Tiếp nối tinh thần 'Bình dân học vụ' trong thời đại chuyển đổi số

Phát huy tinh thần Bình dân học vụ trong thời đại công nghệ số

Ngay sau Cách mạng Tháng Tám, nhiệm vụ “diệt giặc dốt” được Chủ tịch Hồ Chí Minh xác định là một trong những công việc cấp bách nhất của Chính phủ lâm thời. Phong trào bình dân học vụ đã tạo nên cuộc cách mạng tri thức rộng lớn.

Hà Tĩnh là một trong những địa phương đi đầu, chỉ sau hơn ba năm đã hoàn thành nhiệm vụ xóa mù chữ và được Bác Hồ gửi thư khen (1948), đến tháng 2/1949 trở thành tỉnh đầu tiên trong cả nước hoàn thành nhiệm vụ này, được tặng thưởng Huân chương Độc lập hạng Nhì.

Kế thừa tinh thần đó bước vào thời đại số, Hà Tĩnh đặt mục tiêu phổ cập kiến thức và kỹ năng số cho người dân, tiến tới “xóa mù công nghệ”.

Phong trào “Bình dân học vụ số” được triển khai nhằm giúp người dân làm chủ công nghệ, thích ứng với những thay đổi nhanh của kinh tế – xã hội. Tỉnh đặt mục tiêu đến năm 2025 có 80% người dân trưởng thành đạt kỹ năng số cơ bản.

Ngành Giáo dục giữ vai trò nòng cốt với hơn 370.000 học sinh, sinh viên và 21.000 nhà giáo. Sở GD&ĐT đã phát động phong trào trong toàn ngành, xác định chuyển đổi số là chìa khóa xây dựng nền giáo dục thông minh. Đến nay, ngành đã hoàn thành số hóa 100% cơ sở dữ liệu từ mầm non đến đại học; dịch vụ công trực tuyến phục vụ kỳ thi tốt nghiệp THPT vận hành hiệu quả; học bạ số được triển khai đồng bộ, góp phần cải cách hành chính.

Hiện nay, 100% giáo viên Hà Tĩnh đã ứng dụng CNTT hỗ trợ giảng dạy. Giáo án điện tử, các công cụ trình chiếu, ngân hàng học liệu trực tuyến giúp bài giảng sinh động, kích thích tư duy học sinh.

Cô Đinh Thị Thu Hiên (Trường Tiểu học Nam Hà, Phường Thành Sen) cho biết giáo án điện tử là công cụ không thể thiếu: dễ chỉnh sửa, tích hợp hình ảnh – video – liên kết tài liệu, tiết kiệm thời gian và giúp học sinh tiếp cận nội dung chủ động hơn. Các công cụ khảo sát trực tuyến hỗ trợ giáo viên nắm bắt mức độ hiểu bài để điều chỉnh phương pháp giảng dạy.

Ở môn Ngữ văn, cô Hồng Cẩm (THPT Nguyễn Thị Minh Khai) đánh giá CNTT giúp đổi mới cách tiếp cận, khơi gợi hứng thú học tập. Dù vậy, giáo án điện tử cũng đòi hỏi nhiều thời gian, kỹ năng thiết kế; đôi khi, hình ảnh – âm thanh khiến học sinh phân tán nếu giáo viên không kiểm soát tốt.

Nhờ nhiều nguồn lực xã hội hóa, hầu hết các lớp học trên địa bàn đều được trang bị smart tivi kết nối internet. Tại Trường Tiểu học & THCS Sơn Hồng, 16/18 lớp đã có đủ thiết bị. “100% giáo viên của trường soạn bài bằng giáo án điện tử, khai thác phần mềm thông minh để minh họa bài học, nâng cao chất lượng dạy và thực hiện hiệu quả chương trình GDPT mới”, thầy Nguyễn Đức Dân, Hiệu trưởng nhà trường cho biết.

Ứng dụng số trong quản lý giáo dục

Bên cạnh dạy và học, các trường đẩy mạnh chuyển đổi số trong quản lý. Trường Tiểu học Đồng Lộc (xã Can Lộc) – nơi có gần 600 học sinh – trước đây mất nhiều ngày hoàn thiện hồ sơ, học bạ. Khi sử dụng học bạ số và chữ ký số, thời gian rút xuống chỉ còn vài giờ.

