Công dân số từ ghế nhà trường

Mục tiêu là trang bị kỹ năng số, năng lực ứng dụng trí tuệ nhân tạo và tư duy sáng tạo, giúp học sinh từng bước hội nhập và thích ứng với kỷ nguyên công nghiệp 4.0.

Không làm xáo trộn môn học

Trước thềm năm học 2025 - 2026, Trường THCS Vĩnh Hưng (Hà Nội) tổ chức Ngày hội STEM - AI - Robotics, nơi giáo viên và học sinh trải nghiệm nhiều công nghệ hiện đại: Lập trình robot trí tuệ nhân tạo (AI) vượt chướng ngại vật, lắp ráp mô hình STEM Kits, khám phá thế giới thực tế ảo và tham gia các thử thách sáng tạo.

Bà Trương Thị Mai Hương - Hiệu trưởng nhà trường cho biết, theo hướng dẫn dạy học 2 buổi/ngày của Bộ GD&ĐT, buổi 1 thực hiện Chương trình giáo dục phổ thông chính khóa, buổi 2 dành cho các hoạt động bổ trợ như giáo dục nghệ thuật, thể chất, STEM/STEAM, AI… Đây là định hướng phát triển toàn diện, phù hợp với tâm sinh lý học sinh từng cấp học. Vì vậy, Ngày hội STEM - AI - Robotics nằm trong khuôn khổ tổ chức buổi thứ hai.

Trường THCS Vĩnh Hưng đang xây dựng kế hoạch dài hạn, bồi dưỡng đội ngũ giáo viên và hợp tác với các đơn vị chuyên môn uy tín để triển khai chương trình AI, Robotics cùng các hoạt động trải nghiệm STEM. “Đây cũng là bước thực hiện chỉ đạo của Đảng ủy, HĐND và UBND phường Vĩnh Hưng về phát triển giáo dục toàn diện, xây dựng môi trường học tập hiện đại, sáng tạo tại địa phương”, bà Hương nhấn mạnh.

Theo bà Quán Thị Vân Anh - Phó Chủ tịch UBND phường Vĩnh Hưng, việc đưa STEM - AI - Robotics vào trường học là hướng đi đúng đắn, giúp học sinh sớm tiếp cận khoa học - công nghệ tiên tiến, chuẩn bị nền tảng vững chắc để thích ứng với những biến đổi nhanh của kỷ nguyên công nghiệp 4.0.

Đủ căn cứ pháp lý

PGS.TS Tưởng Duy Hải - Trường Đại học Sư phạm Hà Nội, viện dẫn: Bộ GD&ĐT đã ban hành Khung năng lực số và hướng dẫn các cơ sở giáo dục phát triển năng lực số cho người học, trong đó có miền năng lực số 6: Phát triển năng lực ứng dụng trí tuệ nhân tạo cho học sinh. Học sinh từ lớp 1 đến lớp 12 được định mức phát triển rõ ràng về khả năng ứng dụng AI trong học tập và đời sống hàng ngày.

Đây là bước đột phá trong đổi mới liên tục của hệ thống giáo dục, giúp học sinh hiểu biết sâu sắc, có năng lực ứng dụng công nghệ số trong học tập và làm việc. Đồng thời, học sinh đi tắt, đón đầu sự phát triển của AI trong giáo dục, cuộc sống và hướng nghiệp.

Thực hiện Nghị quyết 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia, cùng Quyết định 131/QĐ-TTg ngày 25/1/2022 phê duyệt Đề án “Tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin và chuyển đổi số trong giáo dục và đào tạo giai đoạn 2022 - 2025, định hướng đến năm 2030”, Bộ GD&ĐT triển khai Khung năng lực số và giáo dục kỹ năng số theo Thông tư 02/2025/TT-BGDĐT.

Ông Thái Văn Tài - Vụ trưởng Vụ Giáo dục Phổ thông cho biết, thời gian qua Vụ đã đưa các nội dung thích hợp vào chương trình học theo hướng tích hợp hoặc tăng cường, không làm xáo trộn môn học và đủ căn cứ pháp lý để các nhà trường dễ dàng triển khai.

Vụ Giáo dục Phổ thông đã phân tích Chương trình giáo dục phổ thông môn Tin học và các môn học khác để xác định mức độ, yêu cầu cần đạt về năng lực số theo Khung năng lực số, xây dựng bảng mô tả chi tiết năng lực số từng cấp học từ tiểu học đến THPT, đảm bảo mục tiêu Chương trình giáo dục phổ thông 2018, phù hợp thông lệ quốc tế và thực tiễn Việt Nam. Đồng thời, rà soát chương trình đối với từng cấp học, lớp học, môn học/hoạt động giáo dục để xác định các cơ hội thực hiện phát triển năng lực số cho học sinh.

Báo cáo dự thảo Khung năng lực số dành cho giáo viên của Phó Cục trưởng Phạm Tuấn Anh - Cục Nhà giáo và Cán bộ quản lý giáo dục cho thấy, Cục đã phối hợp với UNICEF và các đơn vị liên quan thành lập Ban nghiên cứu, khảo sát tại các địa phương. Dự thảo chia năng lực thành hai nhóm: Năng lực số nền tảng và năng lực số chuyên biệt, thể hiện khả năng ứng dụng giải pháp, công cụ công nghệ số trong triển khai nghề nghiệp của giáo viên.

Việc đưa STEM, AI và năng lực số vào giáo dục phổ thông không chỉ đáp ứng yêu cầu chương trình, mà còn chuẩn bị căn cơ cho khát vọng phát triển đất nước. Đào tạo thế hệ học sinh hôm nay là hình thành lớp công dân số có tư duy toàn cầu, bản lĩnh hội nhập, sáng tạo trong kỷ nguyên AI.

Đây sẽ là nguồn lực then chốt giúp Việt Nam đạt mục tiêu quốc gia phát triển, thu nhập cao vào năm 2045 - dấu mốc kỷ niệm 100 năm thành lập nước. Giáo dục đi trước một bước, bồi dưỡng công dân số từ ghế nhà trường là chìa khóa mở cánh cửa tương lai.

Đại học RMIT Việt Nam sẽ đồng hành cùng Bộ GD&ĐT trong quá trình đổi mới giáo dục. Trong bối cảnh công nghệ thay đổi mạnh mẽ, khung năng lực số mang đến cơ hội tích hợp các phương pháp học tập bao trùm, linh hoạt và định hướng tương lai vào giảng dạy. - GS Scott Thompson - Whiteside - Tổng Giám đốc Đại học RMIT Việt Nam