Gửi bình luận
Các nhà tâm lý học đã rút ra một kết luận đáng ngạc nhiên thông qua hồ sơ theo dõi lâu dài.
Năm 1963, hai nhà tâm lý học đã tiến hành một thí nghiệm kéo dài 30 năm về mối quan hệ giữa mẹ và con. Họ mời hơn 100 bà mẹ sắp sinh con và quan sát, nghiên cứu. Cuối cùng, 76 người hoàn thành thí nghiệm.
Các nhà tâm lý học đã rút ra một kết luận đáng ngạc nhiên thông qua hồ sơ theo dõi lâu dài, đó là nhân cách cốt lõi của trẻ về cơ bản được hình thành trước 3 tuổi. Việc cha mẹ nuôi dạy con một cách thích hợp trong thời thơ ấu sẽ có tác động rất lớn đến sự phát triển tâm lý và đời sống xã hội của con khi trưởng thành.
Melanie Klein, người tiên phong trong lĩnh vực phân tâm học trẻ em, thậm chí còn tin rằng tính cách cốt lõi của trẻ đã có cấu trúc mơ hồ từ 4 đến 6 tháng sau khi sinh. Có thể thấy, tầm quan trọng của việc chăm sóc trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ sớm vượt xa sức tưởng tượng của chúng ta nhưng nhiều bậc cha mẹ đã đánh giá rất thấp.
Ảnh minh họa
Cuốn sách Gắn Bó Tình Cảm: Tại Sao Gia Đình Ảnh Hưởng Đến Cuộc Sống Của Tôi cho chúng ta thấy quá trình trưởng thành của những đứa trẻ tham gia thí nghiệm về mối quan hệ mẹ con, tình yêu và nỗi đau, niềm vui và nỗi buồn của chúng.
Cuốn sách này cho chúng ta biết: Tất cả trẻ em sẽ tiếp thu những phẩm chất khác nhau của cha mẹ thông qua việc bắt chước. Những hành vi, cảm xúc, cơ chế phòng vệ và phong cách tổng thể của cha mẹ sẽ trở thành nền tảng cho nhân cách của trẻ.
1. Cha mẹ có "con thành đạt" sở hữu đặc điểm gì?
Trong nghiên cứu tiếp theo, 7 trong số 76 người tham gia thí nghiệm đã sống một cuộc sống khỏe mạnh và trọn vẹn. Họ đều được giáo dục kĩ trong giai đoạn mầm non. Ba mươi năm sau, họ là những đứa trẻ có cuộc sống tốt nhất trong nhóm trẻ em tham gia thí nghiệm.
Tất nhiên, "điều tốt" được đề cập ở đây không chỉ đề cập đến những điều kiện bên ngoài, chẳng hạn như giàu có hay nổi tiếng, mà còn đề cập đến sự sung túc và hạnh phúc bên trong.
Họ biết cách sống, cách chủ động đối phó và quản lý cảm xúc của mình. Họ lạc quan, vui vẻ, cá tính, tự tin và độc lập. Những phẩm chất tuyệt vời này giúp công việc của họ ổn định và thành công, cuộc hôn nhân của họ hạnh phúc và mối quan hệ giữa các cá nhân của họ trở nên hài hòa.
Vậy làm thế nào để cha mẹ của những đứa trẻ được mô tả là "ngoan ngoãn" và thành đạt này có được nền giáo dục sớm? Cha mẹ nuôi dạy "con thành công" có đặc điểm chung nào không?
Từ nhiều trường hợp nghiên cứu thực tế, tác giả rút ra kết luận, để nuôi dạy con "phát triển tốt" thì những phẩm chất mà cha mẹ cần có bao gồm:
1. Có niềm tin vào trẻ
2. Sự lạc quan
3. Bình tĩnh và suy ngẫm
4. Đầy yêu thương và dịu dàng
5. Thấu hiểu cảm xúc của trẻ và đồng cảm với trẻ
6. Thể hiện sự khẳng định, tự hào về sự nhiệt tình của trẻ
7. Cảm thấy vui vì sự tự lập của con
8. Thiết lập kỷ luật và nội quy cơ bản cho trẻ
9. Mẹ có sức ảnh hưởng
Tất nhiên, 7 đứa trẻ thành công này vẫn sẽ có những mâu thuẫn tâm lý và những phần nhân cách kém phát triển, nhưng sự giáo dục tốt từ sớm mà các em nhận được đã giúp tính cách của chúng về cơ bản ổn định.
2. Cha mẹ nào sẽ nuôi dạy con "chậm phát triển"?
So với những đứa trẻ "phát triển tốt", những đứa trẻ "chậm phát triển" sẽ gặp nhiều vấn đề về tâm lý. Chúng chủ yếu có hai cách để giảm bớt nỗi đau. Một là thể hiện nỗi đau ra bên ngoài, thường biểu hiện dưới dạng một số loại hành vi có vấn đề, chẳng hạn như bồn chồn tột độ, hoạt động quá tích cực hoặc khiêu khích... Hai là để nội tâm hóa nỗi đau và kìm nén những cảm xúc bên trong, thường biểu hiện dưới dạng trầm cảm, lo lắng và sợ hãi.
Hãy nhìn vào một trường hợp thực tế.
Khi Frank còn bé, mẹ anh giống như một pho tượng gỗ, lạnh lùng. Khi bế con, cô hiếm khi cười; khi cho con ăn, cô cũng hiếm khi tương tác với con. Khi Frank khóc, mẹ cậu không biết phải an ủi con như thế nào. Lên ba tuổi, cậu bé đã có những triệu chứng của bệnh ADHD (Rối loạn tăng động giảm chú ý) và gặp khó khăn trong việc duy trì sự chú ý.
