Gửi bình luận
Các chính sách phải công bằng trong tiếp cận giáo dục, có sự liên thông trong hệ thống giáo dục; thực hiện phân luồng học sinh và tổ chức các cấp học, bậc học phù hợp với nhu cầu của thị trường lao động.
Ngày 13/8, tại cuộc họp Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn đề cập về sự cần thiết của việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục, cho biết, qua quá trình thực hiện Luật Giáo dục 2019 đã phát sinh một số hạn chế, cần tiếp tục rà soát, sửa đổi, bổ sung như: Hệ thống giáo dục quốc dân chưa đảm bảo yêu cầu mở, linh hoạt, liên thông; mô hình Hội đồng trường trong trường mầm non, trường phổ thông công lập còn hình thức.
Việc kiểm định cơ sở giáo dục mầm non, phổ thông, giáo dục thường xuyên thông qua tổ chức kiểm định không khả thi; hệ thống chính sách về nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục còn thiếu đồng bộ; quy định về sách giáo khoa, tài liệu giáo dục địa phương chưa thực sự rõ ràng. Vì vậy, việc sửa đổi, bổ sung Luật Giáo dục là cần thiết nhằm khắc phục vướng mắc trong thi hành, đáp ứng yêu cầu hội nhập quốc tế, chuyển đổi số, đồng thời bảo đảm sự phù hợp, thống nhất với các quy định pháp luật mới và chủ trương sắp xếp tổ chức bộ máy, đơn vị hành chính các cấp và phân cấp, phân quyền.
Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số quy định về hệ thống giáo dục quốc dân; cơ sở giáo dục, nhà giáo; quản lý nhà nước về giáo dục; quyền và trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, cá nhân liên quan đến hoạt động giáo dục. Dự thảo Luật áp dụng đối với toàn bộ hệ thống giáo dục quốc dân.
Thay mặt cơ quan thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội Nguyễn Đắc Vinh khẳng định, Thường trực Ủy ban cơ bản nhất trí với sự cần thiết sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật nêu trong Tờ trình của Chính phủ. Dự án Luật đã thể chế hóa chủ trương, đường lối của Đảng, phù hợp với Hiến pháp, cơ bản bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ trong hệ thống pháp luật, tính tương thích với các điều ước quốc tế có liên quan. Hồ sơ dự án Luật đầy đủ theo quy định và đủ điều kiện trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, cho ý kiến.
Tuy nhiên, Thường trực Ủy ban Văn hóa và Xã hội đề nghị Cơ quan chủ trì soạn thảo lưu ý một số vấn đề như: Về hệ thống giáo dục quốc dân, việc bổ sung mô hình trung học nghề nhằm tạo điều kiện cho học sinh có thêm lựa chọn tiếp tục học chương trình trung học phổ thông, đồng thời được đào tạo kỹ năng nghề; góp phần thực hiện hiệu quả chủ trương phân luồng học sinh.
Tuy nhiên, Thường trực Ủy ban đề nghị xác định rõ vị trí của trung học nghề trong hệ thống giáo dục quốc dân và Khung trình độ quốc gia; nghiên cứu mô hình trường trung học phổ thông nghề (tích hợp giữa trung học phổ thông với giáo dục nghề nghiệp) để đáp ứng nhu cầu của người học được hoàn thành chương trình giáo dục phổ thông.
Về văn bằng, chứng chỉ của hệ thống giáo dục quốc dân, Thường trực Ủy ban Văn hóa và Xã hội đề nghị Cơ quan chủ trì soạn thảo cân nhắc việc bãi bỏ quy định cấp bằng tốt nghiệp trung học cơ sở. Bằng tốt nghiệp trung học cơ sở xác nhận việc hoàn thành giai đoạn giáo dục cơ bản, làm cơ sở để tiến hành phân luồng học sinh sau trung học cơ sở.
