Với quy mô tăng trưởng "nóng" và tổng doanh thu hàng trăm tỷ đồng, kỳ thi đánh giá năng lực do Đại học Quốc gia TPHCM chủ trì đang đối mặt với những nghi ngại về năng lực tổ chức và giải quyết sự cố.
Kỳ thi đánh giá năng lực (ĐGNL) do Đại học Quốc gia TPHCM tổ chức được đánh giá là một kỳ thi có vai trò ngày càng quan trọng trong tuyển sinh đại học. Tuy nhiên, liên tiếp các sự cố gần đây đang đặt ra câu hỏi lớn về năng lực tổ chức của một kỳ thi quy mô lớn, với gần 775.000 lượt thí sinh sau 8 kỳ thi và thu hàng trăm tỷ đồng này.
Không chỉ dừng ở tính chất một kỳ thi để ĐGNL, kỳ thi ĐGNL do Đại học Quốc gia TPHCM tổ chức đã phần nào khẳng định được tầm ảnh hưởng khi liên tục gia tăng về quy mô và độ phủ sóng trong xét tuyển đại học.
Ra đời từ năm 2018 với khoảng 4.550 thí sinh dự thi và mức lệ phí 200.000 đồng, kỳ thi ĐGNL đã nhanh chóng khẳng định vị thế và liên tục mở rộng quy mô.
Chỉ sau một năm (năm 2019), số lượt thí sinh dự thi ở cả 2 đợt đã tăng hơn 10 lần, đạt khoảng 49.000. Ngay cả trong giai đoạn dịch Covid-19, số lượng thí sinh vẫn tiếp tục tăng mạnh, lần lượt ghi nhận khoảng 53.000 (năm 2020) và 70.000 (năm 2021) lượt dự thi.
Đặc biệt, năm 2025 chứng kiến sự tăng trưởng kỷ lục với khoảng 218.000 lượt thí sinh dự thi ở cả 2 đợt, tăng hơn 1,6 lần so với năm 2024 và gần 48 lần so với năm đầu tiên.
Theo thông tin của Đại học Quốc gia TPHCM, năm 2024, kỳ thi đã mở rộng quy mô tổ chức tại 26 tỉnh/thành phố, thu hút gần 107.000 thí sinh tham gia (tăng hơn 21 lần so với năm 2018) và được hơn 100 trường đại học, cao đẳng sử dụng kết quả thi để xét tuyển. Kỳ thi đã giúp Đại học Quốc gia TPHCM tuyển được hơn 9.200 sinh viên, chiếm hơn 38% chỉ tiêu tuyển sinh của năm 2024.
Đến năm nay, số lượng thí sinh “khủng" tiếp tục tăng lên và đạt mức kỷ lục đến khoảng 218.000 lượt dự thi ở cả 2 đợt. Số lượng này tăng hơn 1,6 lần so với năm 2024 và gần 48 lần so với năm đầu tiên.
Số tiền lệ phí thu được cũng ở mức tăng cao cùng với số lượng thí sinh đăng ký dự thi. Tính tổng trong vòng 7 năm, tổng số lượt thí sinh dự thi gần 775.000 với số lệ phí thu về vào khoảng 200 tỷ đồng.
Kỳ thi quan trọng bởi được hơn 100 trường đại học, cao đẳng sử dụng kết quả thi để xét tuyển, nhiều thí sinh cho đây là cơ hội quan trọng để có suất sớm vào đại học. Nhiều trường, đặc biệt trong hệ thống Đại học Quốc gia TPHCM đã dành số lượng lớn chỉ tiêu xét tuyển cho phương thức này.
Trong năm 2025, cả 2 đợt thi của kỳ thi ĐGNL đều ghi nhận những sai sót đáng tiếc, gây ảnh hưởng đến quyền lợi của thí sinh và làm dấy lên lo ngại về công tác tổ chức, tập huấn cán bộ/giám thị coi thi kỳ thi này.
Cụ thể, tại đợt 2, Hội đồng thi ĐGNL Đại học Quốc gia TPHCM đã phải tổ chức họp đột xuất để xử lý các phản ánh về sự cố tại Cụm thi 9 (Trường Đại học Công nghệ TPHCM – HUTECH).
Có hai sự cố phát sinh được ghi nhận. Phòng thi số P42, điểm thi số 17, thí sinh bị chậm trễ khoảng 30 phút do cán bộ coi thi nghe nhầm chuông báo giờ, không cho phép làm bài đúng thời điểm.
Phòng thi số P39, thí sinh không được phát giấy nháp do cán bộ coi thi không rà soát đầy đủ vật dụng.
Tổng cộng có 75 thí sinh bị ảnh hưởng bởi việc mất khoảng 30 phút làm bài hoặc không có giấy nháp. Mặc dù Hội đồng thi và cụm thi 9 thừa nhận lỗi phát sinh từ sự bất cẩn và thiếu báo cáo kịp thời của cán bộ coi thi, nhưng Đại học Quốc gia TPHCM cho biết không có cơ sở để cộng hoặc bù điểm cho các thí sinh này.
