Quy định 69 đưa ra khuôn khổ để ngăn chặn kịp thời việc lạm dụng quyền lực trong quá trình xây dựng chính sách, đương nhiên phải đưa ra những giả định về hành vi vi phạm cũng như chế tài để trừng phạt những hành vi đó. Qua Quy định 69, có thể thấy, Bộ Chính trị đã lường trước những khả năng có thể vi phạm trong thời gian tới.
Đặc biệt trong bối cảnh hiện nay, việc lạm dụng quyền lực, lạm dụng nhiệm vụ được pháp luật cho phép hay quy định của Đảng cho phép để lồng ghép lợi ích nhóm vào các văn bản lãnh đạo hay điều hành đều bị xử lý nghiêm khắc, tùy tính chất mức độ, tổ chức đảng bị xử lý kỷ luật hay cá nhân có hình thức kỷ luật nghiêm khắc, cao nhất là khai trừ Đảng, chuyển cho cơ quan chức năng xử lý theo pháp luật.
PV: Tại Hội nghị Trung ương 6 vừa qua, Trung ương đã tiếp tục hoàn thiện phương thức lãnh đạo của Đảng. Ngay sau phiên khai mạc, Trung ương đã kỷ luật và chấp nhận hình thức từ chức của một số ủy viên Trung ương. Theo ông, Quy định 69 có ý nghĩa như thế nào trong việc cán bộ tự soi, tự sửa mình?
Đại biểu Quốc hội Lê Thanh Vân: Kết quả của Hội nghị Trung ương 6 vừa qua với một số quyết định quan trọng trong đó có quyết định về nhân sự đã khẳng định quyết tâm rất cao của Đảng, cụ thể là Bộ Chính trị do Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đứng đầu, thể hiện Quy định 69 đã được thực thi ngay lập tức trong ngày đầu tiên của phiên khai mạc Hội nghị Trung ương 6 và việc làm đầu tiên của Hội nghị đó là kỷ luật và chấp nhận hình thức từ chức của một số Ủy viên Trung ương.
Đây là tiền lệ rất tốt cho những vị ủy viên trung ương khác tự soi mình thấy rằng đã từng vi phạm, từng bị kỷ luật thì đánh giá lại mình để có hành vi thích hợp, mở đường cho văn hóa từ chức, làm gương cho các chức danh khác trong hệ thống chính trị, bộ máy nhà nước để thay thế dần những người xứng đáng hơn.
Tôi kỳ vọng đến một lúc nào đó khi Đảng đã đi trước, trong bộ máy Nhà nước cũng sẽ có những tiền lệ thích hợp.
PV: Một điểm mới nữa trong Quy định 69 là: Đảng viên thực hiện đề xuất về đổi mới, sáng tạo theo Kết luận số 14 của Bộ Chính trị được cơ quan có thẩm quyền cho phép nhưng xảy ra thiệt hại, nếu đã thực hiện đúng chủ trương, có động cơ trong sáng vì lợi ích chung thì miễn kỷ luật hoặc giảm nhẹ trách nhiệm. Với quy định này, ông nghĩ sao về tinh thần: bảo vệ những cán bộ, đảng viên, dám nghĩ dám làm, biết đặt quyền lợi của Đảng, của dân, của nước lên trên hết?
Đại biểu Quốc hội Lê Thanh Vân: Tinh thần Kết luận 14 thể hiện trong Quy định 69 là tính thực chứng của quy định này, làm sao trong thời gian tới, các cấp ủy đảng, nhất là Trung ương, phải bằng việc làm cụ thể của mình bảo vệ được hiền tài thì dân mới tin. Còn không, quy định này vẫn nằm trên giấy thì không có ý nghĩa.
Cụ thể là phải khuyến khích, coi nhiệm vụ trọng dụng nhân tài của người đứng đầu cấp ủy các cấp, người đứng đầu các cơ quan nhà nước thực sự có bằng chứng để bảo vệ được người dám nghĩ dám làm, thực sự vì việc chung, thì căn cứ vào 3 cơ sở: một là mục đích của việc làm đó hướng tới lợi ích chung hay lợi ích nhóm; hai là, phương thức thực hiện của họ với động cơ, mục đích gì, có phải thực hiện theo chiều hướng không như mục đích đặt ra, phục vụ lợi ích nhóm nhưng trá hình dưới danh nghĩa lợi ích chung; ba là, kết quả đó đạt được như thế nào, ngoại trừ yếu tố bất khả kháng như thiên tai, dịch bệnh, chiến tranh, cho dù có thiệt hại nhưng vì có những lý do khách quan bất khả kháng, không vì thế mà đánh giá họ vi phạm.
Đặc biệt, cần khuyến khích những người dám tiên phong đi đầu khi thực hiện công việc vì lợi ích chung, những việc đó lại chưa được quy định nhưng không cấm. Đây là quy định mở đường cho một tư duy mới trong thực thi chính sách, đó là, trước đây cán bộ đảng viên chỉ được làm những việc pháp luật quy định, con bây giờ, những việc pháp luật không cấm thì cán bộ đảng viên được phép làm và làm vì lợi ích chung.
PV: Ông có kỳ vọng gì từ Quy định 69 - một quy định nhằm "Vun gốc-Tỉa cành", để xây dựng được một đội ngũ cán bộ, đảng viên "có bản lĩnh chính trị vững vàng, có đạo đức trong sáng, có uy tín cao và thực sự tiên phong, gương mẫu"?
Đại biểu Quốc hội Lê Thanh Vân: Quy định 69 ra đời và bắt đầu phát huy tác dụng, dư luận đánh giá rất cao. Đây là thanh kiếm bảo vệ năng lực lãnh đạo của Đảng, uy tín chính trị của Đảng và tính chính danh của Đảng, trong điều kiện một hệ thống chính trị nhất nguyên do Đảng Cộng sản là tổ chức duy nhất lãnh đạo. Bên cạnh Quy định 69, phải củng cố các quan hệ nội bộ của Đảng bằng các quy định về tổ chức và nhân sự. Về tổ chức cần rà soát lại các quy định đề cao tính liên kết chặt chẽ, tránh trùng dẫm về chức năng nhiệm vụ của các tổ chức đảng. Về nhân sự cần nghiên cứu và tiếp tục đổi mới thể chế về nhân sự trong nội bộ đảng, lấy tiêu chuẩn cán bộ và lấy bằng chứng thực thi qua tổ chức thực hiện làm điểm tựa thay vì đưa ra những quy định có tính chất hình thức.
Đồng thời phải có chế tài nghiêm khắc để xử lý các hành vi vi phạm, lộng quyền trong công tác nhân sự, nhân danh Đảng, nhân danh tập thể để đưa người thân vào bộ máy, nắm giữ các chức vụ có quyền lực trong Đảng, đó là kỷ luật siết chặt và trừng trị vi phạm trong quá trình tổ chức thực hiện, có vậy Đảng mới mạnh.
PV: Xin cảm ơn ông./.