Tranh cãi thưởng tiền khủng cho học sinh giỏi

Sự kiện này gây phản ứng trái chiều trong dư luận, trong đó, bị phản ánh là gắn liền thành tích và vật chất.

Đầu tháng 8, Trường Quốc tế Đại Giang tổ chức lễ tốt nghiệp khóa 2025, trong đó vinh danh và trao thưởng tiền mặt cho những học sinh xuất sắc. Nữ sinh họ La trúng tuyển Đại học Thanh Hoa, trường tốp đầu cả nước, được tặng một triệu nhân dân tệ. Tiền mặt chất đầy trên sân khấu như “một ngọn đồi nhỏ” cùng với tấm băng rôn màu đỏ in dòng chữ nổi bật: “Đại học Thanh Hoa”.

Những hình ảnh lan truyền trên mạng xã hội cho thấy không chỉ nữ sinh này, mà một số học sinh khác cũng được nhận thưởng lớn. Học sinh đỗ Đại học Chiết Giang hoặc Đại học Hồng Kông nhận 150 nghìn nhân dân tệ và 10 nghìn nhân dân tệ cho tân sinh viên Đại học Nông nghiệp Hoa Trung.

Cộng đồng mạng bày tỏ phản ứng trái chiều trước sự kiện trên. Nhiều người chúc mừng nữ sinh, bày tỏ ghen tị với số tiền mà em nhận được. Số khác cho rằng cách thưởng này “quá phô trương”, có thể khiến nhiều học sinh nghĩ rằng điểm số gắn với vật chất.

Vì vậy, Sở Giáo dục thành phố Quý Cảng đã yêu cầu chấm dứt “hoạt động bất thường” này. Một quan chức cho biết nhà nước không khuyến khích công khai điểm thi gaokao cũng như biến kết quả học tập thành những màn trình diễn vật chất lộ liễu.

Thực tế, chính sách thưởng tiền của trường Đại Giang đã có từ nhiều năm trước và được điều chỉnh theo từng giai đoạn. Năm 2022, mức thưởng cho học sinh đỗ Thanh Hoa hoặc Bắc Kinh là 500 nghìn nhân dân tệ, bằng một nửa so với hiện nay. Những học sinh đỗ các trường trung bình chỉ nhận khoảng 3 nghìn nhân dân tệ.

Với nhiều trường phổ thông, việc có học sinh trúng tuyển các trường đại học tốp đầu như Thanh Hoa, Bắc Kinh… không chỉ là niềm vui lớn, mà còn góp phần nâng cao thành tích, khẳng định chất lượng dạy và học. Vì vậy, sau mỗi dịp tuyển sinh đại học, nhiều trường trung học sẵn sàng tung ra chính sách thưởng tiền “khủng” để vừa phô trương thành tích, vừa lôi kéo học sinh giỏi.

Thậm chí, ở một số tỉnh phía Đông, giáo viên chủ nhiệm có học sinh đỗ Bắc Kinh hoặc Thanh Hoa còn được nhận thưởng hàng trăm nghìn nhân dân tệ và các danh hiệu ưu tú. Điều này góp phần tạo thêm áp lực chạy đua thành tích.

Vào tháng 7, một giáo viên ở Giang Tây từng mắng học sinh vì không điền nguyện vọng vào 2 ngôi trường tốp đầu, dù điểm số đủ điều kiện. Phản ứng của giáo viên cho thấy tư duy thiên lệch, chỉ thích trường tốp đầu mà không chú trọng mong muốn thực tế của học sinh.

Chuyên gia giáo dục Xiong Bingqi cho rằng, hình thức thưởng tiền mặt thực chất là chiến lược tiếp thị của Đại Giang nhằm quảng bá tên tuổi và tuyển sinh. Ông cảnh báo việc dùng học bổng “khủng” sẽ gieo vào đầu học sinh và phụ huynh quan niệm thực dụng. Đó là học tập gắn liền với phần thưởng tài chính ngắn hạn.

Trong khi chính quyền Trung Quốc cố gắng giảm bớt áp lực học đường và thúc đẩy giáo dục toàn diện, nhiều trường vẫn chạy theo hào quang thành tích bằng những chính sách thưởng tiền “khủng”. Câu hỏi đặt ra là, liệu sự công nhận thành tích có nên được đo bằng tiền mặt, hay giáo dục cần hướng tới giá trị dài hạn - nơi thành công được định nghĩa bằng sự phát triển toàn diện của mỗi học sinh?

Sự việc tại thành phố Quý Cảng phản ánh xu hướng thị trường hóa giáo dục ngày càng mạnh ở Trung Quốc, nơi thành tích thi cử trở thành công cụ quảng bá và cạnh tranh của các trường. Khi dân số khổng lồ và áp lực gaokao ngày càng khốc liệt, một suất vào Thanh Hoa hay Bắc Kinh không chỉ mở ra cánh cửa sự nghiệp, mà còn đem lại danh tiếng cho gia đình và nhà trường.