Bối cảnh lịch sử những năm đầu của thế kỉ XX được tác giả khéo léo miêu tả qua quá trình xâm nhập vào thực tế cuộc sống và tự nhận thức của Nguyễn Đức Cảnh trong khi tìm kiếm một con đường cách mạng đúng đắn để cống hiến.
Luôn kiên trì học hỏi và không ngừng suy nghĩ tìm kiếm, đồng chí Nguyễn Đức Cảnh đã được giác ngộ bởi lý tưởng của Đảng và chủ nghĩa Mác - Lênin, ông xung phong tham gia vào hoạt động cách mạng, trở thành người lãnh đạo của phong trào, tổ chức nhiều cuộc biểu tình nổi dậy đấu tranh của nhân dân... Khi bị địch bắt, trải qua cực hình tra tấn và những đòn tâm lý dụ dỗ hiểm độc, người chiến sĩ cộng sản kiên trung ấy vẫn giữ vững khí tiết.
Thành danh và nổi tiếng trong lĩnh vực tiểu thuyết lịch sử, nhà văn Nghiêm Đa Văn đã kết hợp nhuần nhuyễn kiến thức, tư duy lịch sử với việc sưu tầm tư liệu, gặp gỡ nhân chứng… để khắc họa một chân dung chân thực về người cộng sản kiên trung Nguyễn Đức Cảnh. Cuộc đời của đồng chí Nguyễn Đức Cảnh được tái hiện sống động trong từng suy nghĩ, hành động, gần gũi với người đọc. Nhà văn đã dựng lên bức tranh toàn cảnh xã hội Việt Nam những năm đầu thế kỷ XX, đặc biệt sự hình thành và phát triển của Đảng Cộng sản Việt Nam như một tất yếu lịch sử.