Trăn trở dạy giáo dục thể chất

Nghiên cứu về việc triển khai môn Giáo dục thể chất theo Chương trình GDPT 2018, TS Nguyễn Xuân Đoàn và TS Nguyễn Thị Hà, Khoa Giáo dục Thể chất, Trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2 đã tiến hành điều tra, khảo sát 34 trường THPT thuộc 12 tỉnh thành phía Bắc. Nội dung điều tra, khảo sát cụ thể gồm: Số lượng giáo viên, học sinh, số lớp học, cơ sở vật chất (nhà tập đa năng, sân tập, sân vận động sử dụng tập luyện bóng đá, điền kinh).

Kết quả khảo sát cho thấy, số lượng giáo viên thể dục - thể thao biên chế trong các trường THPT không đều. Cụ thể, 11/34 trường có biên chế từ 6 - 8 giáo viên; 23/34 trường có biên chế từ 2 - 5 giáo viên (trong đó, 7 trong số 23 trường chỉ có từ 2 - 3 giáo viên thể dục - thể thao). Khi chuyển sang thực hiện dạy - học theo chương trình mới, số môn thể thao tự chọn trong mỗi lớp có từ 5 - 7 môn.

Các nhà trường chỉ có từ 2 - 5 giáo viên (có chuyên sâu) sẽ khó đáp ứng được yêu cầu về biên chế lớp học trong một tiết học. Như vậy, số đông giáo viên thể dục - thể thao không thể đáp ứng được yêu cầu cao về chuyên môn ở nhiều môn thể thao khác nhau. Khảo sát tại 34 trường THPT cho thấy: 14/34 trường có sân vận động (dạy môn Bóng đá và Điền kinh); 24/34 trường có nhà tập đa năng; 18/34 trường có sân tập Bóng chuyền riêng; 10/34 trường có sân tập Bóng rổ riêng và 4/34 trường chỉ có sân bóng đá mini.

Với thực trạng cơ sở vật chất và sân bãi tập luyện của các trường, khi thực hiện chương trình mới sẽ khó đáp ứng được hoạt động dạy và học. Đặc biệt, những trường ở thành phố đều có số lượng học sinh đông sẽ gặp khó khăn về sân bãi. Cụ thể: Diện tích thiếu, không gian chật hẹp (mặc dù khả năng kinh phí để xây dựng có nhưng khó khăn về diện tích đất)… Điều này có thể ảnh hưởng trực tiếp tới quá trình triển khai nội dung tiết học, hiệu quả của các hoạt động dạy và học trong môn Giáo dục thể chất.

Để triển khai tổ chức thực hiện có hiệu quả, TS Nguyễn Xuân Đoàn và TS Nguyễn Thị Hà cho rằng, cần có sự vào cuộc và quan tâm của các cấp lãnh đạo, quản lý. Theo đó, đội ngũ giáo viên được bổ sung đủ về số lượng, đáp ứng yêu cầu dạy học. Thầy cô cần được bồi dưỡng hoặc đào tạo bổ sung về chuyên môn nghiệp vụ, có khả năng đáp ứng yêu cầu cao về chuyên môn ở nhiều môn thể thao khác nhau. Cơ sở vật chất cần đáp ứng tối thiểu về sân bãi, dụng cụ luyện tập cho nhiều lớp học lựa chọn một hoặc nhiều môn thể thao khác nhau trong cùng một tiết học.

Giờ Giáo dục thể chất tại Trường PTDTBT Tiểu học xã Khoen On, huyện Than Uyên, Lai Châu. Ảnh: NTCC

Giải pháp khắc phục khó khăn

Trong điều kiện còn khó khăn, đặc biệt về cơ sở vật chất, các nhà trường đã có những giải pháp, cách làm để tăng hiệu quả môn học. Tại Trường THCS Hoàng Liệt, khắc phục diện tích chật chội, cô Đặng Thị Thu Hà cho biết, giáo viên nhà trường căn cứ tình hình thực tế, điều tiết để từng nhóm học sinh vận động, tranh thủ, xen kẽ, không để có “thời gian chết”; trong lúc lớp này vận động mạnh thì lớp kia vận động tĩnh và ngược lại...

