Gửi bình luận
Trước khi bị bắt, Ngân 98 từng nhiều lần bị cơ quan chức năng yêu cầu kiểm nghiệm sản phẩm giảm cân có dấu hiệu vi phạm.
Ảnh: Ngọc Hiền.
"Ghi nhãn sai” và “làm giả” chỉ cách nhau một ranh giới mong manh
Như Thời báo VTV đã đưa tin, ngày 13/10/2025, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an TP Hồ Chí Minh đã khởi tố vụ án, khởi tố bị can và thi hành lệnh bắt tạm giam đối với Võ Thị Ngọc Ngân (còn gọi là Ngân 98) để điều tra về tội “Sản xuất, buôn bán hàng giả là thực phẩm” theo Điều 193 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017).
Theo kết quả điều tra ban đầu, Ngân 98 được cho là điều hành Công ty TNHH Thương mại – Dịch vụ ZuBu và hộ kinh doanh ZuBu Shop, chuyên sản xuất và kinh doanh các sản phẩm thực phẩm bảo vệ sức khỏe, trong đó có “viên rau củ Collagen”, “Super Detox X3”, “X7 Plus” và “X1000”. Cơ quan chức năng xác định, nhiều sản phẩm không có giấy phép lưu hành, có dấu hiệu giả mạo hồ sơ công bố chất lượng và chứa chất cấm ảnh hưởng đến sức khỏe người tiêu dùng.
Điều tra ban đầu cho thấy, Ngân 98 đã sử dụng thủ đoạn dán nhãn “hàng tặng kèm, không bán” để đưa các sản phẩm không phép ra thị trường, song thực chất vẫn được bán kèm trong các “liệu trình giảm cân” và quảng cáo rộng rãi qua mạng xã hội. Các chứng cứ gồm dòng tiền, hợp đồng gia công, dữ liệu giao hàng và lời khai nhân viên đều cho thấy Ngân là người trực tiếp chỉ đạo, điều hành hoạt động kinh doanh.
Trước khi bị bắt, Ngân 98 từng nhiều lần bị cơ quan chức năng yêu cầu kiểm nghiệm sản phẩm giảm cân có dấu hiệu vi phạm, đồng thời vướng nhiều tranh cãi liên quan đến hoạt động quảng cáo, phát ngôn và hình ảnh trên mạng xã hội.
Trao đổi với phóng viên Thời báo VTV, luật sư Nguyễn Văn Tuấn, Đoàn Luật sư TP Hà Nội cho biết: "Đây là một trong những tội danh đặc biệt nghiêm trọng, được quy định tại Điều 193 Bộ luật Hình sự 2015, sửa đổi, bổ sung năm 2017".
Theo đó, người sản xuất hoặc buôn bán thực phẩm giả – tức là hàng hóa không đúng bản chất, không có giá trị sử dụng thực tế, hoặc chứa các chất gây hại – có thể đối mặt mức án từ 2 năm đến 20 năm tù, thậm chí tù chung thân nếu hành vi gây hậu quả nghiêm trọng cho sức khỏe cộng đồng. Ngoài ra, người phạm tội còn có thể bị phạt tiền, cấm hành nghề, hoặc tịch thu toàn bộ tài sản.
Luật sư Tuấn nhấn mạnh: “Yếu tố cốt lõi để xác định mức độ nghiêm trọng là mục đích, quy mô và hậu quả. Nếu hành vi được thực hiện có tổ chức, chuyên nghiệp, hoặc sử dụng mạng xã hội để phân phối, quảng cáo hàng giả, đây sẽ là tình tiết tăng nặng rõ rệt".
Dưới góc nhìn pháp lý, luật sư Nguyễn Văn Tuấn cho rằng không phải mọi hành vi sai phạm liên quan đến nhãn mác đều cấu thành tội "sản xuất, buôn bán hàng giả là thực phẩm". Trong trường hợp sản phẩm chỉ ghi nhãn sai về thành phần, nguồn gốc hoặc công dụng, nhưng bản chất hàng hóa vẫn là thật, không chứa chất cấm, không gây hại sức khỏe người tiêu dùng, sẽ bị xử lý hành chính, chưa đến mức truy cứu trách nhiệm hình sự theo Điều 193 Bộ luật Hình sự.
