5 nhóm được rút BHXH 1 lần sau 1-7-2025

Kỳ họp thứ 7 Quốc hội khóa XV vào cuối tháng 6-2024 đã thông qua Luật BHXH (sửa đổi) với hàng loạt điều chỉnh, bổ sung có lợi cho người lao động, trong đó có quy định về BHXH 1 lần.

Điều kiện để rút BHXH 1 lần khắt khe hơn

Theo đó, người tham gia BHXH trước 1-7-2025 (khoàng 18 triệu người) sau 12 tháng không tham gia BHXH bắt buộc và tự nguyện, thời gian đóng BHXH chưa đủ 20 năm, có đề nghị vẫn được rút BHXH 1 lần.

Người dân đang làm thủ tục tại BHXH TP.HCM (Ảnh minh họa: NGUYỄN HIỀN)

Những người tham gia BHXH từ 1-7-2025 vẫn được quyền rút BHXH 1 lần nhưng thuộc 5 trường hợp sau: Người đủ tuổi hưởng lương hưu nhưng chưa đủ 15 năm đóng BHXH; ra nước ngoài định cư; người đang mắc một trong những bệnh ung thư, bại liệt, xơ gan mất bù, lao nặng, AIDS; người bị suy giảm khả năng lao động từ 81% trở lên; người khuyết tật đặc biệt nặng.

Có thể thấy so với trước kia thì Luật BHXH (sửa đổi) đã bổ sung 2 nhóm được rút BHXH 1 lần là người có mức suy giảm khả năng lao động từ 81% trở lên và người khuyết tật đặc biệt nặng.

Từ năm 2016-2023 cả nước có khoảng 6 triệu lượt người giải quyết hưởng BHXH 1 lần, tốc độ trung bình tăng khoảng 10,5%. Chỉ tính riêng 6 tháng đầu năm 2024 đã có hơn 686.000 người hưởng các chế độ BHXH 1 lần, tăng hơn 3% so với cùng kỳ. (Nguồn: Bảo hiểm xã hội Việt Nam)

Trường hợp người lao động đủ điều kiện rút BHXH 1 lần nhưng bảo lưu để hưởng lương hưu sẽ được hưởng trợ cấp hằng tháng sớm trước 75 tuổi, trong thời gian đó được hưởng BHYT do ngân sách nhà nước đóng. Ngoài ra, được tiếp cận các chính sách khác như tín dụng ưu đãi…

Trường hợp đủ tuổi nghỉ hưu nhưng thời gian đóng BHXH chưa đủ 15 năm để hưởng lương hưu và cũng chưa đủ điều kiện hưởng trợ cấp hưu trí xã hội, nếu không hưởng BHXH 1 lần, không bảo lưu mà có yêu cầu thì được hưởng trợ cấp hằng tháng từ chính khoản đóng của mình.

Mức trợ cấp hằng tháng thấp nhất bằng mức trợ cấp hưu trí xã hội. Thời gian hưởng, mức hưởng trợ cấp hằng tháng được xác định căn cứ vào thời gian đóng, căn cứ đóng BHXH của người lao động.

Ngoài ra, trong thời gian hưởng trợ cấp hằng tháng còn được hưởng BHYT do ngân sách đóng. Khi chết thân nhân được hưởng trợ cấp 1 lần cho những tháng chưa nhận và nếu đủ điều kiện sẽ được hưởng một lần trợ cấp mai táng.

Cách tính mức hưởng BHXH 1 lần

Theo Khoản 4, Điều 19, Thông tư 59/2015/TT-BLĐTBXH, công thức tính BHXH được quy định như sau:

Mức hưởng BHXH 1 lần= {(1.5 x thời gian tham gia BHXH trước năm 2014) + (2 x thời gian tham BHXH từ năm 2014)} x Mbqlt.

Trong đó, Mbqlt (mức bình quân tiền lương hằng tháng đóng BHXH) = (số tháng đóng BHXH x tiền lương tháng đóng BHXH x mức điều chỉnh hàng năm) / tổng số tháng đóng BHXH.

Hiện, mức hưởng và cách tính BHXH 1 lần vẫn tương tự như trên. Tuy nhiên, luật sửa đổi nêu rõ: Trường hợp thời gian đóng BHXH có cả trước và sau năm 2014 mà thời gian đóng trước năm 2014 có tháng lẻ thì những tháng lẻ đó được chuyển sang giai đoạn đóng BHXH từ năm 2014 trở đi.

Cạnh đó, nếu người lao động vừa đủ điều kiện hưởng lương hưu vừa đủ điều kiện rút BHXH 1 lần thì được quyền chọn hưởng lương hưu hoặc rút BHXH 1 lần.

Tuy nhiên, nếu rút BHXH 1 lần, người lao động sẽ mất một số quyền lợi lâu dài như không có lương hưu hằng tháng khi về già, không còn được hưởng quyền lợi BHYT mà phải tự chi trả toàn bộ chi phí khám chữa bệnh...

Quan trọng nhất, mức hưởng BHXH 1 lần thường thấp hơn lương hưu do mức này được tính toán dựa trên số tiền đã đóng BHXH cùng lãi cộng dồn. Nhưng do thời gian đóng BHXH thường ngắn hơn thời gian hưởng lương hưu nên mức hưởng BHXH 1 lần thường thấp hơn lương hưu.