Gửi bình luận
Theo sách “Văn hiến Kinh Bắc” thì bài “Văn sách thi Đình” của Vũ Kiệt được triều đình coi là kiệt tác nhằm trị quốc, an dân. Bài thi này cũng là chuẩn mực cho những đời sĩ tử sau này. Không những thế, vua Lê Thánh Tông đã tham khảo phép trị quốc này của Vũ Kiệt nhằm bổ sung cho Bộ luật Hồng Đức.
Tên tuổi Vũ Kiệt không chỉ được khắc trên bia đá ở Văn Miếu - Quốc Tử Giám, mà còn đi vào lịch sử khoa bảng nước nhà với tư cách là một trong những bậc nhân tài kiệt xuất.
Lịch sử cho thấy, thời kỳ vua Lê Thánh Tông là thời kỳ toàn thịnh của Đại Việt, đất nước phát triển rực rỡ về mọi phương diện kinh tế, văn hóa, xã hội, giáo dục và quân sự.
Bài văn đỗ Trạng của Vũ Kiệt là kiệt tác nói về sách lược để trị nước, chấn hưng giáo dục, đào tạo và sử dụng nhân tài. Quan điểm của Vũ Kiệt dù đã trải qua đến nay đã gần 550 năm nhưng vẫn còn nguyên giá trị.
Đặc biệt, giá trị về đạo đức học đường mà Vũ Kiệt đã nêu có thể thấy những thực tại ngày nay, khi tình trạng lo lót để chạy việc - chạy chức - chạy quyền. Hay việc “thương mại hóa” mỗi dịp lễ tết thầy cô, đã tạo ra những thói quen và tiền đề xấu cho xã hội nói chung và ngành Giáo dục nói riêng.
Giáo dục chấn hưng, đất nước thịnh trị
Triều Lê Sơ kéo dài 99 năm, trải qua 10 đời vua (1428 - 1527), đã gắn với tên tuổi những vị vua anh minh, thực thi những chính sách tiến bộ về giáo dục Nho học, làm cho đất nước phát triển, có nhiều thành tựu rực rỡ.
Nhà Lê mở mang việc giáo dục thi cử và xây dựng một chế độ đào tạo nho sĩ và quan lại rất chính quy. Ở kinh thành có Quốc Tử Giám hay Thái học viện; ở các vùng đồng bằng có các trường quốc lập và trường tư thục.
Chế độ thi cử nền nếp, quy củ hơn trước. Bên cạnh những con em quý tộc, quan lại còn cả con em bình dân đều được đi học và đi thi.
Triều đại Hậu Lê (Lê trung hưng) tồn tại 255 năm (1533 – 1788). Trong phạm vi kiểm soát từ Thanh Hóa đến Thuận Hóa, nhà Lê trung hưng một mặt chống lại nhà Mạc, mặt khác cố gắng gây dựng nền giáo dục ở vùng này và đã có những thành công nhất định: Trùng tu tôn tạo Quốc Tử Giám, trường công mở tới cấp phủ, trường tư tồn tại đến cấp xã, duy trì thi hương, 3 năm một lần thi hội. Tổ chức được 23 khoa thi đình, lấy đỗ 343 tiến sĩ.
Nhưng có thể thấy, suốt chiều dài lịch sử nhà Lê - thời kỳ Lê Thánh Tông nắm quyền, nhà nước Đại Việt phát triển rực rỡ ở mọi phương, mà kết quả là do việc chấn hưng giáo dục kịp thời.
Lê Thánh Tông đặc biệt chú trọng phát triển giáo dục, đào tạo nhân tài. Ông cho mở rộng xây mới nhiều nhà học, kho chứa sách; thường xuyên tổ chức thi cử lấy nhiều tiến sĩ và trạng nguyên; tích cực cải tổ giáo dục, ra những chính sách mới nhằm tránh gian lận thi cử.
Bởi vậy, các lĩnh vực khác như quân sự, kinh tế, hành chính, luật pháp, văn hóa đều phát triển với sự góp mặt của những danh sĩ được đào tạo bài bản trong môi trường giáo dục tiến bộ và lành mạnh.
Các thành tựu trong nước và ngoại giao của Lê Thánh Tông đã giúp Đại Việt trở thành quốc gia lớn mạnh trong khu vực, được các nước láng giềng kiêng nể. Thời kỳ này được dân gian cũng như các nhà viết sử gọi là Hồng Đức thịnh trị.
