Trí tuệ, não bộ của trẻ có thể bị “khiếm khuyết” nếu thiếu thứ này!

Thiếu sắt trong giai đoạn vàng – Thiếu “chìa khóa” phát triển não bộ, trí tuệ

Ngay từ những tuần thai đầu tiên, bộ não của trẻ đã bắt đầu hình thành và phát triển xuyên suốt trong thai kỳ. Đến sau khi sinh, não bộ tiếp tục phát triển mạnh giai đoạn từ 0 – 2 tuổi và hoàn thiện khi trẻ tròn 6 tuổi.

Đối với mọi trẻ em, các nhà khoa học khẳng định có 3 giai đoạn vàng đặc biệt quan trọng mà ba mẹ không thể bỏ qua nhằm kích hoạt não bộ của trẻ phát triển toàn diện, bao gồm: giai đoạn bào thai, giai đoạn 0 – 2 tuổi và giai đoạn 3 – 5 tuổi.

5 năm đầu đời là thời điểm quan trọng phát triển trí não của trẻ

Chính vì vậy, cha mẹ cần chú trọng đến chế độ dinh dưỡng và cách giáo dục trẻ ở giai đoạn này. Trong đó, dinh dưỡng là yếu tố quan trọng hàng đầu, bởi tác động trực tiếp đến sự tăng trưởng toàn diện của trẻ, đặc biệt là phát triển não bộ. Theo nghiên cứu của các chuyên gia, có 4 chất dinh dưỡng cần bổ sung đầy đủ cho trẻ, bao gồm: chất đạm, i-ốt, axit béo và đặc biệt là sắt.

Sắt là vi chất quan trọng đối với sự phát triển của não bộ nhưng thường bị bố mẹ bỏ qua, do chủ quan nghĩ rằng thực phẩm hàng ngày có nhiều sắt, nên con sẽ được cung cấp đủ lượng. Thế nhưng, ở Việt Nam tỷ lệ trẻ dưới 5 tuổi thiếu sắt còn khá cao, cứ 3 trẻ lại có 1 trẻ bị thiếu sắt.

Trong khi đó, sắt tham gia trực tiếp vào quá trình sản xuất myelin và gián tiếp tham gia vào quá trình chuyển hóa oxy hóa. Mức tiêu thụ oxy toàn cơ thể của trẻ sơ sinh lớn hơn người lớn từ ba đến bốn lần. Thêm nữa, chỉ riêng não trẻ sơ sinh sử dụng 60% lượng oxy tiêu thụ, so với 20% ở não người lớn.

Sắt giúp vận chuyển oxy đến các cơ quan trong cơ thể, đặc biệt là não bộ. Do đó, thiếu sắt, não bộ sẽ không nhận đủ oxy để hoạt động hiệu quả

Vì thế nên, nhu cầu sắt ở trẻ nhỏ, đặc biệt là trẻ sơ sinh cao hơn so với người lớn rất nhiều. Cụ thể, nhu cầu sắt ở trẻ còn bú mẹ tăng gấp 7 lần so với người lớn. Do đó, không cung cấp đủ lượng sắt cho trẻ sẽ dẫn đến thiếu máu lên não, giảm lượng chất sắt dự trữ trong não, tác động không tốt đến tế bào thần kinh, từ đó, ảnh hưởng đến trí thông minh và não bộ của trẻ.

Nghiêm trọng hơn với trẻ sinh non, bởi đối tượng này có lượng sắt dự trữ thấp hơn trẻ sinh đủ tháng và lượng sắt này chỉ đủ dùng trong khoảng 2 tuần - 2 tháng. Do đó, so với những trẻ khác,  trẻ sinh non có nguy cơ cao bị thiếu máu, xanh xao, chậm lớn, hay ốm bệnh và giảm IQ nếu không “bù” đủ sắt. Vì vậy, cha mẹ cần chú ý đảm bảo đủ lượng sắt cho trẻ, nhất là trong giai đoạn vàng phát triển.

Làm thế nào để bổ sung sắt đúng cách và hiệu quả cho trẻ?

Để bổ sung đủ sắt cho trẻ, mẹ cần đảm bảo cung cấp đủ sắt cho trẻ ngày từ khi còn trong bụng mẹ. Để làm được điều này, mẹ cần bổ sung 60mg sắt trong suốt thai kỳ và cả sau khi sinh. Với trẻ sinh non, mẹ có thể bổ sung sắt cho trẻ từ tuần tuổi thứ 2 trở đi và liên tục cho đến khi bé 1 tuổi.

Còn trẻ sinh đủ tháng, mẹ cần cho trẻ bú mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu đời, bởi giai đoạn này, trẻ sẽ nhận được lượng sắt dự trữ từ cơ thể mẹ. Sau 6 tháng, lượng sắt dự trữ được dùng hết, trẻ cần phải “tự nạp” đủ sắt thông qua chế độ ăn uống hàng ngày. Do đó, cha mẹ cần xây dựng chế độ dinh dưỡng giàu sắt cho con. Một số thực phẩm giàu sắt trong tự nhiên cha mẹ nên bổ sung cho trẻ như tôm, cua, cá, thịt bò, gan, trứng, đậu, các loại hạt… Đồng thời, nên bổ sung thêm các thực phẩm giàu vitamin C như cam, quýt, ổi, bưởi, cà chua, bông cải xanh… để tăng khả năng hấp thu sắt.

Thế nhưng, sắt lại là chất khó hấp thu, tỷ lệ hấp thu sắt từ thức ăn cực kỳ thấp, chỉ có 5-15%. Do đó, bữa ăn của trẻ khỏe mạnh vẫn thiếu hụt khoảng 10% sắt so với nhu cầu. Nếu trẻ biếng ăn, ăn lệch thì rất khó để đạt nhu cầu sắt. Hơn nữa, nhiều cha mẹ có thói quen chế biến thức ăn cho trẻ dưới dạng xay nhuyễn, hầm nhừ… Điều này làm thất thoát 70-90% lượng sắt có trong thực phẩm.

Chính vì vậy, cha mẹ nên bổ sung thêm chế phẩm sắt cho trẻ để đáp ứng đủ nhu cầu của cơ thể trẻ một cách nhanh chóng và hiệu quả. Các chuyên gia khuyến cáo cha mẹ nên bổ sung sắt EDTA cho trẻ, bởi đây dạng sắt hữu cơ có sinh khả dụng cao, đem lại khả năng hấp thu cao gấp 2-3 lần sắt sulfat thông thường. Nhờ vậy, giúp hạn chế lắng cạn ở đường ruột và các cơ quan khác. Từ đó, giúp giảm thiểu các tác dụng thường gặp khi bổ sung sắt như táo bón, nóng trong…

Hiện nay, trên thị trường, thành phần sắt EDTA chỉ có trong một số ít sản phẩm, trong đó, Fe-max là sản phẩm sắt đơn chất thế hệ mới “hiếm” chứa thành phần sắt này. Fe-max còn kết hợp sắt EDTA và sắt Ammoni Citrat đem lại hiệu quả tối ưu hơn cả khi kết hợp với nhau. Điều này sẽ giúp trẻ nhỏ được bổ sung đủ lượng sắt cần thiết cho cơ thể một cách nhanh chóng, an toàn, hiệu quả và hạn chế tác dụng phụ.