Theo nguồn tin riêng của Dân trí, phía HUTECH đã đưa ra 2 đề xuất hoặc cộng điểm cho thí sinh bị ảnh hưởng hoặc tổ chức thi lại cho những thí sinh này. Song, đề xuất trên không được phía Hội đồng chấp thuận.
Hội đồng thi đã đưa ra các biện pháp xử lý như sau: Giao lãnh đạo cụm thi 9 liên hệ với thí sinh bị ảnh hưởng, đại diện Hội đồng thi trực tiếp xin lỗi thí sinh, hỗ trợ thí sinh khắc phục hậu quả (về kinh phí).
Lãnh đạo cụm thi 9 chịu trách nhiệm xác minh các cá nhân có liên quan, áp dụng hình thức xử lý phù hợp, báo cáo Hội đồng thi.
Hội đồng thi tiến hành rà soát, cải tiến công tác tổ chức thi, để ngăn ngừa các sự cố tương tự trong các kỳ thi sau.
“Hội đồng thi ĐGNL, Đại học Quốc gia TPHCM cam kết duy trì sự minh bạch, công bằng và không ngừng hoàn thiện quy trình tổ chức thi theo hướng chuyên nghiệp, hiệu quả hơn”, đại diện Hội đồng thi cho hay.
Dẫu lời cam kết được đưa ra, song, đáng nói, đây không phải lần đầu sự cố xảy ra. Ngay trong đợt 1, hồi tháng 3 năm nay, giám thị một phòng thi ở Trường Đại học An Giang cũng phát đề muộn và thí sinh phản ánh bị thiệt khoảng 20 phút làm bài.
Thời điểm đó, đại diện Hội đồng thi đã xin lỗi và cam kết tạo điều kiện thuận lợi để thí sinh tham gia kỳ thi, miễn phí thi đợt 2 (300.000 đồng).
Hội đồng thi khi đó cũng nói rằng sẽ tiến hành rà soát và cải tiến công tác tổ chức thi để ngăn ngừa sự cố tương tự trong các kỳ thi sau. Vậy nhưng, ngay sau đó, lỗi của cán bộ coi thi một lần nữa làm ảnh hưởng đến thí sinh, song, ở diện rộng và nghiêm trọng hơn.
Năm 2024 (đợt 2), thí sinh phát hiện 2 câu hỏi trong đề thi bị sai buộc Hội đồng thi phải chấm đủ điểm cho thí sinh.
Năm 2023 (đợt 1) đáp án 120 câu hỏi trắc nghiệm bị lan truyền trên mạng dù quy định không được mang đề thi ra khỏi phòng thi.
Năm 2022 (đợt 1), nhiều thí sinh phản ánh đề thi có ít nhất 2 câu bị sai sót, (thiếu dữ liệu hoặc trùng đáp án). Hội đồng thi sau đó phải tính điểm tuyệt đối hoặc loại bỏ câu hỏi đó cho tất cả thí sinh.
Ngoài ra, kỳ thi năm 2024 và 2025 đều gây tranh cãi khi không chấp nhận cho những thí sinh bị mất căn cước công dân/hộ chiếu dự thi dù thí sinh mong muốn được thực hiện các biện pháp xác minh nhân thân khác.
Trả lời phóng viên Dân trí về sự cố trên, TS Nguyễn Quốc Chính, Giám đốc Trung tâm Khảo thí và Đánh giá chất lượng đào tạo, Đại học Quốc gia TPHCM, cho rằng đây là sự cố mang tính rủi ro, không mong muốn.
Dẫu rằng sự cố đều gây ra những tổn thất nhất định, song, ban tổ chức sẽ cố gắng tối đa chứ chắc chắn là không bao giờ khắc phục được 100%.
“Không có cơ sở mang tính khoa học nào để cộng điểm cho các em gặp sự cố cả. Hội đồng đã làm việc với các em và cảm thấy rằng các em có bị thiệt thòi nhưng không quá ảnh hưởng đến tương lai của em. Bởi vì, các em còn rất là nhiều cơ hội khác. Các em vẫn tự tin là làm được bài dù bị ảnh hưởng", ông Chính khẳng định.
Ông Chính cho hay đã đề xuất những bù đắp cho thí sinh thiệt thòi mang tính chất tinh thần như phối hợp với cụm thi 9 để xin lỗi và bù đắp về mặt kinh phí cho các em.
Vị giám đốc cũng cho biết thêm kỳ thi đã tổ chức sang năm thứ 8 và những sai sót “vô cùng ít”. Ông nói rằng ban tổ chức sẽ cố gắng để trong tương lai không có bất kỳ sai sót nào nữa.
Dù TS Nguyễn Quốc Chính chia sẻ vậy, song, nhiều thí sinh cảm thấy bất bình và thất vọng.
