Phương pháp kiểm tra đánh giá bắt buộc phải thay đổi theo để đánh giá đúng năng lực. Các đánh giá kiểu ghi nhớ, tái hiện cần giảm thiếu. Đánh giá năng lực vận dụng, phân tích, sáng tạo cần được quan tâm nhiều hơn. Chẳng hạn báo cáo tại lớp, trả lời vấn đáp, đánh giá quá trình cần được ưu tiên…
- TS nghĩ sao về việc phía nhà trường cần đổi mới để thích ứng và bắt nhịp với phát triển của khoa học công nghệ trong tương lai?
- Về phía đơn vị quản lý, đặc biệt là nhà trường cần có những hướng dẫn để định hướng quá trình đào tạo. Tạo ra hành lang pháp lý và các hướng dẫn để “con thuyền” đi đúng hướng.
Ví như, làm thế nào để hạn chế được gian lận thi cử/kiểm tra/đánh giá. Cần làm gì để phát triển các năng lực tư duy bậc cao? Khai thác các công cụ AI như thế nào cho hiệu quả?
Làm thế nào để hạn chế các điểm yếu của nó. Đơn giản như thuốc nổ, nó có thể dùng trong các công việc hữu ích, cũng có thể bị dùng để chế tạo bom trong chiến tranh. Vì vậy, chúng ta phải có hướng dẫn và hành lang pháp lý để điều chỉnh các cách ứng xử, khai thác và sử dụng.
- Theo TS, ChatGPT có thể phản tác dụng hay không?
- ChatGPT và các công cụ AI trong tương lai luôn có mặt trái và mặt phải. Ví dụ, trong giáo dục, nếu cách kiểm tra, đánh giá không thay đổi mà chỉ tập trung vào mảng ghi nhớ, tái hiện thì học trò có thể sử dụng các công cụ hỗ trợ để gian lận.
Các em sẽ không tập trung học tập, không rèn luyện tư duy bậc cao. Kết quả cuối cùng là không hơn cái máy, không thể tham gia thị trường lao động. Ví dụ như máy móc có thể làm tốt hơn những thứ học biết và có thể làm ví dụ cung cấp tri thức cho một mảng ứng dụng nào đó.
Một mặt trái khác là, ChatGPT không phải là công cụ biết tư duy mà là công cụ "tuân theo mệnh lệnh đã được thiết kế sẵn". Trong cuốn những ảo tưởng về AI (The AI Delusion) của Gary Smith năm 2018 đã nói khá rõ về vấn đề này.
Hiện ChatAPT tạo ra các nội dung không có thực hoặc sai với tỉ lệ khá cao. Do đó, đòi hỏi người sử dụng phải biết dùng các công cụ/nguồn dữ liệu khác để kiểm chứng.
Nếu phụ thuộc hoàn toàn vào AI thì các quyết định đưa ra sẽ rập khuôn, cứng nhắc và đầy rủi ro. Hãy xem nó là công cụ hỗ trợ, không phải là là công cụ đưa ra quyết định cuối cùng.
Xin cảm ơn TS!
"Việc đưa ra chính sách và các hướng dẫn càng sớm càng tốt. Con thuyền giáo dục muốn đi đúng hướng cần phải có hành lang pháp lý để điều chỉnh. Một số nơi cấm dùng ChatGPT cũng là một số giải pháp "câu giờ" để xây dựng và ban hành các chính sách phù hợp.
Trong lịch sử loài người, chúng ta không thể đảo ngược xu thế hay trốn tránh một phương tiện sản xuất mới, hiệu quả ra đời. Chỉ có cách thích ứng và làm chủ phương tiện sản xuất mà thôi" - TS Nguyễn Ngọc Tự.