Còn với Trường THPT Nguyễn Thị Định, theo thầy Nguyễn Ngọc Hưng, nhà trường tận dụng trang thiết bị hiện có, bổ sung kịp thời trang thiết bị cấp thiết, hoán đổi nội dung dạy giữa các giáo viên bộ môn để đảm bảo sân bãi, dụng cụ phục vụ tốt cho việc học tập của học sinh. Hằng tuần, họp nhóm giáo viên Giáo dục thể chất rút kinh nghiệm để kịp thời giải quyết, khắc phục khó khăn, vướng mắc, đưa ra giải pháp tối ưu nhất trong triển khai giảng dạy.

Tại huyện Kỳ Sơn (Nghệ An), theo Trưởng Phòng GD&ĐT Phan Văn Thiết, Phòng GD&ĐT có công văn chỉ đạo việc thực hiện hoạt động Giáo dục thể chất trong trường học từ đầu năm học. Qua đó, giao trách nhiệm cho các trường nghiêm túc tổ chức dạy học đúng, đủ số tiết Giáo dục thể chất theo quy định của Bộ GD&ĐT. Đồng thời, tăng cường kiểm tra tu bổ sân chơi bãi tập, mua sắm đáp ứng cơ bản về thiết bị, đồ dùng dạy học môn Giáo dục thể chất.

“Huyện tổ chức Hội khỏe Phù Đổng cấp trường 1 lần/năm học. Hằng tháng, hằng tuần có kế hoạch tổ chức đa dạng các hình thức tập luyện và thi đấu theo bộ môn: Bóng chuyền, Bóng đá theo khối, Cầu lông theo cặp, theo bản làng, phòng ở… Tăng cường các giải thi đấu trong trường nhằm thu hút học sinh, kích thích sự ham muốn chơi thể thao, bởi đây là đặc thù mà học sinh vùng cao, vùng dân tộc thiểu số yêu thích. Từ đó, góp phần giảm tỷ lệ học sinh bỏ học”, ông Phan Văn Thiết cho hay.

Với huyện Than Uyên, Lai Châu, ông Trịnh Ngọc Hải cho biết, Phòng GD&ĐT chỉ đạo các trường triển khai đề án Giáo dục thể chất giai đoạn 2017 - 2025, trong mỗi năm học tổ chức phát hiện và bồi dưỡng học sinh năng khiếu về thể dục thể thao; thường xuyên tổ chức các hoạt động thể thao trong nhà trường cho học sinh thông qua hoạt động các câu lạc bộ thể dục - thể thao. Phòng đồng thời quan tâm chỉ đạo các trường tích cực làm bổ sung đồ dùng dạy học bộ môn. Hằng năm tổ chức kiểm tra việc tổ chức dạy học môn Giáo dục thể chất và việc triển khai đề án Giáo dục thể chất giai đoạn 2017 - 2025 của các trường.

Để triển khai tốt môn Giáo dục thể chất, các nhà trường đều mong mỏi được quan tâm đầu tư về cơ sở vật chất, tăng cường bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên để có thể đảm nhiệm tốt hơn các môn chuyên sâu khác trong giảng dạy. Sự thay đổi nhận thức, nhận thấy tầm quan trọng của môn học cũng là điều vô cùng cần thiết để Giáo dục thể chất nhận được sự quan tâm chỉ đạo, triển khai thực hiện, phối hợp của cơ quan quản lý, nhà trường, gia đình…

“Theo Thông tư 22/2021/TT-BGDĐT, kết quả giáo dục thể chất phải căn cứ vào mục tiêu và các yêu cầu cần đạt trong chương trình, bảo đảm toàn diện, khách quan, có phân hóa. Phải kết hợp giữa đánh giá thường xuyên và định kỳ, kết hợp giữa đánh giá của giáo viên và tự đánh giá của học sinh để điều chỉnh kịp thời hoạt động dạy - học”. - Thầy Nguyễn Ngọc Hưng, Trường THPT Nguyễn Thị Định, xã Lương Hòa, huyện Giồng Trôm, Bến Tre.