Gửi bình luận
Theo các chuyên gia, bắt nạt hiếm khi xuất phát từ sự cố đơn lẻ mà thường gắn liền với trải nghiệm sống, môi trường xã hội và sức khỏe tinh thần của trẻ.
Ngay cả trẻ em trong những gia đình ổn định cũng có thể trở thành kẻ bắt nạt khi thiếu sự hỗ trợ hoặc kết nối về mặt tình cảm.
Khi đoạn video cũ ghi lại cảnh Abdul Wafi Idris hành hung một bạn học khác xuất hiện trở lại trên mạng vào năm 2024, nó đã khơi lại cuộc tranh luận trên khắp Singapore về bạo lực học đường và trách nhiệm. Đoạn video, được ghi lại vào tháng 1/2022, cho thấy Abdul Wafi, khi đó 14 tuổi, đang đánh và đá một cậu bé trong nhà vệ sinh. Đoạn video lan truyền chóng mặt trên mạng xã hội, gây ra làn sóng phản ứng dữ dội.
Chia sẻ về sự việc, Abdul Wafi mô tả cảm giác thất vọng và xấu hổ vì hành động trong quá khứ của mình. Hiện đã 18 tuổi, anh thừa nhận rằng, trong thời thơ ấu và niên thiếu, anh “tức giận, hung hăng hầu hết thời gian”. Câu chuyện của Abdul Wafi chỉ là một ví dụ về nạn bắt nạt đang trở thành một mối quan ngại tại Singapore.
Chỉ riêng trong năm nay, các vụ việc tại Trường Tiểu học Sengkang Green, Trường Tiểu học River Valley và Trường Trung học Admiralty đã gây ra nhiều tranh cãi. Một nghiên cứu mới do Viện Giáo dục Quốc gia (NIE) dẫn đầu, phối hợp với Hội Trẻ em Singapore và Đại học Quốc gia Singapore, cho thấy cứ bốn học sinh tiểu học thì có một em từng bị bắt nạt. Nghiên cứu được thực hiện trên học sinh từ 9 đến 13 tuổi, nhấn mạnh rằng các hành vi bắt nạt về mặt tình cảm và quan hệ, chẳng hạn như nói xấu, cô lập và quấy rối trực tuyến, ngày càng phổ biến.
Vào tháng 5, cuộc khảo sát của CNA Talking Point cho thấy, vấn đề này có thể lan rộng hơn so với số liệu thống kê chính thức. Cụ thể, khoảng ba trong số 10 học sinh trung học ở Singapore cho biết, các em từng là nạn nhân của bắt nạt.
Cuộc khảo sát được thực hiện vào năm 2024 đã thu thập phản hồi từ 1.010 học sinh từ 13 đến 17 tuổi tại 149 trường trung học. Khi các vụ việc bắt nạt gây xôn xao dư luận, phần lớn sự chú ý thường tập trung vào nạn nhân và cách họ bị ảnh hưởng. Tuy nhiên, các chuyên gia cho rằng, điều này có thể chưa đủ để giải quyết vấn nạn bắt nạt một cách hiệu quả và toàn diện.
Trong nghiên cứu của NIE, một số trẻ em từng bị bắt nạt cũng thừa nhận, bản thân từng là kẻ bắt nạt. Điều này hướng sự chú ý đến một khía cạnh ít được bàn luận về hành vi bắt nạt: Người bị tổn thương có xu hướng muốn làm tổn thương người khác. Câu hỏi được nhiều người đưa ra là: Tại sao những kẻ bắt nạt lại hành động như vậy? Điều gì thúc đẩy hoặc cho phép họ suy ngẫm về hành động của mình? Quan trọng hơn, liệu có thể làm gì sớm hơn để ngăn chặn trẻ sử dụng bạo lực ngay từ đầu?
Theo Tiến sĩ Ong Mian Li, người sáng lập, nhà tâm lý học lâm sàng chính của Trung tâm Tâm lý và Tư vấn Lightfull, bắt nạt thường bắt đầu từ một nỗ lực để được chú ý. “Đối với nhiều trẻ em và thanh thiếu niên, việc được nhìn thấy giống như một bằng chứng cho thấy, các em quan trọng. Được công nhận, thậm chí bị sợ hãi, có thể mang lại cảm giác an toàn hơn là trở nên vô hình”. Ông Ong Mian Li cho rằng, theo thời gian, điều này có thể tích tụ thành một kiểu hành vi gây hại lặp đi lặp lại.
