(GDTĐ) - Tệ nạn xã hội có thể được hiểu là hiện tượng xã hội tiêu cực. Biểu hiện thông qua những hành vi trái pháp luật, vi phạm đạo đức xã hội thậm chí là vi phạm pháp luật gây ảnh hưởng xấu đến cá nhân, gia đình và xã hội.
Nguyên nhân và tình trạng tệ nạn xã hội
Tệ nạn xã hội ngày càng có diễn biến phức tạp và có xu hướng bùng phát trong lứa tuổi thanh thiếu niên. Những tệ nạn xã hội như ma túy, cờ bạc, lô đề, cá độ bóng đá, game online... đã len lỏi vào đời sống của một số bộ phận không nhỏ thanh, thiếu niên, mặt trái của tệ nạn xã hội cùng với sự buông lỏng quản lý, thờ ơ của một số bậc cha mẹ khiến không ít thanh, thiếu niên trượt dài trên bước đường sai lầm. Những hành vi vi phạm đã gây ra những ảnh hưởng nghiêm trọng đối với xã hội.
Đặc biệt, vấn đề tệ nạn xã hội gắn với tội phạm trong giới trẻ đang diễn biến phức tạp, khiến dư luận xã hội lo ngại, như bạo lực học đường, trộm cắp cướp giật, hành xử mang tính chất côn đồ giang hồ. Trong đó vấn đề nhức nhối nhất hiện nay chính là việc thanh thiếu niên dính vào tệ nạn ma túy, dẫn tới nhiều hệ lụy khôn lường. Bởi dễ dàng tiếp cận với ma túy, đã khiến không ít thanh thiếu niên sa ngã vào con đường tội lỗi, đánh mất tương lai.
Hàng loạt các vụ việc vi phạm pháp luật, kể cả vụ nghiêm trọng của giới trẻ đều có liên quan tới sử dụng ma túy, chính những ảo giác mang lại trong quá trình sử dụng ma túy khiến thanh thiếu niên dễ đi vào con đường phạm pháp, tự gây nên nguy hiểm cho bản thân và cộng đồng.
Hiện nay đời sống kinh tế phát triển điều kiện của học sinh sinh viên không còn khó khăn thiếu thốn như trước, điều này càng khiến họ dễ tham gia vào các cuộc vui, từ đó mắc phải các tệ nạn xã hội lúc nào không hay. Tệ nạn xã hội không chỉ khiến các bạn trẻ rơi vào lối sống buông thả, trẻ mắc tệ nạn xã hội dưới hình thức cờ bạc lô đề cá độ game online khiến cho một số bạn trẻ rơi vào cảnh túng quẫn, dẫn tới những hành vi vi phạm pháp luật như trộm cướp thậm chí vướng phải vòng lao lý một cách nghiêm trọng khó có cơ hội làm lại cuộc đời.
Cùng với đó, một thực tế xã hội đã và đang xảy ra trong giới trẻ hiện nay khiến dư luận không khỏi lo ngại đó là tình trạng một bộ phận giới trẻ đang rơi vào sex ngoài luồng. Cụ thể là tình trạng bị bóc lột tình dục, từ đó sa ngã vào con đường mua bán dâm trong giới trẻ, kể cả các bạn trẻ đang là sinh viên, tình trạng này có xu hướng gia tăng và diễn biến phức tạp, khó kiểm soát.
Với nhiều lý do khác nhau, khi các bạn trẻ sa ngã vào tệ nạn mại dâm, cả nam lẫn nữ đều sẽ trượt dài trên những ham muốn, nhu cầu tầm thường khiến sự nghiệp, tương lai bị vùi lấp. Một số bạn thay vì tập trung học tập, rèn luyện chuẩn bị hành trang cho tương lai lại lún sâu vào các cuộc ăn chơi thâu đêm suốt sáng tàn phá sức khỏe, tinh thần.
Đa số các bạn trẻ sa ngã bởi tệ nạn xã hội đều do thiếu sự quan tâm của cha mẹ, trong đó lý do chủ yếu là ở bản thân trẻ, ở gia đình và cộng đồng thiếu nhận thức về sự nguy hiểm của các tệ nạn xã hội, cách phòng chống tệ nạn xã hội, các kiến thức, kỹ năng ứng phó với tệ nạn xã hội....
