Gửi bình luận
“Việc biết đọc và viết sớm không liên quan nhiều đến kỹ năng đọc hiểu”, Giáo sư Alice Bradbury (Mỹ) gợi ý. Theo bà, giáo dục nên xem xét lại về cách dạy đọc, viết. Thay vì máy móc ép trẻ học thuộc lòng mặt chữ, chúng ta nên để trẻ từ từ tiếp xúc và làm quen với từ vựng thông qua ngữ cảnh, câu chuyện, bài thơ, bài hát…
Đề xuất của Bradbury được nhiều người quan tâm. Một vài quan sát gần đây đã chỉ ra, những gì trẻ “học gạo” được từ mầm non sẽ sớm “bốc hơi”. Nó cũng giống như đọc thuộc lòng, chỉ giúp ghi nhớ trong lúc nhát, sau đó sẽ biến mất.
“Đối với đọc hiểu, chẳng có thủ thuật nào cả”, nhà nghiên cứu giáo dục Sebastian Suggate (Đức) cho biết. Ngay với người lớn, chuyện hiểu nghĩa của từ cũng phụ thuộc vào nhận thức và hiểu biết của họ về thế giới. Biết đọc sớm không đồng nghĩa với hiểu nghĩa của từ sớm. Nó có thể mang lại lợi thế trong “kiểm tra chính tả”, nhưng không can hệ đến hiểu nội dung.
So sánh trình độ đọc hiểu ở học sinh tuổi 15 học chữ sớm và muộn hơn, Suggate nhận ra không có sự khác biệt. Bà kết luận, học đọc sớm là không cần thiết. Ngoài việc không (hoặc quá ít) tác dụng cho đọc hiểu, nó còn khiến trẻ căng thẳng, tự ti. Trên tất cả, nhiệm vụ của giáo dục tiểu học là “dạy đọc, viết”. Trẻ không nhất thiết phải biết đọc trước khi vào lớp 1, vì chúng còn có cả 3 - 5 năm để tiếp xúc và thành thạo ngôn từ.
Muộn không hề tệ
Tìm hiểu các nền giáo dục thế giới, Melissa nhận ra kết luận của Suggate rất đáng lưu tâm. Tại quốc gia được đánh giá “hệ thống giáo dục tốt nhất toàn cầu” – Phần Lan, trẻ chỉ bắt đầu học đọc khi đã lên 7 tuổi, chậm hơn trẻ ở Anh và Mỹ đến 3 năm. Thế nhưng, khi kiểm tra trình độ đọc hiểu ở tuổi 15, thành tích của học sinh Phần Lan lại nhỉnh hơn học sinh Anh, Mỹ.
Ở các quốc gia cho trẻ học đọc năm 6 tuổi như Đức, Iran, Nhật Bản, trình độ đọc hiểu của các em khi ở tuổi 15 cũng không thua kém bất cứ nền giáo dục nào.
Thực tế chỉ ra, trẻ học hỏi hiệu quả hơn khi các em tự phát sinh và chạy theo hiếu kỳ. Càng hiểu biết về xung quanh, các bé càng tiếp cận nhanh hơn với đọc hiểu. Học đọc muộn hóa ra lại khá lợi ích. Năm 2006, Mỹ từng so sánh trình độ đọc hiểu giữa trẻ học đọc sớm và muộn hơn. Họ phát hiện, trẻ học đọc muộn không chỉ bắt kịp trình độ nhanh, mà còn vượt qua trẻ học đọc sớm.
Trước khi lên 7 tuổi, trẻ em Phần Lan không cần phải học bất cứ thứ gì. Các trường mầm non ở đây đều tràn ngập sân chơi, trò chơi. Giáo viên mầm non Hà Lan có duy nhất nhiệm vụ trông và hướng dẫn học sinh chơi. Năm 2009, Đại học Cambridge (Anh) đề xuất nên học hỏi Hà Lan và đẩy độ tuổi học chữ của trẻ lên 6 tuổi, nhằm “cho trẻ có thời gian phát triển tự nhiên ngôn ngữ và các kỹ năng học tập thiết yếu trước”. Tuy nhiên, không chỉ Anh mà hầu hết các quốc gia cho trẻ học đọc sớm vẫn chưa cách nào chấm dứt nỗi nóng vội của phụ huynh.