Trong khi đó, cô Esther Leng, Giám đốc học thuật của Trung tâm Bồi dưỡng và Dạy kèm English Ninjas, cho biết bắt nạt hiếm khi xuất phát từ sự cố đơn lẻ mà thường gắn liền với trải nghiệm sống, môi trường xã hội và sức khỏe tinh thần của trẻ. Ngay cả trẻ em trong những gia đình ổn định cũng có thể trở thành kẻ bắt nạt khi thiếu sự hỗ trợ hoặc kết nối về mặt tình cảm.
“Những đứa trẻ lớn lên trong môi trường kỷ luật khắc nghiệt hoặc sự bất ổn về cảm xúc sẽ học được rằng, quyền lực giúp chúng an toàn. Sự hung hăng trở thành cách chúng đạt được sự ổn định”, Tiến sĩ Ong nói. Ông Ong lưu ý, những kẻ bắt nạt không nhất thiết phải khỏe mạnh hoặc to lớn hơn nạn nhân. “Sự mất cân bằng quyền lực có thể đến từ nhiều nguồn như sự nổi tiếng, tự tin, kỹ năng xã hội, khả năng nhận thức, hoặc thậm chí là khả năng ảnh hưởng đến người khác”, ông Ong nhận định.
Cố vấn cao cấp và nhà trị liệu tâm lý Gopal Mahey, người làm việc với những trẻ vị thành niên phạm tội tại Trung tâm Trị liệu Tâm lý (C4P), cho biết hành vi như vậy thường có thể là triệu chứng của sự đau khổ chưa được giải quyết hoặc sự bất an sâu sắc hơn ở kẻ bắt nạt, chứ không phải là ác ý hay tàn nhẫn. “Điều đó cũng có thể xuất phát từ những đấu tranh nội tâm, khi cảm giác xấu hổ, bất an hoặc tức giận được chuyển sang bạn cùng lứa - những người dường như là ‘mục tiêu an toàn’”, ông giải thích.
Khi hành vi bắt nạt được biện minh là trò đùa vô hại, thì việc những kẻ bắt nạt không nhận thức được tác hại gây ra cũng không phải là điều bất thường. Nhà tâm lý học Ong lý giải, nhiều kẻ bắt nạt không coi mình là thủ phạm vì hành vi của họ hòa nhập vào văn hóa nhóm.
Một số người cũng có thể tự nói với bản thân một lý do khiến hành vi gây hại trở nên chấp nhận được, như: “Đó chỉ là một trò đùa”; “Mọi người đều cười”. Cũng theo Tiến sĩ Ong, sự đồng cảm cũng dễ dàng bị dập tắt hơn nhiều khi nhận thấy mục tiêu là khác biệt, như dựa trên chủng tộc, năng lực, tôn giáo, giới tính hoặc vóc dáng.
Bà Esther Ng, người sáng lập Liên minh Chống Bắt nạt Trẻ em và Thanh thiếu niên, cho biết mặc dù nạn nhân của nạn bắt nạt có thể là kẻ bắt nạt, nhưng lịch sử giữa hai bên trong bất kỳ vụ việc nào cũng rất quan trọng. “Cần phải điều tra để hiểu lý do tại sao nạn nhân lại chống trả. Đôi khi, họ không nhận ra rằng, đó cũng là một hình thức bắt nạt”, bà Esther Ng cho biết. Tuy nhiên, không phải tất cả nạn nhân đều phản ứng bằng cách tự gây hấn.
Trong bối cảnh này, Bộ Giáo dục Singapore đang tiến hành một cuộc đánh giá toàn diện về nạn bắt nạt để củng cố các chính sách và khuôn khổ về kỷ luật, phục hồi chức năng và biện pháp phục hồi trong trường học.
Là một phần của nỗ lực, Bộ Giáo dục đang nghiên cứu các ý tưởng như một đơn vị chống bắt nạt tập trung, hướng dẫn chuyên môn và sự tham gia chặt chẽ hơn của phụ huynh và các đối tác cộng đồng. Các kênh báo cáo cho học sinh sẽ được mở rộng hơn, tập trung vào can thiệp sớm, giáo dục giá trị và tăng cường hợp tác giữa nhà trường - gia đình.
