh... Trong khi đó, thành lũy trước đây đã bị người dân san lấp làm lối đi.
Theo ông Nguyễn Xuân Hải, Phó Chủ tịch UBND huyện Thọ Xuân, địa phương mong muốn sớm có quy hoạch để khoanh vùng, phục hồi, bảo tồn giá trị của kinh đô Vạn Lại - Yên Trường. Để triển khai lập quy hoạch thì phải có các đợt nghiên cứu khảo cổ học.
Năm 2021, Sở Văn hóa - Thể thao và Du lịch tỉnh Thanh Hóa đã phối hợp với Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn và các đơn vị có liên quan tiến hành công tác điều tra, thăm dò, khai quật di tích hành cung Vạn Lại - Yên Trường. Cuộc khảo cổ đã diễn ra trên tổng diện tích 294m2. Kết quả khảo cổ bước đầu cho thấy đây chính là "kinh đô" thực sự của chính quyền Nam triều trong suốt gần nửa thế kỷ .
