“Tôi muốn nhắc đến để chúng ta cùng nhau thấy được có rất nhiều công việc lớn còn đang chờ phía trước” – Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn nói.
Kỳ vọng vào các nhà giáo, nhà khoa học
Bộ trưởng nhấn mạnh, cũng cần những phương diện tự chủ của giảng viên. Chúng ta cần hiểu, phát huy cho được điều này. Chúng ta cần tích cực tham gia xây dựng những quy tắc, nguyên tắc hoạt động nội bộ, những định hướng chiến lược của nhà trường, cũng như lựa chọn định hướng về chuyên môn, chương trình đào tạo, tuyển sinh và các chính sách khác.
Kỳ vọng vào các nhà giáo trong cơ sở giáo dục đại học, Bộ trưởng đồng thời đề nghị cần làm tốt một số việc trong thời gian tới: Thứ nhất, một trong vấn đề trọng tâm được dư luận xã hội quan tâm là tự chủ đại học.
Đối với các nhà giáo trong các cơ sở giáo dục, dù mức độ tự chủ khác nhau như thế nào thì chúng ta cũng cần tìm hiểu sâu thêm và thực hiện đầy đủ các quyền tự chủ đối với giảng viên.
Tự chủ không chỉ dừng ở hội đồng trường, ở hệ thống quản lý, mà phải xuống đến cấp khoa, cấp bộ môn, đến từng giảng viên, nhà khoa học. Đây là việc quan trọng để phát triển lực lượng các nhà khoa học và giải phóng sức sáng tạo, xây dựng môi trường thuận lợi cho các nhà giáo phát huy.
Trước câu hỏi, ai là người đứng đầu các trường đại học? Bộ trưởng trao đổi, hiện Bộ Nội vụ cũng chưa có văn bản chính thức để trả lời việc này. Tuy nhiên, tại Hội nghị tự chủ đại học được tổ chức năm trước, vấn đề này đã được giải thích rõ.
Nếu nói về một cá nhân chịu trách nhiệm trước pháp luật, cá nhân đấy không ai khác là Hiệu trưởng, đúng với tên gọi của nó. Hiệu trưởng chịu trách nhiệm trước pháp luật, phụ trách về tài khoản, con dấu. Khi cần gọi đến một trường học để làm việc, người ta sẽ gọi Hiệu trưởng, đó là điều đương nhiên.
Chia sẻ về vấn đề Hội đồng trường, Bộ trưởng trao đổi, Hội đồng trường là tổ chức quyền lực cao nhất, quyết định việc chọn Hiệu trưởng. Chủ tịch là một thành viên điều hành Hội đồng. Quyền lực của Hội đồng trường là quyền lực tập thể và Chủ tịch là 1 phiếu trong cơ chế tập thể đó.
Hội đồng trường và Ban giám hiệu cần phải đúng vai, mỗi người có một chức năng, nhiệm vụ. Các Hội đồng giải quyết công việc bằng các nghị quyết của tập thể, hoạt động định kỳ, xử lý công việc do ban giám hiệu trình, vai trò tương tự như hội đồng nhân dân hoặc UBND các cấp. Nếu làm điều đó một cách rạch ròi thì người nào việc đó.
![]() |
Cần quan tâm, chăm lo, bồi dưỡng, phát triển nhân tài. |
Thứ hai, khi khoa học kỹ thuật và công nghệ phát triển và đổi mới nhanh như vũ bão, thì các nhà khoa học của chúng ta đã giỏi rồi, cần giỏi hơn nữa, bởi vì sự giỏi không có giới hạn.
Phát triển khoa học công nghệ, đặc biệt là các khoa học cơ bản, khoa học công nghệ mũi nhọn, chúng ta mới có thể có những cải thiện thực sự về chất lượng giáo dục.
Mong rằng, đây là sự phấn đấu, ý chí của cá nhân nhưng cũng cần chính sách của các cơ sở giáo dục và đào tạo. Một trong các quyền tự chủ là phát triển đội ngũ, dành những gì tốt nhất để phát triển đội ngũ chuyên gia.
