Lo đất nông nghiệp bị gom để trục lợi

Cần có chính sách thu phí cơ sở hạ tầng

Về các vấn đề liên quan đến dự án nhà ở thương mại (NƠTM), theo ông Thanh, một trong những vấn đề còn ý kiến khác nhau trong dự thảo Luật Đất đai sửa đổi là chưa có phương án tốt nhất khi quy định về các trường hợp được thỏa thuận về nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất (QSDĐ) hoặc đang có QSDĐ thực hiện dự án NƠTM.

ĐB Nguyễn Công Long (Đồng Nai), Thường trực Ủy ban Tư pháp của QH, cho rằng mục đích của quy định này thực chất là cho phép DN thỏa thuận xây dựng NƠTM trên đất không phải đất ở.

Theo ông Long, tại kỳ họp QH bất thường lần thứ nhất (tháng 1-2022), Chính phủ đề nghị sửa Luật Nhà ở theo hướng cho phép DN thỏa thuận xây dựng NƠTM trên đất không phải đất ở. Ông Long phân tích: "Khi giải trình tiếp thu, Ủy ban Thường vụ QH trong báo cáo số 104 ngày 1-1-2022 nêu rõ quan điểm không bổ sung hình thức sử dụng đất không phải là đất ở để xây dựng NƠTM, tránh xảy ra tình trạng trục lợi chính sách, gây thất thoát ngân sách nhà nước".

Tuy nhiên, ông Long cũng bày tỏ băn khoăn tại sao phải "xới xáo lại vấn đề này". Theo ĐB tỉnh Đồng Nai, Nghị quyết số 18-NQ/TW nêu rõ tiếp tục thực hiện cơ chế tự thỏa thuận trong chuyển nhượng QSDĐ giữa người dân và DN trong dự án đô thị NƠTM; tuy nhiên, nên cân nhắc vận dụng Nghị quyết 18 theo hướng cho DN thỏa thuận QSDĐ khác để kinh doanh dự án NƠTM.

"Không thể vận dụng theo kiểu thế này. Quy định thế này thì DN, nhà đầu tư bất động sản có quyền mua ĐNN, đất rừng chuyển sang mục đích xây dự án NƠTM. Tại điều 127, DN chỉ được thỏa thuận chuyển nhượng QSDĐ để xây dựng NƠTM theo đúng mục đích và quy hoạch" - ĐB Long nhấn mạnh..

ĐB Lê Thanh Hoàn (Thanh Hóa) đề nghị cần có chính sách thu phí cơ sở hạ tầng. Đây là một loại phí thu đối với chủ sử dụng đất (CSDĐ) do đất đã tăng giá trị nhờ đầu tư cơ sở hạ tầng do nhà nước thực hiện và CSDĐ được hưởng lợi trực tiếp.

Ông Hoàn nêu thực tế nhiều dự án nhà ở được hưởng lợi từ việc đầu tư của nhà nước vào cơ sở hạ tầng, người mua nhà thường gián tiếp phải trả giá nhà tăng theo những tiện ích công cộng đó. Tuy nhiên, người được hưởng lợi lại không phải là nhà nước mà là các chủ đầu tư dự án.

ĐB Hoàn đề nghị cần có quy định rõ để xác định khu vực mà CSDĐ được hưởng lợi từ các công trình công cộng và phải trả phí. Thực tế là các khu vực liên quan tương đối dễ xác định như những khu đất trong ngõ trở thành nhà mặt đường lớn sau khi nhà nước đầu tư mở đường giao thông. "Số tiền thu được có thể dùng để tăng chi hỗ trợ những người có đất bị thu hồi và để tiếp tục đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng mới" - ĐB Hoàn đề nghị. 

Quy định rõ để tránh lợi dụng chính sách

ĐB Đinh Thị Phương Lan (Quảng Ngãi), Phó Chủ tịch Hội đồng Dân tộc, đề nghị rà soát tính phù hợp các nội dung về tập trung tích tụ ĐNN như quy định tại điều 192, vì có thể hiểu nhầm hoặc lợi dụng chủ trương tập trung tích tụ đất sản xuất cho nông nghiệp quy mô lớn nhằm phát triển kinh tế nông nghiệp sang kinh doanh QSDĐ hoặc trá hình sang buôn bán bất động sản nông nghiệp.

Tương tự, tại điều 193 về tích tụ ĐNN, cần có quy định cụ thể hơn về các nguyên tắc, điều kiện ràng buộc nhằm tránh việc lợi dụng chủ trương, chính sách để tích tụ ĐNN cho mục đích khác.