Tùy theo tính chất, mức phạt có thể từ 10 đến 30 triệu đồng nếu sai nhãn mác, hoặc đến 100 triệu đồng nếu quảng cáo sai sự thật, gây hiểu lầm cho người tiêu dùng (theo Nghị định 15/2018/NĐ-CP và Nghị định 38/2021/NĐ-CP).
Tuy nhiên, ranh giới giữa "ghi nhãn sai" và "làm giả" là vô cùng mong manh. Khi có yếu tố cố ý trục lợi, làm giả thương hiệu hoặc tạo niềm tin sai lệch về chất lượng, hành vi có thể bị xem xét theo tội "Lừa dối khách hàng" (Điều 198) hoặc "Quảng cáo gian dối" (Điều 197) của Bộ luật Hình sự, với chế tài nghiêm khắc hơn.
“Không thành khẩn” có thể mất cơ hội khoan hồng
Một điểm được dư luận chú ý là việc cơ quan điều tra cho biết Ngân 98 phủ nhận hành vi, đổ lỗi cho người khác. Dưới góc nhìn tố tụng, luật sư Nguyễn Văn Tuấn cho rằng điều này ảnh hưởng đáng kể đến chính sách khoan hồng: “Theo Điều 51 BLHS, ‘thành khẩn khai báo, ăn năn hối cải’ là tình tiết giảm nhẹ quan trọng. Ngược lại, nếu bị can không hợp tác, quanh co hoặc né tránh trách nhiệm, họ sẽ không được xem xét giảm án.”
Tuy nhiên, người bị buộc tội có quyền im lặng và quyền không buộc phải khai chống lại mình theo Điều 60 Bộ luật Tố tụng Hình sự 2015. Việc không nhận tội không đồng nghĩa là tình tiết tăng nặng, nhưng sẽ khiến quá trình điều tra kéo dài và ảnh hưởng đến đánh giá thiện chí của bị can. “Trong các vụ án ảnh hưởng đến sức khỏe cộng đồng, thái độ hợp tác, tự giác khắc phục hậu quả luôn là yếu tố quyết định giúp giảm nhẹ hình phạt”, luật sư Tuấn nhận định.
Ngoài ra, 2 đơn vị gắn với Ngân 98 là ZuBu Shop và ZuBu Company đã ngừng hoạt động nhưng vẫn được in tên trên bao bì sản phẩm. Luật sư Nguyễn Văn Tuấn lý giải: “Theo Điều 75 và 76 BLHS 2015, pháp nhân thương mại chỉ phải chịu trách nhiệm hình sự nếu hành vi phạm tội được thực hiện nhân danh và vì lợi ích của pháp nhân, khi pháp nhân đó chưa bị giải thể tại thời điểm vi phạm. Nếu doanh nghiệp đã chấm dứt hoạt động hợp pháp, trách nhiệm sẽ chuyển sang cá nhân – cụ thể là người điều hành hoặc hưởng lợi trực tiếp từ hoạt động vi phạm".
Trong trường hợp pháp nhân còn tồn tại, doanh nghiệp có thể bị phạt tiền từ 1-9 tỷ đồng, bị đình chỉ hoạt động hoặc cấm kinh doanh vĩnh viễn trong lĩnh vực vi phạm. Cùng với Ngân 98, các cá nhân liên quan như người sản xuất, đóng gói, cung cấp nguyên liệu, KOL quảng bá nếu biết rõ sản phẩm vi phạm mà vẫn tiếp tay, đều có thể bị xem xét đồng phạm hoặc giúp sức.
Việc khởi tố KOL Ngân 98 không chỉ là câu chuyện pháp lý của một cá nhân nổi tiếng, mà còn là lời cảnh báo cho trào lưu kinh doanh thực phẩm chức năng qua mạng xã hội. Pháp luật hiện nay đã có đủ chế tài để xử lý nghiêm hành vi sản xuất, buôn bán thực phẩm giả. Nhưng điều quan trọng hơn là ý thức tuân thủ pháp luật của người kinh doanh, đặc biệt là những cá nhân có tầm ảnh hưởng, vì mỗi lời quảng cáo của họ có thể tác động đến sức khỏe và niềm tin của hàng nghìn người tiêu dùng.