Cô Nguyễn Thị Thủy chia sẻ: “Trước đây phải lật từng trang ghi chép, dễ sai sót. Giờ dùng học bạ điện tử nên tiết kiệm thời gian, dễ chỉnh sửa, dữ liệu đồng bộ”.

Từ năm học 2023 – 2024, để tiến tới quản lý liên thông, Sở GD&ĐT Hà Tĩnh đã triển khai phần mềm học bạ số tại tất cả các trường học. Đây là bước quan trọng trong xây dựng hệ sinh thái giáo dục thông minh, đổi mới quản lý và nâng cao chất lượng giáo dục – đào tạo. Hiện 100% trường tiểu học trên địa bàn tỉnh đã sử dụng học bạ số.

Dữ liệu học sinh từ các cơ sở giáo dục được đồng bộ trực tiếp lên hệ thống của Sở GD&ĐT và Bộ GD&ĐT, đảm bảo tính chính xác, minh bạch và toàn vẹn thông tin. Nhà trường giảm đáng kể chi phí in ấn, giáo viên bớt áp lực thủ tục, việc lưu trữ – tra cứu hồ sơ trở nên thuận tiện hơn rất nhiều.

Đối với phụ huynh, việc theo dõi kết quả học tập của con đã “chỉ còn một cú chạm”, giúp tăng cường kết nối giữa gia đình – nhà trường – giáo viên, tạo nên môi trường giáo dục minh bạch và hiện đại hơn.

Phong trào Chuyển đổi số tại các trường học Hà Tĩnh còn lan tỏa sâu rộng với nhiều mô hình: thư viện số, trường học số, xã phường học tập số.

Trường Tiểu học Thạch Châu (xã Lộc Hà, Hà Tĩnh) là đơn vị triển khai thư viện số đầu tiên của ngành Giáo dục toàn xã.

Hiện thư viện trường có trên 4.000 đầu sách, tài liệu tham khảo dành cho học sinh, giáo viên. Nhà trường đã xây dựng trang thư viện số có kho dữ liệu tiện lợi cho việc tìm kiếm, nghiên cứu tài liệu. Phòng đọc thư viện rộng rãi, với nhiều đầu sách phong phú, đa dạng, đáp ứng tốt yêu cầu nghiên cứu, tìm hiểu thêm tri thức của cán bộ giáo viên và học sinh nhà trường.

“Bản thân tôi luôn tìm tòi, nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ đáp ứng yêu cầu chuyển đổi số. Những giờ nghỉ, tôi thường chủ động học hỏi, tìm tòi và bắt tay vào tìm hiểu các phần mềm để đưa vào phục vụ cho nhà trường. Hoặc qua đồng nghiệp biết có phần mềm nào hay, thuận lợi cho công tác thư viện, tôi đều nhờ tư vấn để áp dụng cho đơn vị mình”, cô Tuyến Anh – cán bộ phụ trách thư viện nhà trường chia sẻ.

Từ năm học 2023 - 2024, cô Tuyến Anh sử dụng mã QR để tra cứu thông tin và mượn sách, tìm tài liệu tham khảo, giáo án cho giáo viên. Chỉ cần có điện thoại thông minh, giáo viên quét mã QR Code được dán lên tường có thể tra cứu sách trên danh mục thư viện thay vì mất thời gian tìm trên giá sách.

“Do số lượng sách lớn, nhân viên thư viện không thể nắm hết được số sách đã được mượn. Nhiều khi sách được mượn nhưng giáo viên không biết tìm trên giá nên rất mất thời gian. Giờ chỉ cần quét mã, thông tin về tình trạng sách đều được cập nhật trên điện thoại. Ngoài ra, các bài giảng, tài liệu tham khảo được tích hợp thuận tiện cho giáo viên tra cứu”, cô Nguyễn Thị Nhàn - giáo viên Trường Tiểu học thị trấn Thạch Châu chia sẻ.

Phó Giám đốc Sở GD&ĐT Nguyễn Hồng Cường nhấn mạnh: “Học tập số không còn là lựa chọn mà là nhu cầu. Chúng ta học cách khai thác tiện ích số, tương tác an toàn, biến công nghệ thành phương tiện học tập suốt đời. Ngành khuyến khích học sinh, sinh viên trở thành ‘tuyên truyền viên số’, hướng dẫn người thân sử dụng thiết bị, góp phần thúc đẩy chuyển đổi số”.