(GDTĐ) - Mật mông hoa hay còn được gọi là Lão mông hoa hay mông hoa… là một vị thuốc Đông y với nhiều công dụng điều trị bệnh hiệu quả.
Mật mông hoa là một loại cây thuộc họ Mã Tiền Loganiaceae, có tên khoa học là Buddleia officinalis Maxim. Mật mông hoa thường mọc hoang ở ven rừng, bờ nương rẫy, cây này ít thấy ở ta phần nhiều nhập từ nơi khác. Đây là một loại cây nhỏ có cành non mang rất nhiều lông đơn, mọc rất mau, màu hung hay trắng nhạt.
Lá hình trứng hay thuôn dài, phía đáy hơi hẹp lại, phía đỉnh nhọn, mép nguyên hay có răng cưa rất nhỏ, dài 6-11cm, rộng 2-4cm, mặt trên nhẵn mặt dưới có lông mịn, nhiều hoa dài khoảng 15cm. Quả nang hình thuôn dài, mang đài còn lại ở phía dưới thường ra vào tháng 7 đến tháng 8 hàng năm. Mùa hoa tháng 2 – 3.
Theo Đông y, Mật mông hoa có vị ngọt, tính hơi hàn có tác dụng sáng mắt, nhuận gan, tan màng mộng. Dân gian thường dùng mật mông hoa để chữa một số bệnh như mắt sưng đỏ, thong manh, chảy nước mắt, có tia đỏ trong mắt, trẻ em lên đậu...
Một số bài thuốc dân gian chữa bệnh từ cây mật mông hoa
Trị mắt quáng gà, thong manh, mắt khô mờ: Mật mông hoa 6g, Cốc tinh thảo 6g, Dạ minh sa 5g, Thảo quyết minh 10g, Cam thảo 3g. Sắc lấy nước uống ngày 1 thang.
Chữa mắt sưng đỏ đau sợ ánh sáng, chảy nhiều nước mắt do Can nhiệt: Dùng Mật mông hoa 6g, Cúc hoa 12g, Thạch quyết minh 12g, Bạch tật lệ 12g. Sắc lấy nước uống ngày một thang.
Chữa đau mắt sưng đỏ, chảy nước mắt: Mật mông hoa 9g, Long đởm thảo, Cúc hoa, Kinh giới, Phòng phong, Bạch chỉ mỗi vị 4g, Cam thảo 2g. Sắc uống ngày một thang. Hoặc Mật mông hoa 12g, Cúc hoa 12g, Thanh tương tử 12 g, Hoàng đằng 8g. Sắc uống ngày một thang uống khoảng 3-5 thang.
Trị đau mắt đỏ do thời khí ôn nhiệt, gây ngứa mắt, nhức đầu, sốt: Hoa mật mông, Bạc hà, Kinh giới, Hạt muồng sao, Dành dành, Huyền sâm, vỏ Núc nác, Ngưu tất, Mạch môn, mỗi vị 12g. Sắc lấy nước uống ngày/2-3 lần.
Trị sau khi đậu mọc, nọc đậu chạy vào làm mắt đau: Hạt hoa mào gà 4 g, Hạt mã đề 2g, Hạt muồng 4g, Mật mông hoa 6g. Tán mịn thành bột. Cho vào gan dê, nướng chín, ăn. (theo sách Mật Mông Tán - Mộng Trung Giác Đậu).
Trị Can nhiệt, mắt nhiều ghèn, mắt mờ, mắt đau, nhìn không rõ: Cam cúc hoa 16 g, Chích thảo 8g, Chử thực 16g, Mật mông hoa 30g, Phòng phong 16g, Tật lê tử 16g, Thuyền thoái 16g. Tán mịn thành bột, mỗi lần dùng 4g, uống với nước ấm. (theo sách Mật Mông Hoa Tán - Thánh Tế Tổng Lục).
Lưu ý: Các trường hợp bị mắt đau do ngoại cảm phong nhiệt không nên sử dụng mật mông hoa.