Các biện pháp phòng chống tệ nạn xã hội
Trước những hậu quả nặng nề của tệ nạn xã hội, gia đình nhà trường và cơ quan chức năng cần phải có biện pháp phòng chống kịp thời. Phòng chống tệ nạn xã hội sẽ giúp chặn đứng không để tệ nạn lan rộng đồng thời từng bước xóa bỏ tệ nạn xã hội và xây dựng môi trường sống lành mạnh để các em có thể phát triển một cách thuận lợi
Tệ nạn xã hội ở tuổi thanh, thiếu niên bắt nguồn từ cách giáo dục và quản lý, chính vì vậy để phòng chống hiệu quả, cần có sự phối hợp giữa gia đình cơ sở giáo dục và xã hội
Về phía gia đình
Có thể nói vai trò của gia đình là quan trọng nhất trong công tác ngăn chặn tệ nạn xã hội ở tuổi học đường. Trẻ em được gia đình giáo dục đúng cách sẽ có ý thức tự bảo vệ bản thân và chủ động thông báo với nhà trường khi phát hiện tệ nạn. Nhận thức đúng đắn chính là chìa khóa để trẻ vững vàng trong suốt chặng đường đến trường và có thể vượt qua mọi cạm bẫy khi ra ngoài xã hội.
Gia đình cần nâng cao ý thức cho con cái để trẻ tự biết cách bảo vệ chính mình. Giáo dục trẻ về hậu quả của tệ nạn xã hội cờ bạc, gian lận, mạnh dâm, ma túy nghiện game, dạy trẻ về cách bảo vệ bản thân ngay từ khi còn nhỏ. Khi trẻ chuẩn bị bước vào tuổi dậy thì cần giáo dục giới tính và đề cập đến hậu quả của quan hệ tình dục sớm.
Tuy nhiên, nên tránh tình trạng cấm đoán quá mức vì với tâm lý nhạy cảm của tuổi nổi loạn, càng cấm trẻ dễ càng chống đối.
Rèn luyện cho trẻ tính cách mạnh mẽ, dũng cảm, đồng thời nuôi dưỡng trong mỗi đứa trẻ tình yêu thương, sự chia sẻ, đồng cảm với tất cả mọi người.
Gia đình nên giáo dục con cái nghiêm khắc nhưng cũng cần sự mềm mỏng và linh hoạt để con luôn chia sẻ với bố mẹ khi gặp khó khăn. ngoài ra, gia đình cũng nên dành thời gian trò chuyện và giải đáp những thắc mắc của con. Tránh kỳ vọng mà tạo áp lực quá lớn cho trẻ, hãy để con được học tập đúng khả năng của mình, đồng thời nên khuyến khích con phát triển năng khiếu và học thêm các lớp kỹ năng sống để dạn dĩ, mạnh mẽ hơn.
Khi bắt đầu sử dụng internet gia đình cần quản lý giám sát để đảm bảo trẻ chơi game, đọc sách báo và phim ảnh phù hợp với lứa tuổi. Ngoài ra, cần quy định cụ thể thời gian sử dụng máy tính để tránh tình trạng bị nghiện game online.
Cần phối hợp chặt chẽ với nhà trường để kịp thời phát hiện những dấu hiệu bất thường của con cái
Từ khoảng 10 tuổi trở lên, trẻ sẽ bước vào giai đoạn dậy thì với nhiều thay đổi về tâm sinh lý. Do đó bố mẹ không nên giữ cách giáo dục cũ. Sự linh hoạt trong cách giáo dục sẽ giúp bố mẹ và con cái luôn gần gũi thấu hiểu. Ngoài ra, cần học cách tôn trọng con, tránh áp đặt và kiểm soát vô lý.
Nếu trẻ có hành vi biểu hiện bất thường về mạch suy nghĩ, hành vi, cảm xúc, lời nói, cha mẹ có thể kết nối với chuyên gia tâm lý ở trường hoặc các chuyên gia tâm lý trị liệu tại các trung tâm uy tín để hiểu rõ vấn đề của con và có giải pháp phù hợp kịp thời.
Vai trò của nhà trường và xã hội
Ngoài các biện pháp từ gia đình, nhà trường và cơ quan chức năng cũng cần thể hiện vai trò trong công tác ngăn chặn tệ nạn xã hội trong học đường. Sự phối hợp chặt chẽ từ gia đình, nhà trường và xã hội sẽ giúp chặn đứng các tệ nạn xã hội, giúp các em học sinh có thể phát triển lành mạnh cả về thể chất lẫn tinh thần.