Dưới mái Trường PTDTNT THCS & THPT Lâm Bình (Tuyên Quang), thầy trò cùng nhau vun đắp bản sắc truyền thống dân tộc.
Mỗi một tiết học đều như sống dậy những giá trị văn hóa.
Giáo dục kết hợp bản sắc
Tọa lạc giữa vùng đất giàu truyền thống văn hóa, Trường Phổ thông Dân tộc Nội trú THCS & THPT Lâm Bình (tỉnh Tuyên Quang) đang kiên trì thực hiện sứ mệnh kép: đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cho vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Song song với đó, trường cũng chú trọng bảo tồn những giá trị văn hóa đặc sắc của mỗi dân tộc.
Ông Phan Trường Giang, Hiệu trưởng Trường PTDTNT THCS & THPT Lâm Bình cho biết: “Trường luôn xây dựng kế hoạch tổ chức các hoạt động giáo dục phù hợp với học sinh dân tộc nội trú. Đặc biệt, chúng tôi chú trọng việc giữ gìn, phát huy bản sắc văn hóa dân tộc và trang bị cho các em những kỹ năng cần thiết”.
Phần lớn học sinh của trường là người dân tộc thiểu số, được hưởng những chính sách hỗ trợ để yên tâm học tập, ăn ở và sinh hoạt trong môi trường an toàn. Từ mái trường này, các em mang theo mình một sứ mệnh đặc biệt, đó là trở thành những “sứ giả văn hóa” gìn giữ bản sắc dân tộc. Qua đó, học sinh sẽ cùng lan tỏa tinh thần tự hào trước những giá trị văn hóa của các dân tộc anh em.
Trường PTDTNT THCS&THPT Lâm Bình đã thổi bừng tinh thần ấy trong từng tiết học Ngữ văn, Lịch sử, Địa lí. Qua những bài hùng biện, tiểu phẩm và hoạt động ngoại khóa, các thầy cô giúp học sinh hiểu rằng tiếp thu tri thức là điều kiện tiên quyết để vươn lên. Tuy nhiên, không thể quên đi rằng gìn giữ bản sắc chính là giữ gìn cội nguồn của mình.
“Trong môn Giáo dục địa phương, chúng tôi đã đưa những câu chuyện, phong tục và nét văn hóa dân tộc đặc sắc của chính học sinh. Điều đó khơi dậy trong các em niềm tự hào sâu sắc và ý thức trân trọng, gìn giữ truyền thống”, ông Giang cho biết thêm.
Tuy nhiên, ông Phan Trường Giang cũng bày tỏ lo ngại khi học sinh đang dần tiếp cận quá nhiều nguồn thông tin.
Ông cho rằng: “Việc các em sử dụng thiết bị thông minh để học thêm online mang lại nhiều thuận tiện. Thế nhưng, tiếp xúc với quá nhiều thông tin cũng tiềm ẩn rủi ro lớn. Nhất là khi nhiều em chưa đủ kỹ năng xác minh và phải đối diện với những nội dung thiếu chính xác, không phù hợp với văn hóa dân tộc”.
Để hạn chế những tác động tiêu cực, nhà trường luôn phối hợp chặt chẽ với phụ huynh trong việc quản lý thiết bị, lựa chọn kênh học và kiểm soát thời gian truy cập của học sinh. Đồng thời, nhà trường đã phối hợp với địa phương, triển khai các chương trình tuyên truyền, hướng dẫn học sinh kỹ năng tự bảo vệ, sử dụng và tìm kiếm thông tin an toàn trên không gian mạng.
Với những nỗ lực ấy, Trường PTDTNT THCS&THPT Lâm Bình không chỉ là nơi chắp cánh tri thức cho học sinh. Ngôi trường còn là điểm tựa văn hóa, giúp thế hệ trẻ vùng cao tự tin bước ra thế giới mà vẫn giữ nguyên cội nguồn.
Văn hóa sống trong học sinh
Ngoài việc lồng ghép văn hóa dân tộc vào chương trình học, Trường PTDTNT THCS & THPT Lâm Bình còn tổ chức nhiều hoạt động trải nghiệm, giúp học sinh cảm nhận sâu sắc giá trị truyền thống. Những hoạt động này không chỉ nâng cao hiểu biết mà còn nuôi dưỡng niềm tự hào và tình yêu đối với cội nguồn văn hóa của các em.
“Chúng tôi luôn tạo điều kiện để học sinh giao tiếp bằng ngôn ngữ mẹ đẻ trong sinh hoạt hằng ngày. Đồng thời, các em còn được khoác lên mình trang phục dân tộc vào mỗi thứ hai đầu tuần và trong các hoạt động chung. Điều đó như một cách gần gũi để học sinh gìn giữ và trân trọng văn hóa của mình”, ông Phan Trường Giang chia sẻ.
Bên cạnh đó, Ban Chấp hành Đoàn Thanh niên nhà trường được giao nhiệm vụ thành lập và duy trì các câu lạc bộ hát các làn điệu dân ca, chơi nhạc cụ truyền thống như đàn tính. Những hoạt động này giúp học sinh trực tiếp trải nghiệm và sống cùng văn hóa, chứ không chỉ tiếp nhận qua sách vở.
Để giúp học sinh thấm nhuần giá trị văn hóa, nhà trường thường xuyên tổ chức các hoạt động ngoại khóa và chương trình văn nghệ. Bên cạnh đó, các cuộc thi thể dục thể thao gắn liền với truyền thống dân tộc cũng được triển khai để học sinh trải nghiệm và hiểu sâu hơn về văn hóa.
Trường PTDTNT THCS&THPT Lâm Bình đã chủ động phối hợp với chính quyền địa phương để học sinh tham gia các chuỗi hoạt động tại lễ hội truyền thống.
“Những trải nghiệm trực tiếp này mang đến cho các em cảm giác sống động về giá trị văn hóa. Chúng từ từ khơi dậy niềm tự hào và ý thức gìn giữ truyền thống trong mỗi học sinh”, ông Giang bày tỏ.
Nhằm khơi dậy tinh thần giữ gìn văn hóa trong toàn trường, Ban giám hiệu đã tạo điều kiện để đội ngũ cán bộ quản lý và giáo viên tham gia các lớp bồi dưỡng, học tiếng dân tộc. Hay trong các hoạt động văn hóa, những sáng tạo mang đậm dấu ấn dân tộc luôn được ưu tiên. Từ đó, học sinh cũng cảm nhận được niềm tự hào, gắn bó và trân trọng cội nguồn của mình.
Để bản sắc văn hóa được lan tỏa sâu rộng, nhà trường dự kiến phối hợp chặt chẽ với địa phương duy trì các câu lạc bộ gắn với hoạt động du lịch cộng đồng. Những sáng kiến này không chỉ giáo dục học sinh mà còn giúp các em trưởng thành toàn diện, đồng thời giữ gìn trọn vẹn cội nguồn văn hóa của dân tộc.