Bởi vì cha mẹ tỏ ra xa cách về mặt tình cảm và không thể kết nối với con, cậu trở nên chống lại sự tương tác giữa con người với nhau. Cậu cố gắng thu hút sự chú ý của cha mẹ bằng cách tỏ ra "hiếu động", nhưng hầu hết đều thất vọng.
Cha mẹ cũng đánh đòn khi cậu không vâng lời, đôi khi vài lần trong ngày. Trong những năm sau đó, Frank đã kìm nén sự thù địch đối với cha mẹ mình. Nhận thấy cậu ngày càng "phục tùng", đến năm 7 tuổi, tần suất đánh đòn giảm xuống còn một tuần một lần.
Khi mới 18 tuổi, cậu đã thể hiện sự điềm tĩnh và khả năng kiểm soát khiến các nhà nghiên cứu phải ngạc nhiên. Tuy nhiên, cậu cho biết mình không quan tâm đến bất cứ điều gì. Trong lòng có một cảm giác trống rỗng và bất lực rất lớn, điều này cho thấy sự chán nản trong nội tâm vẫn đang tích tụ một cách vô hình.
Khi Frank 30 tuổi, trông cậu có vẻ bơ phờ. Bài kiểm tra tâm lý cho thấy cậu cũng bộc lộ một số triệu chứng rối loạn ám ảnh cưỡng chế, chẳng hạn như sau khi rời nhà, cậu thường về nhà nhiều lần để kiểm tra xem đèn có bật sáng không. Frank cho biết khi còn nhỏ, mẹ thường để con ở nhà một mình, bố mẹ không hề ôm cậu từ khi đi học, cậu thường xuyên gặp ác mộng và rất muốn tự tử.
Từ đây chúng ta có thể thấy rằng trẻ "phát triển tốt" và trẻ "phát triển chậm" gặp phải những bậc cha mẹ khác nhau.
Tác giả chỉ ra rằng cha mẹ cản trở sự phát triển nhân cách lành mạnh của con cái thường có những đặc điểm sau:
1. Cha mẹ và con cái không thể thiết lập được sự kết nối.
2. Cha mẹ không được chơi cùng con, thích ra lệnh cho con, kiểm soát hoặc áp bức con quá mức.
3. Thể hiện những kỳ vọng và cảm xúc của bạn lên con cái, đồng thời phủ nhận hoặc không nhận thức được rằng bạn đang thao túng con mình.
4. Những gì cha mẹ nói hoàn toàn không nhất quán với những gì họ làm.
5. Cha mẹ đặt nhu cầu của bản thân lên hàng đầu và nhu cầu của con cái sau cùng.
6. Trừng phạt thân thể trẻ.
3. Điều bất ngờ
Trong thí nghiệm này, tác giả nhận thấy 8 người không phát triển như mong đợi. Trong nhóm người này, có một số là người cha tốt nhất, người mẹ cũng đã chăm sóc con chu đáo. Nhưng tại sao khi trưởng thành con họ lại bộc lộ một mức độ nhất định các triệu chứng tâm thần?
Phải chăng điều này có nghĩa là ngay cả khi một đứa trẻ được giáo dục sớm tốt thì cũng không có gì đảm bảo rằng nó sẽ lớn lên thành một người trưởng thành khỏe mạnh về thể chất và tinh thần?
Tác giả kết luận rằng mặc dù một số trẻ em có khởi đầu tốt nhưng chúng lại gặp phải những tổn thương hoặc nghịch cảnh lớn trong cuộc sống khi lớn lên, dẫn đến kết quả không như ý khi trưởng thành.
Những tổn thương hoặc nghịch cảnh lớn này bao gồm chứng kiến cái chết, mất bạn bè, cha mẹ ly hôn, bệnh tật hoặc một số hậu quả phức tạp không lường trước được, chẳng hạn như cha mẹ cãi vã, em trai hay em gái "tranh giành ân huệ" và được cha mẹ chăm sóc tốt hơn, bị bạn bè trong trường chế nhạo, xa lánh, v.v.
Có thể thấy, những tổn thương, nghịch cảnh trong cuộc sống, sự hỗn loạn trong môi trường gia đình hoặc trường học có thể đe dọa đến mối quan hệ gắn bó an toàn mà trẻ đã thiết lập với cha mẹ theo thời gian.
Ngược lại, một số trẻ trong nhóm thí nghiệm này lại vượt quá mong đợi của các nhà tâm lý học. Cha mẹ các em không làm tốt công việc giáo dục từ nhỏ nhưng khi trưởng thành, cuộc sống cá nhân của các em phát triển tốt một cách đáng ngạc nhiên và không có biểu hiện bất lợi nào về mặt tâm lý.
Sau khi phân tích, các nhà tâm lý học nhận thấy những đứa trẻ này đều có một đặc điểm chung, đó là dù được giáo dục sớm rất không thuận lợi nhưng các em vẫn phát hiện và tiếp thu một số điều từ những ưu điểm riêng của "cha mẹ có vấn đề".
Điều đáng nói là không ai trong số 9 đứa trẻ "phát triển ngoài mong đợi" này bị cha mẹ bạo hành. Và những đứa trẻ thực sự bị bạo hành gia đình, bị bỏ rơi hoặc bị từ chối nghiêm trọng, đều bộc lộ những triệu chứng tâm lý rõ ràng khi trưởng thành.
Tóm lại, chúng ta có thể biết rằng phong cách nuôi dạy con cái khi còn nhỏ, trải nghiệm gia đình thời thơ ấu và những trải nghiệm đau thương trước 18 tuổi sẽ có tác động rất lớn đến sức khỏe tâm thần của một người khi trưởng thành.
