Người mang mùi thơm hồn thu Hà Nội

Một thời hoa sữa học trò

Trong các ca khúc rất thơ của Hồng Đăng, bài “Hoa sữa” tuy nổi tiếng trong giới sinh viên Hà Nội từ những năm 1980, nhưng phải đến hàng chục năm sau mới được biết tới rộng rãi trong công chúng cả nước.

Lúc đó, ca khúc viết về Hà Nội theo đơn đặt hàng của nữ đạo diễn Đức Hoàn cho bộ phim đầu tay bà làm đạo diễn - phim “Hà Nội mùa chim làm tổ” năm 1978. Lúc ấy, phim quay đã gần xong mà Hồng Đăng vẫn chưa có ý tưởng. Một người bạn đã gợi ý ông viết về hoa sữa - một loài hoa thơm nhưng ít người biết, được trồng nhiều ở phố Nguyễn Du.

Với “Hoa sữa”, nhạc sĩ Hồng Đăng đã để lại một trong những bài hát hay nhất về Hà Nội.

Lúc ấy, dù chưa biết hình dáng, hương thơm hoa sữa thế nào nhưng ông bỗng thấy dạt dào cảm xúc, nhanh chóng hoàn thành ca khúc. “Hoa sữa” nói về tình yêu đẹp của đôi trẻ không đến được với nhau, họ trân trọng kỉ niệm mùa thu với mùi hoa sữa .

Nhạc sĩ so sánh nỗi nhớ của người con gái lãng mạn: “Em vẫn từng đợi anh như hoa từng đợi nắng. Như gió tìm rặng phi lao, như trời cao mong mây trắng”. Tình cảm của người con trai cũng vô cùng da diết: “Anh vẫn từng đợi em trên những chặng đường quen, tiếng hát ai xao động, thoáng mùi hoa êm đềm”.

Hoa sữa trở đi trở lại trong bài hát, là chứng nhân tình yêu nhưng đầy hoang hoải: “Kỷ niệm ngày xưa vẫn còn đâu đó, những bạn bè chung, những con đường nhỏ. Hoa sữa vẫn ngọt ngào đầu phố đêm đêm. Có lẽ nào anh lại quên em”.

Bài hát ngắn, chỉ vỏn vẹn chưa đến 10 câu nhưng vương vấn lòng người với nỗi buồn man mác: “Có lẽ nào anh lại quên em? Có lẽ nào em lại xa anh?”.

Sinh viên, học sinh thời ấy thích ca từ, giai điệu lãng mạn của “Hoa sữa”, họ truyền nhau chép lại trong những cuốn sổ lưu niệm. Năm 1986, ca sĩ Nhã Phương thu âm nhạc phẩm qua băng cassette. Lúc ấy, chị em Bảo Yến - Nhã Phương đang nổi đình đám, ca khúc nhờ vậy càng nổi tiếng hơn.

Sau này, nhiều nghệ sĩ phía như Thanh Hoa, Thanh Lam, Hồng Nhung, Hồ Quỳnh Hương... cũng hát lại “Hoa sữa”, phổ biến nhất là bản của Thanh Lam. Mỗi ca sĩ thể hiện với một phong cách, lối cảm nhận mang đến vẻ đẹp riêng. Hồng Nhung trong trẻo, Thanh Lam lại nồng nàn và quyến rũ.

Dù có đến 700 ca khúc, nhưng chỉ cần một bài “Hoa sữa” cũng đủ định vị tên tuổi Hồng Đăng trong số các nhạc sĩ viết hay nhất về Hà Nội.

Có một điều ít biết, Hồng Đăng đến với nghệ thuật không phải âm nhạc, mà là kịch nghệ. Sinh thời, ông từng thổ lộ: “Thời kháng chiến chống Pháp, sân khấu quần chúng rất sôi động. Tôi sang âm nhạc vì thời trai trẻ có người bạn chơi guitar, tôi thích lắm liền xin mượn tập nhạc lý, nhưng anh ta không cho. Tức quá, tôi đi bộ từ Yên Thành về TP Vinh mượn được một tập tài liệu âm nhạc cũ bằng tiếng Pháp. Tôi miệt mài tự học, chập chững sáng tác “Đời học sinh” và bén duyên với âm nhạc từ đó”.

Không chỉ là một trong những nhạc sĩ viết hay nhất về Hà Nội, Hồng Đăng còn được ví như người mang mùi thơm hồn thu Hà Nội. Mỗi độ thu về, nhiều người lại gọi điện cho ông, trách yêu rằng: Tội của nhạc sĩ lớn lắm, vì bài hát mà người ta trồng hoa sữa kín đường – thơm ngột ngạt như Hà Nội.