Về bằng trung học nghề, Thường trực Ủy ban Văn hóa và Xã hội đề nghị làm rõ cơ sở xác định tương đương với bằng tốt nghiệp trung học phổ thông. Thường trực Ủy ban cho rằng, nên quy định theo hướng khuyến khích học sinh thi tốt nghiệp trung học phổ thông, đồng thời có chứng chỉ nghề.
Về sách giáo khoa giáo dục phổ thông, Thường trực Ủy ban đề nghị Cơ quan chủ trì soạn thảo nghiên cứu theo hướng có bộ sách giáo khoa dùng chung, đồng thời có thể có những sách giáo khoa khác là tài liệu tham khảo; nghiên cứu từng bước miễn phí sách giáo khoa cho học sinh.
Về thi tốt nghiệp THPT, về vấn đề này có 2 loại ý kiến: Một là, đề nghị vẫn tổ chức thi tốt nghiệp trung học phổ thông, giao thẩm quyền ra đề thi cho Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo; giao thẩm quyền tổ chức kỳ thi cho các địa phương; nghiên cứu tách kỳ thi tốt nghiệp phổ thông khỏi tuyển sinh đại học; Hai là, đề xuất không tổ chức thi mà nên xét tốt nghiệp trung học phổ thông. Thường trực Ủy ban ủng hộ loại ý kiến thứ nhất và xin ý kiến Ủy ban Thường vụ Quốc hội về các quan điểm nêu trên.
Về Hội đồng trường, Theo Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội Nguyễn Đắc Vinh, Thường trực Ủy ban tán thành quy định bãi bỏ Hội đồng trường trong cơ sở giáo dục công lập. Về nhà giáo, Thường trực Ủy ban đề nghị rà soát, lược bỏ các quy định trùng với Luật Nhà giáo để tránh chồng chéo, trùng lắp trong hệ thống pháp luật. Nghiên cứu bổ sung quy định giảng viên, giáo viên đồng cơ hữu; bổ sung tên gọi của nhà giáo trung học nghề trong điều khoản chuyển tiếp.
Về học phí, chi phí của dịch vụ giáo dục, đào tạo, Thường trực Ủy ban tán thành việc luật hóa chính sách miễn, hỗ trợ học phí đối với trẻ em mầm non, học sinh học chương trình phổ thông để thống nhất với Nghị quyết số 217/2025/QH15 của Quốc hội. Đề nghị nghiên cứu bổ sung quy định giao cơ quan có thẩm quyền chủ trì, hướng dẫn, thực hiện tính giá dịch vụ giáo dục; địa phương, cơ sở giáo dục căn cứ hướng dẫn xây dựng, ban hành giá dịch vụ giáo dục của mình.
Phát biểu tại phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh nhấn mạnh, việc sửa đổi, bổ sung Luật Giáo dục, Luật Giáo dục đại học và Luật Giáo dục nghề nghiệp có liên quan đến nhau. Do đó, cơ quan chủ trì soạn thảo và cơ quan chủ trì thẩm tra tiếp tục rà soát tinh thần các Nghị quyết của Bộ Chính trị: Nghị quyết số 57 - NQ/TW, Nghị quyết số 59 - NQ/TW, Nghị quyết số 66 - NQ/TW, Nghị quyết số 68 - NQ/TW… để kịp thời thể hiện trong các dự thảo luật.
Chủ tịch Quốc hội cũng đề nghị, tập trung tăng cường phân cấp, phân quyền trong quản lý giáo dục, có phân cấp ở chừng mực nhất định cho cấp tỉnh, cấp xã, đúng với chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm “Địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm. Trung ương, Quốc hội, Chính phủ kiến tạo để phát triển”.
Các chính sách phải công bằng trong tiếp cận giáo dục, có sự liên thông trong hệ thống giáo dục; thực hiện phân luồng học sinh và tổ chức các cấp học, bậc học phù hợp với nhu cầu của thị trường lao động.
