Gửi bình luận
Chuỗi hội thảo quốc tế "Khác" lần thứ hai mang đến những góc nhìn mới mẻ về văn hóa, nghệ thuật, tập tục của cộng đồng các dân tộc thiểu số.
Hội thảo khoa học quốc tế "Khác" lần thứ hai với chủ đề "Từ ký ức bản địa đến viễn cảnh toàn cầu: Nghệ thuật và cộng đồng thiểu số từ góc nhìn xuyên văn hóa" do Trường Đại học Văn Lang (TPHCM), Trường Đại học Tây Nguyên (Đắk Lắk), Viện Văn học (Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam) và Okia Hanoi Film Production đồng tổ chức.
Chuỗi hội thảo diễn ra trong 2 ngày 19 và 20/12, tại Trường Đại học Văn Lang và Trường Đại học Tây Nguyên với quy mô lớn, với nội dung phong phú.
Hội thảo công bố nhiều nghiên cứu về văn hóa bản địa, được chia thành các phiên thảo luận chuyên sâu, bao quát nhiều khía cạnh đời sống và nghệ thuật của cộng đồng thiểu số.
Các chủ đề chính gồm: tự sự về tộc người và sự đa dạng văn hóa trong nghệ thuật; di dân, hậu thuộc địa, bản sắc và cộng đồng thiểu số; chủ nghĩa sinh thái, nơi chốn và không gian bản địa; kiến tạo và bảo tồn di sản văn hóa; tính liên tầng và biểu hành giới trong tác phẩm của các tác giả dân tộc thiểu số; sáng tạo nghệ thuật, bản địa hóa và dịch văn hóa trong bối cảnh toàn cầu hóa...
Các tham luận nổi bật đã thể hiện sự phong phú và sức sống của văn hóa bản địa trong đời sống hiện đại.
TS. Triệu Văn Thịnh (Trường Đại học Văn Lang) mang đến nghiên cứu về luật tục (tập quán pháp) của người Mnông trong hôn nhân và gia đình, nhấn mạnh giá trị di sản và sức sống đương đại.
Luật tục Mnông (phat doih) vừa là bộ quy tắc ứng xử xã hội, vừa thể hiện tri thức bản địa và tinh thần cộng đồng, nhắc nhở con cháu về các giá trị cốt lõi: siêng năng, trung thực, sống có nghĩa tình và trách nhiệm với gia đình, dòng tộc và bon làng.
TS Nguyễn Mạnh Tiến (Viện Văn học) giới thiệu nghiên cứu "Biểu tượng quả bầu của người Brâu", với các góc nhìn về huyền thoại kết nối nghệ thuật và văn hóa, công bố những truyện kể huyền thoại về nguồn gốc tộc người và huyền thoại về lúa, trong đó biểu tượng quả bầu lần đầu tiên được ghi nhận tại cộng đồng Brâu.
Biểu tượng này gắn với hai di sản tạo hình nổi bật: kiến trúc nhà rông và cây nêu cúng thần, mang ý nghĩa trung tâm, tính vũ trụ luận, kết nối con người với cái thiêng và thể hiện mỹ cảm tôn giáo đặc trưng.
Nhiều nghiên cứu mang màu sắc trẻ trung và hiện đại, phản ánh hơi thở đời sống đương đại.
PGS.TS. Damjan Rakonjac (Đại học Houston, Mỹ) phân tích ca khúc “Để Mị nói cho mà nghe” ( ca sĩ Hoàng Thùy Linh, năm 2019), theo chân cô gái trẻ Mị từ ngôi làng vùng cao đến thành phố lớn, với sự dịch chuyển về bản sắc và thời gian.
Video ca nhạc góp phần làm nổi bật bản sắc dân tộc thiểu số trong âm nhạc đương đại, thách thức diễn ngôn giáo dục truyền thống, đặt ra vấn đề về sắc tộc, giai cấp và giới tính, đồng thời nhấn mạnh vai trò của cộng đồng thiểu số trong truyền thông hiện đại.
Trong khi đó, ThS. Đặng Thị Kim Chi (Trường Đại học Văn Lang) khảo sát tri thức bản địa trên nền tảng TikTok, nghiên cứu 15 tài khoản của người dân tộc ít người tại Việt Nam.
Kết quả cho thấy, tri thức bản địa được tái hiện sinh động qua các video ngắn, trực quan và giàu cảm xúc. TikTok trở thành công cụ bảo tồn, quảng bá và dân chủ hóa văn hóa, giúp giới trẻ tiếp cận và kết nối trực tiếp với giá trị văn hóa bản địa.
Tác giải trình bày nghiên cứu về "Tộc danh của người S'tiêng qua góc nhìn lịch sử, văn hóa nghệ thuật".
Với gần một năm chuẩn bị và quy trình bình duyệt nghiêm ngặt, hội thảo quy tụ khoảng 150 đại biểu tham dự trực tiếp và kết nối trực tuyến với các học giả quốc tế.
Hơn 100 bản tham luận toàn văn trải qua phản biện kín, đáp ứng yêu cầu hàn lâm, chiều sâu lý thuyết và khả năng kết nối liên ngành.
Sự kiện còn thu hút sự quan tâm của học giả từ hơn 60 trường đại học, viện nghiên cứu và trung tâm nghệ thuật, trong đó có sự tham gia đông đảo của giảng viên, nhà nghiên cứu từ Trường Đại học Văn Lang, Trường Đại học Tây Nguyên và Viện Văn học.
"Khác" lần thứ hai cũng quy tụ nhiều chuyên gia hàng đầu trong nghiên cứu văn học và điện ảnh đương đại, như GS. La Khắc Hòa, PGS. Đỗ Lai Thúy, TS. Hồ Quốc Hùng, PGS. TS. Buôn Krông Tuyết Nhung, TS. Nguyễn Mạnh Tiến, PGS. TS. Hoàng Cẩm Giang, TS. Đỗ Thị Thu Huyền….
Tại Trường Đại học Tây Nguyên, điểm nhấn là hoạt động chiếu phim, thảo luận về điện ảnh độc lập và thực địa tại buôn làng Tây Nguyên, giúp người tham dự kết nối lý thuyết và trải nghiệm văn hóa, đồng thời trải nghiệm thực tiễn đời sống cộng đồng thiểu số.
Ngoài phiên toàn thể, hội thảo tại Trường Đại học Văn Lang có các phiên thảo luận chuyên sâu của các tiểu ban.
Hội thảo "Khác" lần thứ hai đã khẳng định vai trò quan trọng của việc kết nối nghiên cứu học thuật với đời sống thực tiễn, đồng thời thể hiện sức hút mạnh mẽ của văn hóa bản địa đối với giới trẻ, mở ra hướng tiếp cận mới cho nghệ thuật và nghiên cứu xuyên văn hóa tại Việt Nam.