Một trong 75 thí sinh chịu thiệt thòi đã liên hệ với phóng viên Dân trí và khẩn cầu mong muốn được thi lại. Thí sinh này cho biết phía Trường Đại học Công nghệ TPHCM (HUTECH) đã liên lạc để gửi lời xin lỗi và hoàn trả lệ phí thi.
HUTECH cũng đưa ra đề nghị cấp học bổng 50% toàn khóa nếu thí sinh có nguyện vọng đăng ký và trúng tuyển vào trường. Tuy nhiên, nguyện vọng duy nhất của em lúc này là được tham gia thi lại để đảm bảo công bằng cho kết quả của mình.
"Nguyện vọng 1 của em là vào Trường Đại học Bách khoa TPHCM, công thức xét tuyển lấy tỷ lệ điểm thi ĐGNL quá cao nên em đặt hết niềm tin vào kỳ thi này. Nhưng giờ đây, em nghĩ khả năng trúng tuyển là vô cùng khó khăn. Em rất tuyệt vọng" Thí sinh bị ảnh hưởng bởi sự cố mất khoảng 30 phút làm bài thi đánh giá năng lực.
Theo thí sinh, những ngày qua em sống trong sự buồn bã vì đã dành thời gian ròng rã hơn một năm trời để ôn thi ĐGNL.
Nhiều thí sinh cho biết không đồng tình với cách xử lý sự cố của ban tổ chức đưa ra: “Em thấy không thỏa đáng khi cả năm trời ôn tập của mình lại được giải quyết một cách qua loa”, một nam sinh cho hay.
Cách đây 4 ngày, các thí sinh đã nhận được số tiền 300.000 đồng hoàn lệ phí thi. Nhiều người bày tỏ bức xúc.
“Em cảm thấy rất bất bình, em làm gì muốn bị mất 30 phút, lỗi do giám thị nhưng em lại bị ảnh hưởng. Sự bù đắp cũng không giúp ích gì được cho em. Cả một tương lai được hoàn lại lệ phí thi 300.000 đồng cùng lời xin lỗi vô giá trị", một thí sinh chia sẻ.
Nhiều thí sinh đã thốt lên rằng: “Chẳng có phép màu nào” sau khi nhận được tiền hoàn lệ phí thi.
TS Nguyễn Thành Nam, giảng viên đại học ngành vật lý tại Hà Nội, nhận định rằng sự cố trong kỳ thi ĐGNL là điều không ai mong muốn, đặc biệt là từ phía đơn vị tổ chức. Song, ông nhấn mạnh việc tổ chức kỳ thi mà công tác thực hiện không đảm bảo, trách nhiệm rõ ràng thuộc về đơn vị tổ chức kỳ thi.
“Với tính chất quan trọng của thi ĐGNL để sử dụng kết quả tuyển sinh vào đại học, việc thí sinh không được đảm bảo trọn vẹn thời gian làm bài có thể dẫn đến kết quả không như ý muốn. Đây là điều rất thiệt thòi đối với các em. Trách nhiệm của đơn vị tổ chức thi cũng rất rõ ràng", ông Nam nhấn mạnh.
Lãnh đạo một trường có tổ chức cụm thi cho rằng Hội đồng thi ĐGNL của Đại học Quốc gia TPHCM có vẻ “hơi cứng nhắc” khi tổ chức kỳ thi này.
Vị này cho hay, đã từng có tiền lệ xem xét cộng điểm cho thí sinh ở TPHCM bị mất 20 phút làm bài ở kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2024, hoặc hoàn toàn có thể tính toán tỷ lệ thời gian bị ảnh hưởng với tỷ lệ điểm để đưa ra phương án cộng điểm phù hợp cho thí sinh.
Nhiều ý kiến cũng cho rằng nếu đề thi kỳ thi ĐGNL do Đại học Quốc gia TPHCM thực sự chuẩn hóa sẽ không khó khăn để tổ chức thi lại cho thí sinh. Bởi kỳ thi ĐGNL vốn sử dụng hình thức trắc nghiệm khách quan, dựa trên ngân hàng câu hỏi chuẩn hóa.
Đặt vấn đề về tính công bằng giữa các đợt thi trong năm 2025, vị lãnh đạo trường đại học cho hay, ở đợt 1, khi xảy ra sự cố khiến thí sinh trễ giờ làm bài, Đại học Quốc gia TPHCM đã tạo mọi điều kiện để hỗ trợ cho thí sinh được phép dự thi kỳ thi này trong đợt 2 năm 2025.
Tuy nhiên, đến đợt 2, lỗi tương tự vẫn xảy ra và đơn vị tổ chức xin lỗi thí sinh nhưng không đưa ra phương án cho thí sinh thi lại. Điều này đặt ra dấu hỏi về nguyên tắc công bằng và uy tín của kỳ thi trong cùng năm tổ chức.
* Lượt thí sinh dự thi: Một thí sinh có thể dự thi 2 đợt