Gửi bình luận
Trước những đổi thay nhanh chóng trong thời đại công nghệ, người thầy không chỉ cần tri thức, kỹ năng, mà còn phải giữ vững bản lĩnh, lòng tự trọng nghề nghiệp và tinh thần học tập suốt đời.
Chính khát vọng tự hoàn thiện ấy làm sáng lên giá trị, trách nhiệm và niềm tự hào của nghề giáo.
Trong bối cảnh giáo dục đang chuyển mình mạnh mẽ trước sự phát triển của khoa học - công nghệ, việc không ngừng học hỏi không còn là lựa chọn, mà trở thành yêu cầu tất yếu đối với mỗi nhà giáo.
Thầy Trang Minh Thiên - Trường THPT Nguyễn Việt Dũng (TP Cần Thơ) cho rằng, việc thường xuyên cập nhật tri thức mới, đặc biệt các thành tựu số hóa và trí tuệ nhân tạo, giúp giáo viên tiếp cận những phương pháp dạy học tích cực, hiện đại.
Đây không chỉ là cách khẳng định năng lực nghề nghiệp, vị thế của người thầy trong xã hội tri thức, mà còn là động lực đổi mới, giúp bài giảng trở nên sinh động, hấp dẫn hơn, khơi gợi hứng thú học tập ở học sinh. Đồng thời, quá trình tự học, bồi dưỡng còn giúp giáo viên tự làm mới mình, đáp ứng yêu cầu của Chương trình GDPT 2018 và tiến trình chuyển đổi số trong ngành Giáo dục.
Giáo viên có thể học hỏi thông qua sinh hoạt chuyên môn theo hướng nghiên cứu bài học; tham gia các khóa bồi dưỡng thường xuyên trên hệ thống LMS, MOOC; khai thác kho học liệu số, cũng như ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) trong thiết kế bài giảng, phân tích học tập và phát triển kỹ năng chuyên môn.
Bên cạnh đó, việc tham gia các cộng đồng chuyên môn của sở GD&ĐT, hay các nhóm học tập từ những dự án do trường đại học tổ chức cũng là hình thức học tập hiệu quả, giúp giáo viên chia sẻ kinh nghiệm, cập nhật phương pháp mới.
Tuy nhiên, quá trình tự học còn nhiều khó khăn. Theo thầy Thiên, sự chênh lệch về trình độ công nghệ thông tin và khả năng tự học giữa giáo viên các vùng miền khiến việc tiếp cận học liệu số còn hạn chế. Nhiều nội dung bồi dưỡng còn thiên về lý thuyết, chưa thật sự giúp giáo viên giải quyết vấn đề thực tiễn trong giảng dạy.
Một bộ phận giáo viên vẫn e ngại đổi mới, lo sợ không theo kịp hoặc lúng túng khi áp dụng cái mới. Bên cạnh đó, áp lực về hồ sơ, chỉ tiêu chuyên môn và đời sống gia đình cũng ảnh hưởng không nhỏ đến thời gian, động lực tự học của mỗi thầy cô.
Theo cô Nguyễn Thị Bích Huy - Trường Tiểu học & THCS Ea Trol (Sông Hinh, Đắk Lắk), không ngừng học hỏi, học tập suốt đời là một trong những phẩm chất cốt lõi của giáo viên, đặc biệt trong thời đại công nghệ phát triển vượt bậc như ngày nay. Liên tục học hỏi giúp thầy cô không bị tụt hậu; giúp những giờ dạy học sinh động, thực tế, gần gũi, dễ hiểu hơn.
Quan trọng hơn, người thầy không ngừng tự học sẽ là tấm gương sống động để học sinh noi theo. Có nhiều kênh phong phú giúp giáo viên tự học, như sách chuyên môn, tài nguyên số, các khóa học trực tuyến, diễn đàn chia sẻ kinh nghiệm… Trực tiếp, thiết thực hơn là những buổi sinh hoạt chuyên môn theo cụm trường, liên trường, để giáo viên được cùng trao đổi, học hỏi.
“Tôi tâm niệm, học tập suốt đời không chỉ để dạy tốt hơn, mà còn để sống đẹp hơn với nghề. Mỗi lần tham gia lớp bồi dưỡng, tập huấn, dự giờ đồng nghiệp, hay tự tìm hiểu những công cụ hỗ trợ giảng dạy mới, tôi như được “làm mới” chính mình; từ cách tiếp cận bài học, linh hoạt hơn trong phương pháp, thiết kế hoạt động đến cách lắng nghe học sinh, gần gũi hơn với học sinh…”, cô Nguyễn Thị Bích Huy chia sẻ.
Tuy nhiên, cô Huy cũng trăn trở bởi hành trình tự học không phải lúc nào cũng dễ dàng. Ở vùng nông thôn miền núi, điều kiện cơ sở vật chất còn hạn chế, thiết bị hỗ trợ dạy học chưa đồng bộ. Quỹ thời gian của giáo viên cũng eo hẹp do khối lượng công việc nhiều. Không ít thầy cô phải tranh thủ từng giờ để đọc tài liệu, soạn bài, tập làm quen với công nghệ. Dẫu vậy, chỉ cần giữ tinh thần nhiệt huyết, niềm say mê với nghề, mọi khó khăn đều có thể vượt qua.
