Gửi bình luận
Ngoài yếu tố thị trường lao động và đặc điểm ngành học, quan niệm và sự hiểu biết chưa đầy đủ, đúng đắn của người học nói riêng, xã hội nói chung về vai trò của khoa học, kỹ thuật và công nghệ, đặc điểm và cơ hội phát triển nghề nghiệp của các lĩnh vực STEM trong tương lai cũng là nguyên nhân dẫn tới một số lĩnh vực STEM thiếu sức thu hút người học, nhất là bậc sau đại học.
Bên cạnh đó, đào tạo ngành STEM nói chung và trình độ sau đại học nói riêng thường yêu cầu chi phí lớn. Nếu không có hỗ trợ hoặc đặt hàng, giao nhiệm vụ từ Nhà nước, doanh nghiệp sẽ khó có thể bù đắp chi phí đào tạo từ nguồn học phí của người học. Đặc biệt, đào tạo ở trình độ tiến sĩ phải gắn với nghiên cứu. Các trường đại học thường thực hiện chính sách miễn giảm học phí và hỗ trợ thêm cho nghiên cứu sinh từ nguồn thu hoạt động khoa học - công nghệ mới có khả năng cạnh tranh, tuyển chọn được nghiên cứu sinh năng lực.
Trong khi đó, ngân sách Nhà nước cấp chi thường xuyên cho cơ sở giáo dục đại học bị cắt giảm theo lộ trình, nguồn kinh phí khoa học - công nghệ từ Nhà nước cũng không tăng. Do vậy, chỉ số ít cơ sở đào tạo lớn có uy tín, tiềm lực tài chính, năng lực nghiên cứu mạnh mới có khả năng thu hút học viên sau đại học, nhất là nghiên cứu sinh các ngành STEM.
Bên cạnh đó, cơ chế hợp tác, liên kết giữa cơ sở giáo dục đại học với doanh nghiệp công nghệ cao chưa có sự gắn kết đào tạo, nghiên cứu, chuyển giao công nghệ, thương mại hóa sản phẩm.
Chính sách thu hút người học, người dạy, cơ sở giáo dục đại học tham gia đào tạo nhân lực phục vụ phát triển công nghệ cao còn hạn chế. Đối với người học, chưa có chính sách ưu tiên đầu tư ngân sách cấp, bù học phí, cho vay ưu đãi cho sinh viên theo học chương trình đào tạo nhân lực công nghệ cao.
Nhà nước chưa có chính sách chi trả học bổng cho người học xuất sắc theo học chương trình đào tạo phục vụ phát triển công nghệ cao. Đối với học viên cao học, nghiên cứu sinh, chưa có chính sách hấp dẫn, thu hút đối tượng này tham gia đề tài nghiên cứu khoa học phát triển ngành công nghệ cao…
 |
| Giờ học trên giảng đường của sinh viên Trường Đại học Trưng Vương. Ảnh: NTCC |
- Vậy cần những giải pháp gì đáp ứng yêu cầu đào tạo nguồn nhân lực công nghệ cao, theo bà?
- Cần nhóm giải pháp tích hợp, đảm bảo tính đồng bộ, liên kết, làm cơ sở thống nhất trong thực hiện các đề án phát triển nguồn nhân lực chất lượng phục vụ phát triển công nghệ cao do các bộ, ngành, tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương triển khai.
Trong đó tập trung vào các giải pháp: Hỗ trợ tài chính cho người học; xây dựng cơ chế đặt hàng, giao nhiệm vụ đào tạo; thu hút doanh nghiệp tham gia đào tạo nguồn nhân lực công nghệ cao; hỗ trợ việc làm cho người học sau khi tốt nghiệp; nâng cao năng lực giảng dạy, nghiên cứu và cơ chế đãi ngộ cho đội ngũ giảng viên, nhà khoa học.
Cần kế thừa kinh nghiệm và những bài học thành công trong lĩnh vực này. Phát huy tối đa lợi thế đào tạo nguồn nhân lực ở cơ sở giáo dục đại học; gắn kết đào tạo với nghiên cứu, phát triển, sản xuất sản phẩm công nghệ cao tại doanh nghiệp trong và ngoài nước, đặc biệt các chương trình đào tạo sau đại học.
Đầu tư trọng tâm, trọng điểm phục vụ phát triển công nghệ cao; tạo cơ chế, chính sách thu hút nguồn lực của các bên liên quan cho đào tạo ngành, lĩnh vực phục vụ phát triển công nghệ cao. Thúc đẩy tập đoàn, doanh nghiệp có tiềm lực kinh tế đầu tư, hợp tác với cơ sở giáo dục đại học để phát triển một số ngành đào tạo, ưu tiên đào tạo nhân lực công nghệ cao đạt trình độ ngang tầm thế giới.
Các ngành, lĩnh vực, địa phương đã và đang xây dựng chương trình, đề án liên quan đến phát triển nguồn nhân lực công nghệ cao. Phần lớn đề án này có giải pháp đào tạo nguồn nhân lực nhưng thiếu chính sách chung để thu hút người học vào học, cơ sở giáo dục đại học và doanh nghiệp tham gia thúc đẩy đào tạo nhân lực phục vụ phát triển công nghệ cao.
Do đó, đào tạo nhân lực chất lượng cao phục vụ phát triển công nghệ cao cần gắn với ngành, lĩnh vực ứng dụng, phù hợp chiến lược phát triển của Nhà nước, bộ, ngành, tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương. Đồng thời, cần đảm bảo tính thống nhất, đồng bộ, hiệu quả trong vai trò điều tiết vĩ mô của Nhà nước cho toàn hệ thống thông qua xây dựng các chuẩn mực đào tạo, chính sách hỗ trợ; thúc đẩy người học, các bên liên quan tham gia đào tạo nguồn nhân lực công nghệ cao thuộc lĩnh vực, ngành nghề phục vụ phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.
- Trân trọng cảm ơn bà!
Thực hiện nhiệm vụ được Chính phủ giao về nghiên cứu, xây dựng Đề án phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao phục vụ phát triển công nghệ cao trong các lĩnh vực: Khoa học, công nghệ thông tin, chuyển đổi số, công nghệ sinh học..., Bộ GD&ĐT đã chủ trì, phối hợp với cơ quan, đơn vị liên quan chuẩn bị dự thảo đề án trình Thủ tướng Chính phủ trong quý II năm 2024. - Vụ trưởng Nguyễn Thu Thủy
