Danh nhân Phan Huy Ích và dòng họ Phan Huy

Ban Tổ chức Hội thảo cho biết đã nhận được 18 bài viết của 19 tác giả, nhà khoa học đến từ nhiều đơn vị nghiên cứu và đào tạo có tính hàn lâm ở trong nước. Đồng thời cũng thu hút được một số tác giả nước ngoài. Đặc biệt, Hội thảo đã nhận được Lời chúc mừng của Ngài Ban Ki Moon- Nguyên Tổng thư kí Liên Hợp Quốc, Giám đốc Quỹ Ban Ki-Moon Vì Một Tương Lai Tốt Đẹp Hơn.

Theo PGS.TS Nguyễn Tuấn Cường- Viện trưởng Viện Nghiên cứu Hán Nôm, Trưởng ban Ban Tổ chức Hội thảo: Dòng họ Phan Huy đất Sài Sơn vốn có nguồn gốc từ dòng họ Phan Huy nổi tiếng về khoa bảng và sĩ hoạn (người làm quan) ở Xứ Nghệ.

Đến đời thứ 7, cụ Phan Huy Cận (1722 - 1789) quyết định chuyển cư đến xã Thụy Khuê huyện Yên Sơn phủ Quốc Oai (nay thuộc xã Sài Sơn, huyện Quốc Oai, Hà Nội). Từ đó lập nên một nhánh Phan Huy Sài Sơn, tiếp tục phát triển truyền thống hào hùng của tổ tiên dòng họ Phan Huy ở Nghệ Tĩnh xưa.

Cụ Phan Huy Cận đỗ Đệ tam giáp Đồng Tiến sĩ xuất thân năm 1754 đời vua Lê Hiển Tông, từng giữ các chức quan: Đặc tiến Kim tử Vinh lộc Đại phu, Bồi tụng, Nhập thị Kinh diên kiêm Nhập thị Bồi tụng, Quốc sử Tổng tài, Lễ bộ Tả Thị lang.

Sau khi định cư trên vùng đất mới, các thế hệ tiếp theo của cụ Phan Huy Cận đã kế thừa và phát dương nếp nhà, đóng góp nhiều bậc hiền tài, cống hiến cho quốc gia và xã hội từ nhiều lĩnh vực như văn chương, lịch sử, ngoại giao, văn hoá, giáo dục.

Có thể kể tên một số danh nhân tiếp theo của dòng họ Phan Huy đất Sài Sơn như Phan Huy Ích (1751-1822, đời thứ 8, con cả của cụ Phan Huy Cận), Phan Huy Ôn (1755-1786, đời thứ 8), Phan Huy Sảng (1764-1811, đời thứ 8), Phan Huy Quýnh (1775-1844, đời thứ 9), Phan Huy Thực (1778-1844, đời thứ 9), Phan Huy Chú (1782-1840, đời thứ 9), Phan Huy Vịnh (1800-1876, đời thứ 10), Phan Huy Dũng (1842-1912, đời thứ 11), cũng như nhiều nhân vật khác đóng góp cho lịch sử văn hoá Việt Nam thời hiện đại và đương đại.

Trong số các danh nhân của dòng họ Phan Huy đất Sài Sơn, Dụ Am Phan Huy Ích có vị trí nổi bật. Ông thuộc đời thứ 8 của dòng họ (là con cả của Phan Huy Cận, là thân phụ của danh nhân Phan Huy Chú).

Tại Hội thảo, các tham luận đi sâu phân tích về hành trạng, thân thế, sự nghiệp, văn bản trước tác, thành tựu thơ văn của danh nhân Phan Huy Ích, đặt trong mối quan hệ với dòng họ Phan Huy đất Sài Sơn cũng như trong nền văn hoá Việt Nam thời trung đại.

Nội dung các tham luận bao quát các khía cạnh vấn đề đặt ra của Ban Tổ chức, thể hiện khá rõ nét trên ba phương diện: Một số vấn đề chung về dòng họ Phan Huy đất Sài Sơn; Thân thế, sự nghiệp của danh nhân Phan Huy Ích; Thành tựu thơ văn của Dụ Am tiên sinh.

Trong các chủ đề và vấn đề được đặt ra trong Hội thảo, có một số vấn đề đã được các nhà nghiên cứu trước đây tìm hiểu, bàn thảo khá nhiều, nhưng cũng có những vấn đề được đề xuất mới và bước đầu đề xuất phương án và quan điểm để giải quyết.

Các tác giả tham luận là những học giả đã có nhiều kinh nghiệm học thuật, đóng góp tiếng nói khoa học từ góc độ cá nhân và chịu trách nhiệm trước những tư liệu và quan điểm mà mình sử dụng và đưa ra.

Các vấn đề được bàn thảo đã đánh dấu một cột mốc trong tư duy và nhận thức khoa học ngày nay về danh nhân Phan Huy Ích cũng như về những vấn đề cụ thể liên quan. Đồng thời là những gợi mở để tiếp tục triển khai các nghiên cứu tiếp theo trên cả hai hướng mở rộng và đi sâu.

Đặc biệt, ông Ban Ki Moon - Nguyên Tổng Thư kí Liên Hiệp Quốc, Giám đốc Quỹ Ban Ki-moon Vì Một Tương Lai Tốt Đẹp Hơn - đã gửi Lời phát biểu chào mừng tới Hội thảo. Ông nhấn mạnh: “Với tổ tiên như tiên sinh Phan Huy Ích, một nhà ngoại giao vĩ đại đã cống hiến cho ba triều đại từ nhà Lê, nhà Tây Sơn, cho đến nhà Nguyễn, tôi xin chúc cho dòng họ Phan tiếp tục sản sinh ra những người con cống hiến cho tổ quốc Việt Nam như vậy. Tôi mong chờ sự thành công của Hội thảo khoa học, và hy vọng rằng mối quan hệ hữu hảo giữa Hàn Quốc và Việt Nam sẽ mãi mãi bền lâu…