Cô Huy mong muốn các cấp quản lý giáo dục tiếp tục tạo điều kiện để giáo viên được bồi dưỡng chuyên môn, phát triển bản thân hơn nữa, cần có nhiều hình thức bồi dưỡng linh hoạt, hiệu quả hơn… Bên cạnh đó, việc động viên, ghi nhận, tôn vinh, khích lệ tinh thần học tập và sáng tạo của giáo viên cũng là động lực lớn để mỗi thầy, cô giáo thêm vững tin, cống hiến, nhiệt huyết với nghề nơi miền đất còn nhiều khó khăn.
Chia sẻ của ông Trần Văn Hiếu - Phó Hiệu trưởng Trường Tiểu học Xuân Trường (Xuân Trường, Ninh Bình), sự phát triển của truyền thông, tốc độ lan truyền thông tin trên các trang mạng xã hội đang tạo áp lực lớn cho giáo viên, nhà trường.
Khi tiếp xúc với phụ huynh, người dân, lời nói của giáo viên đều có thể bị ghi lại, cắt ghép, phán xét trên mạng xã hội một cách nhanh chóng và đôi khi thiếu khách quan. Chỉ một sơ suất nhỏ cũng có thể tạo ra cuộc khủng hoảng truyền thông đối với giáo viên và nhà trường. Điều này đòi hỏi thầy cô phải có “tinh thần thép”, bản lĩnh vững vàng để đối mặt và xử lý.
“Sự thay đổi chóng mặt của công nghệ, nhất là trí tuệ nhân tạo và sự đa dạng hóa về phương pháp cũng là thách thức với nhà giáo. Điều này đòi hỏi giáo viên phải tự cập nhật kiến thức về công nghệ, phần mềm mới. Nếu không chủ động học hỏi để thay đổi, thầy cô sẽ bị lạc hậu so với bạn bè, đồng nghiệp, từ đó ảnh hưởng đến lòng tự trọng nghề nghiệp”, ông Hiếu nói.
Đến từ Trường THPT Minh Khai (Kiều Phú, Hà Nội), cô Nguyễn Thị Thu Hiền chia sẻ góc nhìn thẳng thắn về những thay đổi trong vị thế người thầy giữa bối cảnh kinh tế thị trường. Theo cô, sự chênh lệch giữa giá trị vật chất và tinh thần đang khiến hình ảnh, vai trò của giáo viên phần nào bị lung lay. Không ít thầy cô phải mưu sinh bằng nghề tay trái, thậm chí có lúc nghề phụ lại “nuôi” nghề chính.
Cách nhìn của học sinh về nghề giáo đã khác xưa. Có em từng hỏi: “Cô ơi, học để làm gì, nhà em làm nghề tự do mà vẫn sống tốt hơn cô?”. Tuy vậy, cô Hiền cho biết luôn giữ cho mình niềm tin bền vững: Dù làm nghề gì, chỉ khi tìm thấy giá trị và tình yêu trong công việc, con người mới có thể hạnh phúc. Với nghề dạy học, cô cho rằng giá trị lớn nhất không nằm ở thu nhập, mà ở niềm vui khi thấy học trò trưởng thành, được học sinh yêu mến, phụ huynh tin tưởng.
Cô Hiền chia sẻ: “Mình là cô giáo nhưng cũng là phụ huynh. Khi con đến trường, mình mong mỏi thầy cô của con như thế nào thì phụ huynh của mình cũng mong muốn thầy cô như vậy. Để dung hòa điều đó, mỗi giáo viên cần không ngừng học hỏi, đổi mới phương pháp dạy học để học sinh cảm nhận được người thầy thực sự là tấm gương.
Thầy cô phải luôn tự học, bồi dưỡng để khẳng định năng lực và vị thế của bản thân; lan tỏa năng lượng tích cực, sẻ chia cùng đồng nghiệp; tích cực tham gia các hoạt động cộng đồng, kết nối với phụ huynh và học sinh, từ đó xây dựng niềm tin xã hội đối với nghề giáo”.
Cô Lê Thị Phương Châu - giáo viên Trường Tiểu học An Cựu (An Cựu, TP Huế), cho rằng trong thời đại số, người thầy không chỉ cần giỏi chuyên môn, mà còn phải có bản lĩnh và lòng tự trọng nghề nghiệp để giữ vững giá trị giữa môi trường đầy áp lực và biến động. Những giáo viên vững vàng, có trách nhiệm, biết thích ứng với công nghệ sẽ tạo được uy tín, được học sinh và phụ huynh tin yêu.
