Chiều 22/3, tại TP. Cần Thơ, đoàn công tác của UBND TP. Hà Nội đã làm việc với UBND TP. Cần Thơ về trao đổi kinh nghiệm phát triển KHCN giữa hai thành phố thời gian tới.
Theo ông Nguyễn Ngọc Hè, Phó Chủ tịch UBND TP. Cần Thơ: Hiện nay, TP. Cần Thơ đang quan tâm đặc biệt đến việc thực thi và thể chế hóa các Nghị quyết của Trung ương về KHCN thực sự đúng mục tiêu, đi vào cuộc sống, tạo sự đột phá cho sự phát triển nhanh và bền vững của thành phố; đồng thời quan tâm đầu tư hạ tầng KHCN và chuyển đổi số; chú trọng đào tạo nguồn nhân lực KHCN chất lượng cao, khi thành phố có 70 doanh nghiệp KHCN, hàng nghìn nhà nghiên cứu từ các trường đại học đứng chân trên địa bàn; đẩy mạnh liên kết hợp tác với các địa phương và Bộ KH&CN trong việc chuyển giao trong việc ứng dụng đề tài, công trình KHCN; phát triển dịch vụ và thị trường KHCN như Sàn giao dịch KHCN… để xứng đáng với vai trò là đầu tàu dẫn dắt các tỉnh trong khu vực Đồng bằng sông Cửu Long.
Phát biểu tại cuộc làm việc, Phó Chủ tịch Thường trực UBND TP. Hà Nội Lê Hồng Sơn nhấn mạnh đến việc cần tăng cường hợp tác chặt chẽ và hiệu quả về KHCN nói riêng và các lĩnh khác nói chung giữa hai thành phố sẽ tạo cơ hội trao đổi kinh và chia sẻ kinh nghiệm không chỉ giúp hai thành phố phát triển mạnh mẽ hơn trong lĩnh vực KHCN mà còn giúp tạo ra những giải pháp sáng tạo, ứng dụng công nghệ hiệu quả cho các vấn đề chung của cả nước như ứng dụng công nghệ trong quản lý đô thị và giải quyết các vấn đề xã hội.
Đây cũng là cơ hội để các đại biểu của hai thành phố gợi mở các chính sách của mình trong việc cụ thể hóa các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước về phát triển KHCN đối với từng địa phương sao cho hiệu quả, khuyến khích được các nhà khoa học, doanh nghiệp dám làm, dám dấn thân để tạo ra các sản phẩm thực sự có giá trị, tạo ra động lực cho tăng trưởng kinh tế.
"Nên chăng chúng ta cần có chính sách cụ thể như chấp nhận rủi ro trong nghiên cứu KHCN và đầu tư mạo hiểm để các nhà khoa học, doanh nghiệp yên tâm dành thời gian, công sức mà không lo ngại việc phải chịu trách nhiệm khi công trình không đạt yêu cầu", Phó Chủ tịch TP. Hà Nội đặt vấn đề.
GS.TS Nguyễn Thanh Phương, Chủ tịch Hội đồng trường Trường Đại học Cần Thơ cho rằng, việc thương mại hóa các sản phẩm KHCN như đăng ký bảo hộ, bản quyền về sở hữu trí tuệ đang làm nản lòng không ít cơ sở nghiên cứu, nhà khoa học và doanh nghiệp trong đầu tư và phát triển KHCN.
"Có doanh nghiệp ở Trà Vinh nghiên cứu ra giống cá tra thích ứng với biến đổi khí hậu nhưng đăng ký sở hữu trí tuệ đã 3 năm nay vẫn chưa được, đành đăng ký nước ngoài… nhanh hơn", GS Phương cho hay.
Đề cập đến tính hiệu quả của các công trình, đề tài KHCN, GS Nguyễn Thanh Phương cho rằng, phải xây dựng các chương trình khoa học trọng điểm cho sát với thực tiễn và nhu cầu nghiên cứu nhưng ông vẫn còn lăn tăn là phải có cơ chế khoán chi nghiên cứu hợp lý để không làm khó các nhà khoa học.
Bên cạnh đó, cần có nhà môi giới KHCN để đưa các đề tài, công trình KHCN được ứng dụng trong thực tiễn nhanh nhất, tránh tình trạng công trình, đề tài nghiệm thu xong rồi... cất tủ.
TS. Ngô Anh Tín, Giám đốc Sở KH&CN TP. Cần Thơ cũng chia sẻ kinh nghiệm về quản lý khoa học công nghệ, sửa đổi chính sách và huy động nguồn lực là những yếu tố then chốt để các thành phố có thể hợp tác và phát triển mạnh mẽ trong lĩnh vực này.
Nhằm thu hút các nhà khoa học từ các địa phương khác, Hội đồng nhân dân TP. Cần Thơ đã ban hành cơ chế, chính sách cao nhất để thu hút các nhà khoa học ở nhiều địa phương khác đến đăng ký công trình, đề tài nghiên cứu cụ thể, có sản phẩm và mô hình ứng dụng cụ thể trong thực tế.
Bên cạnh đó, cần tạo ra các phong trào, cuộc thi, chương trình sáng tạo dành cho học sinh, sinh viên, người lao động để khuyến khích họ tham gia vào các hoạt động nghiên cứu khoa học và đổi mới công nghệ.
Tại cuộc làm việc, đại biểu hai thành phố đã trao đổi sôi nổi về chính sách thúc đẩy KHCN trở thành động lực phát triển kinh tế - xã hội, nhất là đối với các doanh nghiệp KHCN, các nhà khoa học, cơ sở đào tạo và nghiên cứu, các chính sách tháo gỡ điểm nghẽn trong KHCN như khoán chi trong nghiên cứu KHCN…
Đồng thời, nhiều vấn đề lớn được đại biểu hai thành phố trao đổi, thảo luận như giải pháp cụ thể, phù hợp với từng địa phương trong đẩy mạnh hợp tác giữa các viện nghiên cứu, trường đại học và doanh nghiệp để ứng dụng các nghiên cứu KHCN vào sản xuất và đời sống.
Trong đó, cần tiếp tục đổi mới hành lang pháp lý với việc rà soát và bổ sung các chính sách, pháp luật về sở hữu trí tuệ, bảo vệ quyền lợi của các nhà khoa học và doanh nghiệp trong việc sử dụng và chuyển giao công nghệ; đơn giản hóa thủ tục cấp phép, hỗ trợ về mặt tài chính và pháp lý cho các doanh nghiệp trong việc triển khai các công nghệ mới; tăng cường các chương trình đào tạo KHCN, nhất là các ngành công nghệ mới như trí tuệ nhân tạo (AI), robot, công nghệ sinh học, công nghệ blockchain... để cung cấp nguồn nhân lực chất lượng cao cho ngành khoa học công nghệ.
Đặc biệt, tạo môi trường thúc đẩy sáng tạo như bảo đảm các chính sách ưu đãi về thuế, tài chính cho các dự án nghiên cứu và phát triển, giúp các nhà khoa học và doanh nghiệp tự do sáng tạo, không bị rào cản từ các quy định cứng nhắc; khuyến khích nghiên cứu ứng dụng vào giải quyết các vấn đề thực tiễn của đất nước và hai thành phố đang đặt ra, nhất là trong các lĩnh vực như nông nghiệp, công nghiệp chế biến, y tế, môi trường, quản lý đô thị nhằm nâng cao năng lực và hiệu quả kinh tế-xã hội của mỗi thành phố.