Nhưng những thành tựu này không làm giảm đi mâu thuẫn giữa hoàng đế và các đại thần. Điển hình là mâu thuẫn khi chọn người nối ngôi.
Vạn Lịch có sủng phi là Hoàng quý phi Trịnh thị, sinh ra được hoàng tử thứ 3 là Chu Thường Tuân. Vạn Lịch rất muốn lập người con này làm thái tử, nhưng bị sự phản đối kịch liệt của các đại thần, những người mang tư tưởng Nho gia, cho rằng hoàng đế chỉ có thể phong thái tử cho con trưởng, không lập con thứ.
Trong 20 năm cuối đời, Vạn Lịch phản ứng bằng cách không xem tấu chương, không lên thiết triều. Có một số chức vụ bị bỏ trống lâu, các quan lại thỉnh cầu hoàng đế phê chuẩn bổ nhiệm nhưng những tấu chương này đều không được phê duyệt, dẫn đến những lỗ hổng trong bộ máy cầm quyền.
Các quan lại dưới quyền lại thấy vắng bóng hoàng đế, thỏa sức vơ vét của cải, nạn tham nhũng xảy ra tràn lan, khiến bất ổn xã hội lan rộng. Lòng dân ngày càng oán trách, dẫn đến nổi loạn.
Bộ máy chính quyền thời nhà Minh ở Trung Hoa có giai đoạn vận hành trong hơn 20 năm mà hoàng đế không thiết triều, không duyệt tấu chương.
Cũng phải lưu ý rằng, mẫu thân của Vạn Lịch, Hiếu Định thái hậu là người sống thọ. Thái hậu qua đời năm 1914 ở tuổi 73, còn Vạn Lịch qua đời vào năm 1920. Nghĩa là trong gần như toàn bộ cuộc đời, hoàng đế luôn chịu ảnh hưởng từ mẹ, không thể đưa ra những cải cách mạnh mẽ.
Theo sử sách Trung Quốc, thái hậu có ảnh hưởng rất lớn đến Vạn Lịch. Hoàng đế đối với bà vừa nể sợ, vừa phải tuân theo phép tắc.
Năm 1616, trong giai đoạn hoàng đế Vạn Lịch "lười biếng" không thiết triều, nhà hậu Kim của người Nữ Chân đã tiêu diệt nhà Bắc Nguyên của người Mông Cổ. Vua nhà hậu Kim là Nỗ Nhĩ Cáp Xích nhận thấy nhà Minh suy yếu liềnlên kế hoạch chinh phạt.
Theo trạng 163.com, trong khoảng 20 năm triều đình nhà Minh tê liệt vì hoàng đế không thiết triều, quân đội không còn duy trì sự mạnh mẽ và kỷ luật, không phải là đối thủ của người Nữ Chân dũng mãnh.
Các sử gia Trung Quốc coi năm 1618 dưới thời Vạn Lịch là giai đoạn nhà hậu kim của người Nữ Chân bắt đầu mở chiến dịch xâm lược Trung Hoa, đánh dấu sự sụp đổ của nhà Minh.
Năm 1619, 20 vạn quân Minh đối đầu với 6 vạn quân của Nỗ Nhĩ Cáp Xích với kết quả thất bại nặng nề. Quân Minh tổn thất tới 10 vạn người.Một năm sau, Vạn Lịch qua đời ở tuổi 58. Hậu duệ của hoàng đế sau này hầu hết đều bị người Nữ Chân tàn sát.
Theo 163.com, có thể nói rằng cuộc đời hoàng đế Vạn Lịch là những bi kịch nối tiếp nhau. Từ việc bị mẹ áp đặt, buộc phải ngoan ngoãn nghe lời thái sư Trương Cư Chính, cho đến khi nắm quyền lại chịu sự chèn ép của các đại thần trong triều.
Vạn Lịch từ nhỏ được dạy cách nghe lời, hình thành tính cách ôn hòa, không có thủ đoạn tàn nhẫn như các thế hệ tổ tiên để vượt qua những rào cản.
Kết quả là Vạn Lịch phản kháng bằng cách hơn 20 năm không thiết triều, không duyệt tấu chương, tạo nên tiếng xấu "hoàng đế lười biếng nhất lịch sử Trung Hoa" như ngày nay.
_____________________
Con đường tơ lụa nổi tiếng xuất hiện từ thời hoàng đế nào ở Trung Hoa và hoàng đế này đã làm gì để con đường tơ lụa tồn tại tới hơn 1.000 năm sau? Mời độc giả đón đọc bài kỳ 2 xuất bản sáng sớm 30/4/2024.