“Từ thực tế giảng dạy, tôi nhận thấy mỗi giáo viên cần không ngừng rèn luyện năng lực chuyên môn, kỹ năng số, đồng thời giữ gìn đạo đức, phong cách mẫu mực và tinh thần trách nhiệm. Bản thân tôi luôn cố gắng cập nhật, học hỏi, ứng dụng công nghệ hiệu quả trong dạy học; giữ thái độ ứng xử chuẩn mực, tích cực với học sinh, phụ huynh và đồng nghiệp; nuôi dưỡng tình yêu nghề, niềm tự hào về nghề giáo - coi đó là động lực để vượt qua mọi khó khăn”, cô Phương Châu chia sẻ.
Để người thầy có thể toàn tâm với nghề, ngoài nỗ lực tự thân, rất cần sự đồng hành, chia sẻ và tạo điều kiện từ các cấp quản lý giáo dục. Thầy Trang Minh Thiên bày tỏ mong muốn ngành Giáo dục sớm có những giải pháp hỗ trợ thiết thực nhằm thúc đẩy phong trào tự học, tự bồi dưỡng trong đội ngũ nhà giáo.
Cụ thể, cần tổ chức nhiều khóa bồi dưỡng gắn với thực tiễn giảng dạy, phù hợp từng môn học, có minh chứng ứng dụng cụ thể, hỗ trợ trực tiếp cho bài giảng và các tình huống dạy học theo đặc thù vùng miền; xây dựng cơ chế khuyến khích, ghi nhận nỗ lực tự học của giáo viên thông qua hệ thống chứng nhận năng lực số, đánh giá, công nhận kết quả bồi dưỡng cá nhân; phát triển kho học liệu số và nền tảng AI giáo dục quốc gia, giúp giáo viên dễ dàng tiếp cận, khai thác và áp dụng hiệu quả vào thực tế giảng dạy.
Thầy Thiên cũng nhấn mạnh, cần giảm tải công việc hành chính để giáo viên có thêm thời gian tập trung cho chuyên môn, phát triển năng lực số và năng lực nghề nghiệp. Ngoài ra, việc tổ chức các hội thảo, chương trình hỗ trợ tâm lý cũng là điều cần thiết, giúp giáo viên thay đổi tư duy, vượt qua tâm lý e ngại đổi mới và tự tin hơn trong hành trình chuyển đổi số giáo dục.
Cùng quan điểm, cô Nguyễn Thị Bích Huy mong muốn các cấp quản lý giáo dục tiếp tục quan tâm, tạo điều kiện để giáo viên được bồi dưỡng chuyên môn và phát triển bản thân toàn diện hơn. Cô cho rằng, cần có nhiều hình thức bồi dưỡng linh hoạt, thiết thực và hiệu quả, giúp giáo viên dễ dàng tiếp cận, học tập và ứng dụng ngay vào thực tiễn giảng dạy.
Việc động viên, ghi nhận và tôn vinh tinh thần học tập, sáng tạo của giáo viên sẽ trở thành nguồn động lực lớn, giúp mỗi thầy cô thêm vững tin, nhiệt huyết và tận tâm cống hiến cho sự nghiệp trồng người – đặc biệt ở những vùng còn nhiều khó khăn.
Dưới góc nhìn của ông Trần Văn Hiếu, hơn bao giờ hết, học sinh cần người dẫn dắt, cố vấn để giúp các em sàng lọc thông tin, hình thành tư duy phản biện và học cách học suốt đời. Đây chính là giá trị cốt lõi mà không một công cụ AI hay công nghệ nào có thể thay thế được. Giá trị của người thầy trong kỷ nguyên số đã chuyển từ “người biết mọi thứ” sang “người dạy cách học” trong một thế giới mà tri thức luôn sẵn có.
Giữa không gian số đầy cám dỗ và thông tin nhiễu loạn, trách nhiệm của giáo viên trong việc giáo dục đạo đức, lòng nhân ái và các giá trị sống cốt lõi càng trở nên nặng nề nhưng cũng thật cao cả. Vì vậy, cán bộ quản lý nhà trường cần trao quyền chủ động cho giáo viên, tạo môi trường làm việc tin cậy và tích cực.
Ban giám hiệu phải trở thành chỗ dựa vững chắc, bảo vệ giáo viên trước những áp lực vô lý từ bên ngoài; đồng thời tin tưởng, trao quyền để giáo viên được sáng tạo, chủ động trong công việc; thường xuyên tổ chức các buổi tập huấn để tháo gỡ những vấn đề thực tế mà thầy cô đang gặp phải.
Ngày nay, mỗi giáo viên cần chủ động lĩnh hội tri thức, làm chủ công nghệ. Thay vì hoang mang trước mỗi công cụ mới, thầy cô hãy tự đặt câu hỏi: Công cụ này giúp gì cho mục tiêu bài giảng của mình? Nó có thực sự cải thiện trải nghiệm học tập của học sinh không? Học để biến công nghệ thành trợ thủ đắc lực, chứ không phải thành gánh nặng. - Ông Trần Văn Hiếu