“Hiện nay, dường như thị trường lao động chúng ta còn thiếu và chưa đáp ứng được yêu cầu của sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa. Trong khi thị trường lao động nước ngoài cũng đang cần lao động Việt Nam”, Chủ tịch Quốc hội lưu ý.
Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh, cần chú ý triển khai chính sách xã hội hóa giáo dục - đào tạo, tạo điều kiện cho tư nhân trong và ngoài nước tham gia, với sự quản lý của Nhà nước, Bộ Giáo dục và Đào tạo; hoàn thiện chương trình sách giáo khoa phổ thông; hoàn thiện bình dân học vụ số, ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI), chuyển đổi số trong giáo dục và đào tạo…
Nhấn mạnh các quốc gia đang phát triển bình dân học vụ số, ứng dụng công nghệ, AI, Chủ tịch Quốc hội lưu ý, phải quy định rõ giữ lại bằng THCS dưới dạng chứng nhận số hay dưới hình thức nào? Đồng thời, cần đơn giản hóa thủ tục cấp bởi hiệu trưởng; bổ sung quy định về giá trị pháp lý của bằng tốt nghiệp trung học nghề; công nhận tương đương THPT cho mục đích tuyển dụng công chức cấp cơ sở để khuyến khích phân luồng.
Chủ tịch Quốc hội cũng lưu ý, cần nghiên cứu, bổ sung quy định nhằm bảo đảm bảo mật văn bằng, chứng chỉ theo Luật An ninh mạng, tránh tình trạng rủi ro, giả mạo văn bằng, chứng chỉ; có lộ trình tích hợp, ứng dụng AI để xác thực văn bằng tự động, nhằm giảm chi phí hành chính.
“Đây là vấn đề cần quan tâm để chúng ta hướng tới mở rộng giáo dục bắt buộc đến THCS từ năm 2030”, Chủ tịch Quốc hội nêu rõ.
Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn cũng nhấn mạnh năm học 2025 - 2026 có ý nghĩa đặc biệt với ngành giáo dục đại học khi Luật Nhà giáo được Quốc hội thông qua và có hiệu lực thi hành.
Từ chủ trương của Bộ Chính trị, Quốc hội đã thông qua Nghị quyết số 217/2025/QH15 của Quốc hội về miễn, hỗ trợ học phí đối với trẻ em mầm non, học sinh phổ thông, người học chương trình giáo dục phổ thông trong cơ sở giáo dục thuộc hệ thống giáo dục quốc dân - là một nghị quyết lịch sử, chưa từng có.
Do đó, Chủ tịch Quốc hội đề nghị, phải đẩy mạnh tuyên truyền chính sách, pháp luật, vận động phụ huynh đưa con em đến trường, bảo đảm "không ai bị bỏ lại phía sau", tất cả học sinh đều được đến trường.
Quan tâm đến vấn đề sách giáo khoa, Chủ tịch Quốc hội cho rằng, quy định tại Điều 32 của dự thảo Luật về sách giáo khoa, giáo dục phổ thông và tài liệu giáo dục địa phương là vấn đề được sự quan tâm rất lớn của xã hội, nhất là các em học sinh, phụ huynh, đội ngũ giáo viên và cơ quan quản lý.
Chủ tịch Quốc hội đề nghị cơ quan soạn thảo cần rà soát, nghiên cứu kỹ triển khai chính sách này để có những điều chỉnh bảo đảm khoa học, tiết kiệm hiệu quả, phù hợp với tình hình thực tế.
Đối với quy định tại điểm c khoản 1 Điều 32, “Người đứng đầu cơ quan chuyên môn thuộc UBND cấp tỉnh quyết định việc lựa chọn sách giáo khoa sử dụng ổn định trong cơ sở giáo dục phổ thông trên địa bàn theo quy định của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo”, Chủ tịch Quốc hội đề nghị, Bộ Giáo dục và Đào tạo phải giám sát, kiểm tra chặt chẽ việc lựa chọn sách giáo khoa sử dụng trong cơ sở giáo dục phổ thông tại các địa phương.
