Tại sao nhiều học sinh gặp hội chứng sợ môn toán?

Thạc sỹ Nguyễn Anh Tuấn, Hiệu trưởng Trường THCS chất lượng cao Chu Văn An, Long Biên, Hà Nội chia sẻ như vậy tại Hội thảo “Dạy học toán ứng dụng trong trường phổ thông”, diễn ra tại Hà Nội sáng nay (28/9).

Tại hội thảo, các chuyên gia, nhà khoa học tập trung thảo luận các chuyên đề như: Dạy học ứng dụng toán phổ thông trong đời sống và các lĩnh vực khoa học; vai trò của nhà quản lý trong việc thúc đẩy dạy học toán ứng dụng ở trường phổ thông; thiết kế và tổ chức hoạt động dạy học toán ứng dụng từ thực tiễn giảng dạy…

Cách dạy cũ khiến môn toán khô khan

Theo thầy Tuấn, toán là môn học rất tuyệt vời nhưng nhiều học sinh sợ, phải chăng do cách giảng dạy của thầy cô.

Với vai trò vừa là nhà quản lý, vừa là giáo viên dạy toán, thầy Tuấn cho rằng, hiện cách dạy toán ở phổ thông vẫn cũ, hàn lâm, khô khan, chưa gắn với thực tế, đời sống.

Một số học sinh có tâm lý sợ môn toán, thiên về học thuộc công thức thay vì hiểu bản chất.

Đặc biệt, các em thiếu trải nghiệm thực tiễn về môn toán gắn với đời sống. Học sinh tập trung các bài toán vận dụng lý thuyết, ngại chạm vào các bài toán ứng dụng thực tế khiến môn học này thiếu hấp dẫn.

Thầy Thiều Quang Tùng, giáo viên toán, Trường THCS Cầu Giấy, Hà Nội cho rằng, toán ứng dụng đã xuất hiện ở một số bài học nhưng chưa nhiều, nội dung chủ yếu ở các chủ đề như xác suất, thống kê, đại số…

Cũng theo thầy giáo này, thực tế giảng dạy môn toán ở trường phổ thông còn gặp nhiều khó khăn: giáo viên chưa được đào tạo chuyên sâu về toán ứng dụng, ở trên lớp còn thiếu thời gian, tài nguyên và nặng áp lực thi cử.

Đối với học sinh, do thói quen học tập lâu nay, các em chưa quen tư duy thực tiễn và các bài toán mở.

Ông Tạ Ngọc Trí, Phó Vụ trưởng Vụ Giáo dục Phổ thông, Bộ GD&ĐT cho rằng, môn toán có lợi thế nổi bật trong việc rèn luyện nhiều kỹ năng.

Thông qua học toán, học sinh có thể phát triển tư duy logic, khả năng sáng tạo và năng lực giải quyết vấn đề – những yếu tố then chốt để trở thành công dân đáp ứng yêu cầu của thời đại mới.

Tuy nhiên, thầy cô cần thay đổi phương pháp dạy để môn toán trở nên thiết thực hơn và để học sinh không còn sợ toán.

Giáo án và sách giáo khoa là kịch bản để thầy cô “diễn” ở lớp

Cũng theo Phó Vụ trưởng Vụ Giáo dục Phổ thông, trên thế giới, nhiều quốc gia đã điều chỉnh chương trình giáo dục phổ thông theo hướng phát triển phẩm chất, năng lực người học nhằm đáp ứng yêu cầu xã hội hiện đại.

Ở Việt Nam, chương trình giáo dục phổ thông 2018 đã thể hiện rõ định hướng này khi thiết kế nội dung các môn học, trong đó có toán, vừa đảm bảo kiến thức cơ bản vừa khuyến khích học sinh vận dụng vào thực tiễn.

Do đó, ông mong muốn các thầy cô đổi mới bài giảng theo hướng gắn với đời sống, lồng ghép những câu chuyện gần gũi để học sinh thấy được mối liên hệ giữa toán học và thực tiễn.

“Khi học sinh cảm nhận được giá trị thực tiễn của môn toán, các em sẽ yêu thích môn học hơn, phát triển tư duy sáng tạo và năng lực giải quyết vấn đề, giải quyết tình huống, từ đó việc học toán trở nên thiết thực và ý nghĩa hơn”, ông Tạ Ngọc Trí nói.

Để việc dạy/học toán hiệu quả hơn, thầy Thiều Quang Tùng đề xuất, giáo viên cần đổi mới phương pháp dạy học, tích hợp công nghệ, thiết kế bài học gắn với đời sống, phân hóa theo năng lực, tham gia tập huấn chuyên đề và chia sẻ kinh nghiệm với đồng nghiệp.

Với nhà trường và ngành giáo dục, thầy Tùng kiến nghị tổ chức tập huấn chuyên đề cho giáo viên; xây dựng ngân hàng bài toán thực tế; đưa nội dung ứng dụng vào kiểm tra, đánh giá; đồng thời cung cấp thiết bị, tài liệu và ghi nhận sáng kiến giảng dạy.

Theo GS.TS Trần Văn Tấn, Trường ĐH Sư phạm Hà Nội, giáo dục vốn có tính ước lệ, trong đó giáo án và sách giáo khoa là kịch bản để thầy và trò cùng diễn trên “sân khấu” lớp học.

Vì vậy, những ví dụ vận dụng thực tế trong dạy học, với dụng ý sư phạm, có thể không hoàn toàn tương đồng với thực tế đời thường mà mang tính “thực tế hóa” hay mô phỏng.

Tuy nhiên, điều quan trọng là thầy cô cần làm rõ điều này với học sinh, giúp các em hiểu rằng đây là bước đệm để phát triển tư duy và khả năng vận dụng, chứ không phải thực tế nguyên bản.

Chuyên gia này cũng đưa ra một số phương pháp dạy học môn toán ở cấp phổ thông. Chẳng hạn, giáo viên có thể dẫn dắt từ thực tiễn để nảy sinh vấn đề toán học.

Giáo viên có thể bắt đầu bài học bằng các tình huống thực tế, từ đó khơi gợi, hình thành chủ đề hoặc bài toán. Sau khi giải quyết bài toán, giáo viên quay trở lại với ứng dụng thực tiễn để học sinh thấy rõ mối liên hệ giữa toán học và cuộc sống.

Ngoài ra, các nhà trường có thể cho học sinh tham gia các hoạt động trải nghiệm nhằm củng cố kiến thức đơn vị và kiến thức tổng hợp của môn học này.

Nêu thực tế ở trường mình, ông Nguyễn Anh Tuấn cho hay, việc dạy toán được thông qua các tình huống thực tiễn. Nhà trường còn lồng ghép môn này với khoa học tự nhiên, tin học, kinh tế, thậm chí cả nghệ thuật.

Thầy cô đưa vào bài giảng các chủ đề ứng dụng, tài chính cá nhân, môi trường, thể thao, khoa học dữ liệu, từ đó giúp môn toán bớt phần khô khan, khiến học sinh hứng thú.