Tuy nhiên, các chuyên gia đều khẳng định, rõ ràng rằng, việc giải quyết vấn nạn bắt nạt hiệu quả không chỉ dựa vào quy định. Thực tế, cần nỗ lực tìm hiểu động cơ khiến những kẻ bắt nạt làm hại người khác. Hành động đó không phải để bao biện cho tổn thương kẻ bắt nạt đã gây ra, mà để các nhà giáo dục và phụ huynh có thể ngăn chặn thay vì chỉ trừng phạt.
Bà Esther Ng nhấn mạnh, khi ứng phó với các trường hợp có nguy cơ bị bắt nạt, người lớn cần có thái độ có trách nhiệm, sáng suốt và suy xét kỹ lưỡng. Qua đó, tránh đưa ra những phán đoán vội vàng. “Điều quan trọng là phải xử lý những lý do thực sự đằng sau hành động của kẻ bắt nạt, như cuộc sống gia đình, môi trường xã hội và trải nghiệm sống của trẻ. Đồng thời, vẫn thừa nhận tác hại đã gây ra”, bà Esther Ng cho biết.
Trong khi đó, theo bà Shirley Sim, cố vấn học đường, những học sinh bắt nạt có thể gặp khó khăn trong việc kiểm soát cảm xúc hoặc nhu cầu kiểm soát các tình huống xã hội. Những trẻ này cũng có xu hướng hiểu sai các tình huống trung lập là mang tính đe dọa. Với những học sinh này, trọng tâm nên là giải quyết cảm giác bất lực tiềm ẩn của các em.
Đồng thời, cần dạy các em những cách phù hợp để thiết lập kết nối xã hội. Bà cũng nhấn mạnh sự cần thiết của phương pháp tiếp cận tinh tế hơn, phù hợp với hoàn cảnh cá nhân của từng học sinh, như độ tuổi của các em. Bà Shirley Sim lưu ý, trẻ nhỏ có thể vô tình làm tổn thương người khác. Trong khi đó, trẻ lớn hơn phải vật lộn với áp lực từ bạn bè và lựa chọn về đạo đức.
Bà Leng của English Ninjas cho rằng, khi các vụ bạo lực học đường gây xôn xao dư luận, công chúng thường đổ trách nhiệm chính lên các trường học và giáo viên. Tuy trường học vẫn là tuyến đầu trong các nỗ lực chống bắt nạt, song, chuyên gia cảnh báo, nhà trường không thể là tuyến phòng thủ đầu tiên và cuối cùng. Thực tế, bắt nạt thường bắt nguồn từ những tín hiệu xã hội mà trẻ em tiếp thu từ môi trường xung quanh bên ngoài lớp học, như gia đình, khu phố và các không gian trực tuyến.
“Nếu chỉ coi bắt nạt là một vấn đề kỷ luật, chúng ta sẽ bỏ lỡ cơ hội xây dựng khả năng phục hồi và sự đồng cảm ở những người trẻ tuổi”, ông Gopal tại Trung tâm trị liệu tâm lý C4P cho biết. Việc chỉ trừng phạt càng làm tăng thêm sự xấu hổ ở kẻ bắt nạt. Thay vào đó, những kẻ bắt nạt cần được trao cơ hội thực sự để thay đổi.
Ông Gopal cho rằng, các biện pháp nên tập trung vào việc khắc phục tổn thương và xây dựng sự đồng cảm thông qua liệu pháp và suy ngẫm, ngay cả khi nạn nhân không trực tiếp có mặt. Người phạm tội cần được hướng dẫn để khám phá nguồn gốc hành vi của mình, quản lý cảm xúc, đối mặt với tác động của hành vi đó đối với người khác.
Thực tế, sự đồng thuận giữa những người từng bắt nạt, các nhà giáo dục và chuyên gia sức khỏe tâm thần là rất quan trọng. Phòng chống bắt nạt cần phải bắt đầu sớm, rất lâu trước khi trẻ đến trường. Cô Siti, giáo viên trường JC, cho biết, chỉ riêng trường học không thể giải quyết được nạn bắt nạt. Bởi, đây là một vấn đề đòi hỏi sự suy ngẫm, trách nhiệm và phát triển sự đồng cảm ở mọi cấp độ.
