Lối chơi kiểm soát bóng hết thời tại World Cup?

Đây có lẽ là điều không cần làm quá lên khi giải đấu chứng kiến những trận đấu điên rồ theo kiểu Nhật Bản - Đức. Tây Ban Nha cầm bóng tới 76% trước Morocco, nhưng chỉ tạo ra xG 1,0 với 13 cú sút. Đại diện tới từ châu Phi đạt được chỉ số xG là 0,7 với chỉ 6 cú sút cùng tỷ lệ kiểm soát bóng là 24%.

Morocco có lẽ là đội bóng thú vị nhất tại giải đấu lần này. Trước Bồ Đào Nha, họ cũng chỉ kiểm soát bóng 27% nhưng sút tới 9 lần, đạt 1,4 xG. Đoàn quân của HLV Fernando Santos chỉ có 0,9 xG tới từ 12 cú sút. Morocco có đến 2 cơ hội đáng kể với xG lên tới 0,38 cho mỗi cú sút. Bàn thắng của Youssef En-Nesyri là một trong số đó.

Cơ hội đáng kể nhất của Bồ Đào Nha chỉ đạt 0,18 xG. Đội bóng do ông Walid Regragui dẫn dắt luôn cho thấy sự nguy hiểm dù thực hiện chỉ 247 đường chuyền so với 663 của Bồ Đào Nha.

World Cup 2022 tiếp tục chứng minh thực tế khó chấp nhận với những đội bóng vốn phụ thuộc vào lối chơi kiểm soát thế trận. Trình độ ngày càng được thu hẹp giữa các đội giúp cho những đại diện như Morocco có thể chơi tốt mà không cần cầm nhiều bóng. Dù vậy, không thể khẳng định rằng việc cầm ít bóng sẽ có khả năng giành chiến thắng cao hơn.

Ở cấp độ CLB, những đội bóng với tiềm lực cùng đội hình chất lượng sẽ có nhiều cơ hội giành chiến thắng hơn. Điều này đã được chứng minh với Manchester City tại đấu trường quốc nội. Tại các giải đấu cúp, các đội phải lựa chọn cách chơi phù hợp để có được kết quả mong muốn. Câu nói nổi tiếng “Trên sân chỉ có một quả bóng, vì thế bạn phải sở hữu nó” của Johan Cruyff có lẽ không còn chính xác ở bóng đá ngày nay.

Trái bóng lăn nhiều hơn ở 2 cánh

Xu thế nổi bật trong 15 kỳ World Cup gần đây đó chính là vị trí của trái bóng. Theo thời gian, bóng sẽ dần lăn về phía hành lang cánh thay vì khu vực trung tâm, dựa theo cách chơi của các đội. World Cup 1982 chứng kiến số lần chạm bóng chủ yếu nằm ở khu vực giữa sân. Điều này ngày càng thay đổi trong bóng đá hiện đại.

Phần trăm số pha chạm bóng ở khu vực trái, phải và trung tâm 1/3 phần sân tấn công.

Khi Tây Ban Nha vô địch World Cup năm 2010, họ sở hữu tỷ lệ kiểm soát bóng trung bình 65%, với 31% thời lượng kiểm soát bóng ở 1/3 sân của đối phương nằm ở khu vực giữa sân. Tại giải đấu lần này, thời lượng kiểm soát bóng trung bình tăng lên 77%, nhưng số lần chạm bóng ở giữa sân giảm xuống còn 23%.

Tây Ban Nha, Anh và Bồ Đào Nha cộng lại chỉ có 25% thời lượng bóng ở khu vực giữa sân khi tấn công. Việc các đội cố gắng thu hẹp chiều ngang sân khi phòng ngự buộc đội tấn công phải luân chuyển bóng nhiều hơn ra cánh.

Chất lượng cú sút ngày càng cải thiện

Bóng đá hiện đại ngày càng ít những cú sút mang tầm siêu phẩm, đặc biệt ở các giải đấu lớn. Các đội ưu tiên việc giữ bóng trong chân và luân chuyển nhịp nhàng, chờ đợi thời cơ tới từ những pha dứt điểm mang tới cơ hội ăn bàn rõ rệt hơn.

Trung bình số cú sút/thời lượng kiểm soát bóng và chỉ số xG/mỗi cú sút tại các kỳ World Cup.

Chỉ số xG/mỗi cú sút không thay đổi quá nhiều kể từ World Cup 1966 tới 2010, thế nhưng xu thế này đã tăng vọt kể từ giải đấu trên đất Brazil.

Phần trăm số cú sút đạt ít nhất 0,2 xG trở lên của mỗi đội tại các kỳ World Cup.

Năm 2010, Nigeria có chỉ số xG cho mỗi cú sút đạt 0,085, cao hơn bất cứ đội bóng nào khác. Con số này chỉ đạt hạng 23/32 đội nếu so sánh với World Cup 2014, và 29/32 đội tại World Cup 2022. Chỉ có 3,3% số cú sút tại World Cup 2010 có được ít nhất 0,2 xG. Tại giải đấu lần này, tỷ lệ tăng lên tới 15%.

Điều này không hẳn đến từ số lượng những quả phạt đền tại giải đấu trên đất Qatar. Nếu không tính loạt sút luân lưu, World Cup 2010 chứng kiến 15 quả phạt đền, ít hơn 5 quả so với thời điểm trước 2 trận đấu cuối cùng tại World Cup 2022.

Số bàn thắng tới từ những tình huống bóng chết giảm đáng kể so với giải đấu được tổ chức tại Nga, từ 65 xuống còn 37 bàn thắng cho tới lúc này.

Xét toàn cảnh, những đội bóng mạnh ngày càng thiên về cách chơi kiểm soát theo thời gian, nhưng họ phải luân chuyển trái bóng sang những vị trí ít tạo ra đột biến hơn khi vấp phải hàng phòng ngự đông người. Những đội như Tây Ban Nha hay Đức thường chờ đợi thời cơ tới từ tình huống ghi bàn rõ rệt trong vòng cấm đối phương.

Các đội như Morocco là hiện thân của hàng phòng ngự chơi tổ chức, nhằm tránh phải nhận những siêu phẩm tới từ đối phương. Cách chơi phòng ngự phản công khoa học dần có nhiều cơ hội để đánh bại những đội bóng giàu sức sáng tạo và có thiên hướng kiểm soát trận đấu như Tây Ban Nha và Bồ Đào Nha.

Chính điều này khiến các trận đấu ngày càng khó đoán hơn, giúp giải đấu có thêm nhiều bất ngờ hơn tới từ những đại diện không được đánh giá cao.