Chọn sai ngành học giống như "bắt cá leo cây, bắt khỉ lội nước"

“Bắt cá leo cây, bắt khỉ lội nước”

Chiều 27/9, tại hội thảo chia sẻ kinh nghiệm du học, với sự tham gia của gần 30 đại học danh tiếng thế giới, bà Lê Diệu Linh, Phó giám đốc một tổ chức giáo dục cho biết, các em cần có lựa chọn ngành nghề phù hợp, không đua theo ngành "hot".

Dẫn báo cáo của Open Doors 2023 (báo cáo thường niên do Viện Giáo dục Quốc tế (IIE) phối hợp với Bộ Ngoại giao Mỹ công bố), bà Diệu Linh cho hay, do có sự tương đồng về thị trường lao động toàn cầu nên kinh doanh và kỹ sư đang là hai ngành được lựa chọn nhiều nhất khi du học sinh đến Anh, Mỹ, Canada, Úc.

Trong khi đó, tại mỗi quốc gia, du học sinh có lựa chọn ngành riêng biệt hơn. Chẳng hạn tại Anh, ngành được lựa chọn nhiều nhất là luật; ngành sức khỏe tại Canada, nông nghiệp ở Úc và ngành kỹ sư - khoa học máy tính ở Mỹ.

Những lựa chọn này phụ thuộc chính sách ưu tiên tuyển dụng sinh viên quốc tế ở mỗi quốc gia và nhu cầu nhân sự đặc thù của mỗi khu vực.

Cũng theo bà Diệu Linh, khi chọn ngành học, các em không nên chỉ hướng về ngành nào "hot" nhất bây giờ, mà hãy nghĩ cho 20 năm tới bởi ngành "hot" bây giờ có thể thoái trào. “Ngành học phải tập trung vào các kỹ năng sống còn”, bà Linh nói.

Chia sẻ với phụ huynh, học sinh trước đó, ông Dương Văn Linh, Giám đốc điều hành Career Pass Institute tại Mỹ cho rằng, với thời đại AI phát triển, ngành nghề cũng sẽ có sự thay đổi.

Cách đây 10 năm, ngành tài chính rất thu hút nhưng hiện nay công nghệ đang chiếm ưu thế. Trong 5-10 năm tới xu hướng ngành nghề sẽ thế nào, học sinh, phụ huynh cần có sự tìm hiểu kỹ càng.

"Nếu phụ huynh chọn sai ngành cho con, như bắt cá leo cây, leo không tốt lại phải quay lại. Ví dụ, khoa học máy tính đang hot nhưng các ngành nghề khác vẫn có việc, không nên bắt con làm việc quá khả năng.

Nếu con có thế mạnh xã hội nhưng ép học kinh tế sẽ không khác nào bắt cá leo cây, bắt khỉ lội nước, không có hiệu quả", chuyên gia này dí dỏm chia sẻ.

Làm thêm có thể bị trục xuất

Cũng theo bà Diệu Linh, ngoài việc lựa chọn ngành nghề, chọn trường có tài chính phù hợp cũng rất quan trọng.

Theo chuyên gia này, tùy thuộc khu vực và từng trường nhưng có thể hình dung chi phí du học cao nhất hiện nay khoảng 2,5 tỷ đồng/năm cho các trường tư top đầu, chẳng hạn như Đại học Harvard hay Johns Hopkins (Mỹ).

Ở mức chi phí trung bình, các trường có thứ hạng tốt ở Úc hoặc Anh, Canada, du học sinh vẫn mất khoảng 1-1,2 tỷ đồng/năm, cho toàn bộ chi phí học tập và ăn ở.

Mặc dù vậy, theo bà Diệu Linh, vẫn có những trường đại học chi phí khoảng 600-700 triệu đồng/năm nhưng những trường này, thứ hạng không được tốt.

“Cho dù có học bổng, chi phí du học vẫn là gánh nặng nếu các gia đình không mạnh về kinh tế. Chẳng hạn tại Mỹ, ở cả lĩnh vực trường công và tư, nếu em nào có học bổng 100%, các em vẫn phải mất khoảng vài trăm triệu đồng cho các chi phí lặt vặt khác ngoài học phí và ăn ở”, bà Linh cho biết.

Bà Harriet Pham, đại diện đến từ Trường đại học Toronto (Canada) cho hay, du học sinh sẽ mất khoảng 1,5 tỷ đồng/năm cho việc học ở trường này. Đây là mức chi phí tương đối cao đối với du học sinh nếu không giành được học bổng.

Bà Vivian Vo, đại diện đến từ Trường UC Riverside, thuộc tiểu bang California, Mỹ cũng chia sẻ, trung bình du học sinh mất khoảng 2 tỷ đồng/năm cho toàn bộ chi phí ăn ở và học tập tại đây. Trong khi đó, để đạt học bổng, các em phải đáp ứng nhiều yêu cầu hà khắc.

Trả lời phóng viên Dân trí về việc, không phải gia đình nào cũng dư dả để trang trải học tập du học cho con em. Nếu du học sinh làm thêm để bù trang trải chi phí học tập, có được không?

Bà Diệu Linh cho hay, việc học xong 4 năm đại học, ra trường và làm việc ngay chỉ diễn ra với những em theo học các ngành kỹ sư, tài chính, kinh doanh. Với những ngành Y hay luật, có thể phải du học 6-8 năm.

Do vậy, các em cần cố gắng xin học bổng tối đa trong 4 năm đầu, những năm sau khi học cao học phần hỗ trợ tài chính sẽ ít đi.

“Trong bối cảnh các nước đang tạo những rào cản với du học sinh trong thời gian qua, du học sinh nên tính toán kỹ tài chính trong 4 năm.

Nếu tính sẽ làm thêm để bù vào chi phí học tập sẽ rất khó định lượng được khả năng tài chính.

Mặc dù các nước rất cần những lao động như du học sinh nhưng khi làm thêm không liên quan tới ngành học, các em sẽ dễ bị liệt vào diện làm chui và trục xuất về nước", bà Linh nói.