Trên thế giới, khi người ta kể niềm tự hào của trường mình, họ không nói có bao nhiêu phòng học, không kể có bao nhiêu m2 đất, bao nhiêu gốc cây… mà người ta kể tên những chuyên gia hàng đầu mà thế giới biết tiếng. Hoặc họ kể trường tôi có những giải thưởng nổi tiếng nào... và kể về sinh viên của họ.
"Muốn có các sinh viên xuất sắc, thì không thể không có các thầy xuất sắc. Cho nên câu chuyện đặt ra là, cần có thêm những thầy giỏi đầu ngành để dẫn dắt, đất nước cần thêm những người như vậy", Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn nhấn mạnh.
Bên cạnh những công bố quốc tế, chúng ta cần cả những công trình giải quyết được các vấn đề nóng của đất nước, những công bố có thể ứng dụng để giải quyết các vấn đề thực tiễn. Đó trách nhiệm xã hội của chúng ta, là bản chất của trí thức. Trí thức thì chỉ có một, không có trí thức công và tri thức tư. Trách nhiệm xã hội của người trí thức cũng không có công có tư.
Các nhà giáo, nhà khoa học cần phát huy hơn nữa trách nhiệm đối với ngành Giáo dục. Đồng thời, cần phải làm tốt công tác truyền thông, tự truyền thông và có ứng xử phù hợp trên mạng xã hội, để phù hợp với nghề nghiệp. Đây vừa là mẫu mực của nhà giáo, vừa là nhà khoa học.
Bộ trưởng nhìn nhận, thời gian tới, có nhiều việc phải làm, mong muốn làm. Tuy nhiên, có những việc sẽ làm sớm, có những việc cần thời gian; trong đó cần phải sớm tháo gỡ các khó khăn để mở đường cho tự chủ đại học phát triển mạnh mẽ, mà trước mắt sửa Nghị định 99 và sớm điều chỉnh Luật số 34.
Ngoài ra, cần triển khai những chính sách đặc thù để phát triển khoa học cơ bản, lĩnh vực sư phạm và các lĩnh vực mũi nhọn. Mặt khác, cần thêm những chính sách để phát hiện, bồi dưỡng nhân tài, phát triển đội ngũ trí thức; đặc biệt là các nhà khoa học hàng đầu.
![]() |
Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn phát biểu kết luận buổi gặp gỡ chiều 15/8. |
Bộ trưởng gửi thông điệp, chúng ta phải kiên định với con đường, mục tiêu đổi mới và định hướng chiến lược. Cần kiên trì trên phương diện thuyết phục, vận động sự cảm thông, chia sẻ từ xã hội và đồng hành của xã hội, sự quan tâm của Đảng, Quốc hội, Chính Phủ.
Chúng ta cần giải thích, thuyết phục, cần kiên quyết chống tiêu cực, bệnh hình thức, thành tích và chống tinh thần phản nhân văn, phản tự do trong phát triển các cơ sở giáo dục đại học.
Chúng ta kiên quyết với mục tiêu chất lượng, phát triển con người, phát triển khoa học công nghệ. Chúng ta cũng cần kiên trinh với nghề dạy học, vinh quang của nghề nghiệp.
Cần vượt qua mọi khó khăn để thi đua dạy tốt, học tốt. Dù trong bất kỳ hoàn cảnh nào, cũng cần ghi nhớ mấy chữ: kiên định, kiên trì, kiên quyết, kiên trinh. Chữ kiên có nghĩa là sự bền vững.
Nhân dịp này, Bộ trưởng gửi lời cảm ơn gửi đến toàn thể các nhà giáo, nhà khoa học, các đồng nghiệp khối giáo dục đại học vì những đóng góp to lớn trong suốt thời gian qua để phát triển các cơ sở giáo dục đại học. Nhiều trường đại học đã có tên trên bản đồ các trường đại học hàng đầu thế giới. Công lao trước hết và đầu tiên của các nhà giáo, các nhà khoa học. Bộ trưởng cũng gửi lời cảm ơn đến các chuyên gia, nhà khoa học - lực lượng giúp cho Bộ GD&ĐT trong việc làm chính sách, xây dựng các vấn đề chiến lược mang tầm quốc gia.