Những ký tự trong hang Bi Ký
Năm 2003, Vườn Quốc gia (VQG) Phong Nha – Kẻ Bàng ở Quảng Bình được UNESCO công nhận di sản thiên nhiên thế giới theo tiêu chí địa chất, địa mạo khi các nhà khoa học phát hiện những dấu tích đậm nét của lịch sử phát triển địa chất lâu dài từ hơn 400 triệu năm về trước. Hệ thống hang động Phong Nha - Kẻ Bàng có giá trị hàng đầu thế giới vẫn giữ được nguyên vẹn giá trị về địa chất - địa mạo.
Đặc biệt, việc phát hiện và khám phá Sơn Đoòng - hang động lớn nhất thế giới, có ý nghĩa quan trọng trong nghiên cứu thám hiểm hang động ở khu vực, bổ sung thêm giá trị nổi bật toàn cầu về lịch sử hình thành vỏ Trái đất và đặc điểm địa chất quan trọng của Phong Nha - Kẻ Bàng.
Quá trình thám hiểm động Phong Nha, các nhà khoa học phát hiện một bệ thờ xây bằng gạch Chăm và một pho tượng đá mang phong cách Chămpa. Bên trong vách động Bi Ký có các ký tự được viết, khắc bằng chữ Phạn. Các nhà khoa học đã tìm thấy 97 bi ký với 162 từ bằng chữ Chàm cổ khắc trên vách đá, gạch, tượng đá, tượng phật, mãnh gốm và nhiều bài vị…
Vì có dạng chữ khác thường và do sự bào mòn của thời gian nên những ký tự không chính xác dẫn đến chưa được dịch thuật đầy đủ và giải mã một cách khoa học. Các nhà khoa học chỉ đọc được một số từ và biết được hang động này chứa đựng những yếu tố Phật giáo.
Đánh giá của Giáo sư Trần Quốc Vượng, trường Đại học Quốc gia Hà Nội trong đợt khảo sát vào tháng 7/1995 cho thấy: Nhiều mảnh thân và miệng các bình gốm của Chàm với các mảnh gốm thô sơ những mảnh gốm có tráng men hoa… cho thấy động Phong Nha có dấu hiệu là một di tích khảo cổ học vô cùng quan trọng. Có thể dấu tích ở hang Bi Ký trong động Phong Nha là một thánh đường Chăm từ thế kỷ IX đến đầu thế kỷ XI…
Đây có thể là những dấu vết kiến trúc nền đền trong động Phong Nha và ký tự trên vách hang là dấu hiệu của văn hóa Chăm ở vùng di sản này. Dù vậy, những mẫu ký tự bí ẩn đã mở ra một giai đoạn lịch sử còn rất mơ hồ của vùng đất này.
Phát triển du lịch gắn với bảo tồn giá trị cảnh quan
Từ những phát hiện ở VQG Phong Nha – Kẻ Bàng, tỉnh Quảng Bình đã có những kế hoạch để phát triển du lịch phát huy giá trị của di sản. Đã có nhiều sản phẩm du lịch được đa dạng hóa với các tour khám phá hang động, du lịch sinh thái, văn hóa - lịch sử, mạo hiểm, Farmstay, Homestay, Trecking, Zipline... nhất loại hình du lịch thân thiện với môi trường đã thu hút khách du lịch tới tham quan ngày càng đông.
Du lịch ở VQG không chỉ đóng góp cho phát triển kinh tế khu vực mà còn là giải pháp hữu hiệu nhằm bảo tồn di sản, giảm áp lực lên tài nguyên thông qua tạo việc làm cho người dân. Hàng ngàn người dân vùng đệm tham gia vào hoạt động dịch vụ như ăn uống, nghỉ ngơi, giải trí, sản xuất hàng lưu niệm, hướng dẫn viên du lịch, porter, đội thuyền phục vụ khách du lịch.
Ông Hồ An Phong, Phó chủ tịch UBND tỉnh Quảng Bình chia sẻ: Ngoài việc nâng cao chất lượng các sản phẩm du lịch hiện có, những nghiên cứu, khảo sát để đưa vào khai thác loại hình du lịch khám phá hang động gắn với giá trị văn hóa, lịch sử nhằm tiếp tục đa dạng hóa sản phẩm du lịch, mang tính độc đáo của VQG Phong Nha - Kẻ Bàng, tỉnh Quảng Bình sẽ tích cực hợp tác với các nhà khoa học, các tổ chức quốc tết nhằm xây dựng, củng cố năng lực quản lý di sản và kêu gọi các dự án bảo tồn tại Vườn Quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng trong thời gian tới…
Ngoài những cảnh quan thiên nhiên ban tặng, VQG Phong Nha – Kẻ Bàng cũng chứa đựng những di tích lịch sử huyền thoại trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước như đường mòn Hồ Chí Minh (Đông Trường Sơn), các di tích hang Tám cô, hang Chín tầng, bến phà Nguyễn Văn Trỗi, các kho hàng hoá trong hệ thống hang động ở Tuyên Hoá, Minh Hoá... Động Phong Nha có một thời được bộ đội Đoàn 559 dùng làm nơi cất giấu hàng hoá, những chiếc phà sắt để vận chuyển xe, hàng ra tiền tuyến.
Ngày nay, du khách du lịch đến Quảng Bình không chỉ tham quan các thắng cảnh, họ đến những điểm di tích để tri ân và tìm hiểu quá khứ hào hùng của dân tộc thông qua những di tích bởi địa danh lịch sử văn hóa ở đây đã khắc sâu bao sự kiện, bao chiến công hiển hách của bộ đội Trường Sơn, là biểu tượng cao cả của tinh thần quyết chiến, quyết thắng, xả thân, hy sinh tuổi thanh xuân của mình cho sự nghiệp giải phóng dân tộc, thống nhất Tổ quốc.
.jpg "Khám phá núi Hàm Lợn - Sóc Sơn")
.jpg "Chiêm ngưỡng Hoàng thành Thăng Long - Di sản văn hóa thế giới")
